Page 26 - "Xəzər"
P. 26
həddinədək yüksəlir. Əldən düşmüş Aşenbaxa bilmiş, dəhşətli səhvini düzəltmişdi. Arxada
2016 burdan gedişi – ağlasığmaz, qayıdışı isə – qalmalı olan şeylər indi yenə qarşısında açılırdı
ondan da dəhşətli görünürdü. Nəhayət, əldən və onlardan istədiyi qədər kam ala biləcəkdi…
Tomas Mann. Venesiyada ölüm düşmüş halda vağzal binasına girir. Artıq çox Bu nədir? Sürətlə hərəkət etməklərindən
gecdir, əgər qatara yetişmək istəyirsənsə, bir şaşırdı, yoxsa külək, nəhayət ki, dənizdən
dəqiqə belə itirmək olmaz. Həm istəyirdi, həm əsməyə başlamışdı?
də yox. Lakin zaman onu sıxaraq irəli qovur;
tələsik bilet alır və vağzal basabasında hotelin Dalğalar bütün adanı yararaq, “Ekselsior”
növbətçi kuryerini axtarır. O da yaxınlaşıb, hotelinədək uzanan dar kanalın beton
deyir ki, sandığını artıq baqaja veriblər. Artıq divarlarına çırpılırdı. Avtobus artıq talesiz
verilib? Bəli, Komoyadək. Komo? Tələsik və səyyahı orda gözləyirdi və budur, yerindən
acıqlı suallar, çaşqın cavablardan sonra bəlli tərpənib, üzü bəyaz quzuları xatırladan köpük
olur ki, “Ekselsior” hotelinin ekspedisiyası sürüsüylə dolu dənizin qırağıyla onu hotelə
onun sandığını da başqalarının baqajıyla bir apardı. Bəstəboy, bığlı, sürtüklü inzibatçı enli
yerdə, tamam səhv istiqamətə yola salıb. pilləkənlə onun pişvazına çıxdı.
Kuryer sandığı saxlamaq ümidiylə tez yüyürür
və gözlənildiyi kimi, əliboş qayıdır. Aşenbax Şəxsən özü, həm də bütün təsisatları
elan edir ki, baqajsız heç yana getməyəcək, üçün xoşagəlməz olan bu hadisəylə əlaqədar,
geri qayıdıb, sandığı gələnədək gözləyəcək. nəzakətli və yaltaq ifadələrlə dərin təəssüfünü
Görəsən, kater getməyib ki, hələ? Kuryer bəyan edib, Aşenbaxın öz baqajını məhz
əmin edir ki, kater çıxışda durub. Sonra isə burda gözləmək fikrini alqışladı. Düzdür, otağı
tələsik, nəsə deyə-deyə, kassiri məcbur edir artıq tutulmuşdu, lakin əvvəlkindən heç də
ki, bileti geri götürsün və onun baqajını qay- pis olmayan başqa birisini verəcəkdilər ona.
tarmaq üçün əlindən gələn hər şeyi edəcəyinə Liftçi yuxarı qalxanda, təbəssümlə: “Pas de
and içir. Bax, bu qəribə hadisə beləcə baş chance, monsieur”1 – dedi. Beləliklə, bizim
verir – şəhəri tərk etməyə hazırlaşan birisi qaçqın yenə burda – əvvəlkindən həm
vağzala gəlişindən iyirmi dəqiqə sonra, artıq quruluşu, həm də mebelləriylə çox az fərqlənən
Qrande kanalıyla yenidən Lidoya qayıdırdı. bir otaqda qərar tutdu.
Həqiqətə qəti bənzəməyən, utandırıcı və Bu qəribə səhərin burulğanında gicəllənmiş
ağlasığmaz bir macəra. Taleyin xırda bir oyu- halda, yorğun-yorğun əşyalarını çamadanından
nundan hardasa, yarım saat qabaq dərin ürək çıxarıb, pəncərənin qabağındakı kresloya
ağrısıyla əlvida söylədiyin yerləri bir daha çökdü. Dəniz yaşılımtıl çalar almışdı, baxma-
görmək… Kiçik, sürətli qayıq suyu yaraq ki, hava daha şəffaf, daha təmiz
köpükləndirə-köpükləndirə, qondola və görünürdü, çimərlik kabinələrlə, qayıqlarla
gəmilərin arasında cəld və gülməli bir tərzdə alabəzək olmuşdu, göy üzü elə əvvəlki kimi
manevrlər edərək, mənzil başına şütüyürdü, tutqun idi.
onun tənha sərnişini isə üzündəki dilxorçuluq
və təəssüf pərdəsi arxasında hardansa Aşenbax əllərini dizləri üstə qoyub, burda
qaçmağa müvəffəq olmuş bir gəncin sevincini olduğundan məmnun, lakin həm də
gizləyirdi. Ən uğurlu adamın belə həsəd qərarsızlığından, özünü yaxşı tanımamasından
aparacağı bu uğursuzluğuna hərdənbir hələ narazı və hətta pisikmiş bir halda pəncərədən
gülürdü də. İndi izahat vermək, təəccüb içində baxırdı. Beləcə, dincələrək, azı bir saat oturdu,
baxan sifətləri görmək lazım gələcəkdi. Amma məqsədsiz xəyallara daldı. Günortaya yaxın
sonra, – özünə belə təsəlli verirdi, – yenə hər zolaqlı kostyum geyib, üstünə qırmışı bant
şey yaxşı olacaq, axı bədbəxtlikdən qaça vurmuş, uzun körpünün üstüylə dənizdən
qayıdan Tadzionu gördü. Aşenbax oturduğu
hündür yerdən onu tanıdı, əslində, hələ
görməmişdən tanımışdı, elə hazırlaşırdı ki,
1Pas de chance, monsieur – İşin tərs gətirməsidir də, cənab (frans.).
2016 burdan gedişi – ağlasığmaz, qayıdışı isə – qalmalı olan şeylər indi yenə qarşısında açılırdı
ondan da dəhşətli görünürdü. Nəhayət, əldən və onlardan istədiyi qədər kam ala biləcəkdi…
Tomas Mann. Venesiyada ölüm düşmüş halda vağzal binasına girir. Artıq çox Bu nədir? Sürətlə hərəkət etməklərindən
gecdir, əgər qatara yetişmək istəyirsənsə, bir şaşırdı, yoxsa külək, nəhayət ki, dənizdən
dəqiqə belə itirmək olmaz. Həm istəyirdi, həm əsməyə başlamışdı?
də yox. Lakin zaman onu sıxaraq irəli qovur;
tələsik bilet alır və vağzal basabasında hotelin Dalğalar bütün adanı yararaq, “Ekselsior”
növbətçi kuryerini axtarır. O da yaxınlaşıb, hotelinədək uzanan dar kanalın beton
deyir ki, sandığını artıq baqaja veriblər. Artıq divarlarına çırpılırdı. Avtobus artıq talesiz
verilib? Bəli, Komoyadək. Komo? Tələsik və səyyahı orda gözləyirdi və budur, yerindən
acıqlı suallar, çaşqın cavablardan sonra bəlli tərpənib, üzü bəyaz quzuları xatırladan köpük
olur ki, “Ekselsior” hotelinin ekspedisiyası sürüsüylə dolu dənizin qırağıyla onu hotelə
onun sandığını da başqalarının baqajıyla bir apardı. Bəstəboy, bığlı, sürtüklü inzibatçı enli
yerdə, tamam səhv istiqamətə yola salıb. pilləkənlə onun pişvazına çıxdı.
Kuryer sandığı saxlamaq ümidiylə tez yüyürür
və gözlənildiyi kimi, əliboş qayıdır. Aşenbax Şəxsən özü, həm də bütün təsisatları
elan edir ki, baqajsız heç yana getməyəcək, üçün xoşagəlməz olan bu hadisəylə əlaqədar,
geri qayıdıb, sandığı gələnədək gözləyəcək. nəzakətli və yaltaq ifadələrlə dərin təəssüfünü
Görəsən, kater getməyib ki, hələ? Kuryer bəyan edib, Aşenbaxın öz baqajını məhz
əmin edir ki, kater çıxışda durub. Sonra isə burda gözləmək fikrini alqışladı. Düzdür, otağı
tələsik, nəsə deyə-deyə, kassiri məcbur edir artıq tutulmuşdu, lakin əvvəlkindən heç də
ki, bileti geri götürsün və onun baqajını qay- pis olmayan başqa birisini verəcəkdilər ona.
tarmaq üçün əlindən gələn hər şeyi edəcəyinə Liftçi yuxarı qalxanda, təbəssümlə: “Pas de
and içir. Bax, bu qəribə hadisə beləcə baş chance, monsieur”1 – dedi. Beləliklə, bizim
verir – şəhəri tərk etməyə hazırlaşan birisi qaçqın yenə burda – əvvəlkindən həm
vağzala gəlişindən iyirmi dəqiqə sonra, artıq quruluşu, həm də mebelləriylə çox az fərqlənən
Qrande kanalıyla yenidən Lidoya qayıdırdı. bir otaqda qərar tutdu.
Həqiqətə qəti bənzəməyən, utandırıcı və Bu qəribə səhərin burulğanında gicəllənmiş
ağlasığmaz bir macəra. Taleyin xırda bir oyu- halda, yorğun-yorğun əşyalarını çamadanından
nundan hardasa, yarım saat qabaq dərin ürək çıxarıb, pəncərənin qabağındakı kresloya
ağrısıyla əlvida söylədiyin yerləri bir daha çökdü. Dəniz yaşılımtıl çalar almışdı, baxma-
görmək… Kiçik, sürətli qayıq suyu yaraq ki, hava daha şəffaf, daha təmiz
köpükləndirə-köpükləndirə, qondola və görünürdü, çimərlik kabinələrlə, qayıqlarla
gəmilərin arasında cəld və gülməli bir tərzdə alabəzək olmuşdu, göy üzü elə əvvəlki kimi
manevrlər edərək, mənzil başına şütüyürdü, tutqun idi.
onun tənha sərnişini isə üzündəki dilxorçuluq
və təəssüf pərdəsi arxasında hardansa Aşenbax əllərini dizləri üstə qoyub, burda
qaçmağa müvəffəq olmuş bir gəncin sevincini olduğundan məmnun, lakin həm də
gizləyirdi. Ən uğurlu adamın belə həsəd qərarsızlığından, özünü yaxşı tanımamasından
aparacağı bu uğursuzluğuna hərdənbir hələ narazı və hətta pisikmiş bir halda pəncərədən
gülürdü də. İndi izahat vermək, təəccüb içində baxırdı. Beləcə, dincələrək, azı bir saat oturdu,
baxan sifətləri görmək lazım gələcəkdi. Amma məqsədsiz xəyallara daldı. Günortaya yaxın
sonra, – özünə belə təsəlli verirdi, – yenə hər zolaqlı kostyum geyib, üstünə qırmışı bant
şey yaxşı olacaq, axı bədbəxtlikdən qaça vurmuş, uzun körpünün üstüylə dənizdən
qayıdan Tadzionu gördü. Aşenbax oturduğu
hündür yerdən onu tanıdı, əslində, hələ
görməmişdən tanımışdı, elə hazırlaşırdı ki,
1Pas de chance, monsieur – İşin tərs gətirməsidir də, cənab (frans.).
