Page 19 - "Xəzər"
P. 19
ünə hopmuşdu, ən yaxşı dövrlərin yaradan ədalətsizliyə mədhiyyələr yağdırmağa 19
yunanlarını xatırladırdı. Formanın mükəmməlliyi xəyanətkarcasına meyilli olur və əsilzadə 2016
elə təkraredilməz və özünəməxsus idi ki, üstünlüyünün bir tərəfdarına çevrilirlər.
Aşenbax hələ heç yerdə – nə təbiətdə, nə də Tomas Mann. Venesiyada ölüm
təsviri incəsənətdə bundan yaxşı xəlq edilmiş Nəhayət ki, hollda ofisiant göründü və
bir şey görmədiyini anladı. Sonra onun diqqətini ingilis dilində elan etdi: “Yemək hazırdır!”
oğlana, onun bacılarına verilən tərbiyənin tam Toplaşanlar yavaş-yavaş restoranın şüşə
fərqli bir yanaşmaya əsaslandığı çəkdi və bu qapıları arxasında görünməz olurdular. Liftin
hətta geyimdə belə özünü büruzə verirdi. qapıları taqqıldayır, gecikənlər Aşenbaxın
Gənc qızların – onlardan yaşca böyüyü artıq yanından tələsik keçirdilər. Qapının o üzündə
yetkin sayıla bilərdi – paltarları o qədər abır- artıq yeməyə başlamışdılar, amma gənc
ismətli idi ki, onları nəinki bəzəmir, hətta bəlkə polyaklar hələ də bambuk masanın arxasında
eybəcərləşdirirdi də. Qara-boz, ciddi və sadə, oturmuşdular. Yumşaq kresloda yeri rahat
uzunluğu baldırlarının yarısından olan, olan Aşenbax da onlarla bir yerdə gözləyirdi:
cansıxıcı, qəsdən gen biçilmiş, yeganə bəzəyi onun gözləri indi gözəlliyin seyrinə dalmışdı.
bəyaz qatlama yaxalıqdan ibarət monastır
paltarı qızları həm alçaqboy, həm də yöndəmsiz Nəhayət, bəstəboy, şişman, yanaqlarında
göstərirdi. Səliqəylə, sıx yığılmış saçları onların qırmızı boyaq olan mürəbbiyə öz yetirmələrinə
üzünə rahibələrə xas mənasız, heç nə qalxmaq işarəsi verdi. Qaşlarını qaldıraraq,
bildirməyən bir ifadə verirdi. Burda heç stulunu arxaya itələdi və yeganə bəzəyi bahalı
şübhəsiz, ananın amiranəliyi və oğlana qətiyyən mirvariləri olan boz-bəyaz paltar geymiş ucaboy
aid edilməyən, yalnız qızların tərbiyəsi üçün xanıma təzim elədi.
zəruri olan pedaqoji sərtliyi özünü göstərirdi.
Bu oğlanın həyatı, görünür, valideynlərinin Bu qadının soyuq və əzəmətli qaməti,
ona nisbətdə, hər şeyə göz yummasıyla keçirdi. azacıq pudraladığı saçlarını necə daraması,
“Ayağından tikan çıxaran oğlan” tablosundakı paltarının biçimi – bir sözlə hər şey möminliyin
kimi gözəl saçlarına kimsə qayçıyla toxunmaq əsilzadəlikdən ayrılmadığı bütün yerlərdə yaxşı
cəsarətini özündə tapa bilmir, saçları burma- zövqə tən tutulan sadəliyiylə diqqəti cəlb
burma olub, alnına, qulaqlarının üstünə, boy- edirdi. Bu qadın alman əsilli bir mənsəb sahibi-
nundan çiyinlərinə tökülürdü. Enli qolları nin arvadı ola bilərdi. Ona xüsusi gözəlliyi,
aşağıya doğru daralaraq, onun incə uşaq həqiqətən, qiymətli bəzək əşyaları, – asma
biləklərinə kip oturan ingilis üslublu matros sırğalar və üçqat, çox uzun, albalı boyda
kostyumu özünün cürbəcür qaytanları, ilgəkləri, dənələri olan boğuq parıltılı mirvarilər verirdi.
köbələriylə zərif simasına bir ərköyünlük və
zənginlik çaları verirdi. Oğlan qara lak çəkməli Uşaqlar tələsik qalxdılar və əyilib, onların
sağ ayağını irəli qoyaraq, ona göz qoyan başı üstündən mürəbbiyəyə fransızca nəsə
Aşenbaxa nisbətdə bacılarının aşağısəviyyəli, deyən, bir qədər yorğunluğuna baxmayaraq,
süni ciddiliyinə qətiyyən bənzəməyən, bir az təmkinli çöhrəsinə təbəssüm qonmuş
saymazyana şəkildə yanpörtü oturmuşdu. analarının əlini öpdülər. Sonra o, şüşəli qapıya
Görəsən, xəstə deyil ki, bu oğlan? Axı gur tərəf yollandı. Uşaqlar da dalınca getdilər:
saçlarının qızılı rəngi onun fil dişi çalarında əvvəlcə yaşlarından asılı olaraq düzülən qızlar,
olan dərisini yaman vurğulayırdı. Bəlkə o, onların ardınca mürəbbiyə, lap axırda da
sadəcə ailənin həddindən ziyadə üz verilən sıranı qapayan oğlan. Hansı səbəbdənsə
və buna artıq adət etmiş ərköyün sevimlisidir? oğlan qapının arxasında gözdən itməmiş
Sonuncu mülahizə Aşenbaxa daha ağlabatan ətrafına boylandı və onun qeyri-adi, tünd-boz
gəldi. Artist təbiətli insanlar çox vaxt gözəllik gözləri Aşenbaxın baxışına tuş gəldi. Başı
onları seyr etməyə qarışmış, qəzeti dizinin
üstünə düşmüş yazıçı uzaqlaşan ailənin dalınca
baxırdı.
yunanlarını xatırladırdı. Formanın mükəmməlliyi xəyanətkarcasına meyilli olur və əsilzadə 2016
elə təkraredilməz və özünəməxsus idi ki, üstünlüyünün bir tərəfdarına çevrilirlər.
Aşenbax hələ heç yerdə – nə təbiətdə, nə də Tomas Mann. Venesiyada ölüm
təsviri incəsənətdə bundan yaxşı xəlq edilmiş Nəhayət ki, hollda ofisiant göründü və
bir şey görmədiyini anladı. Sonra onun diqqətini ingilis dilində elan etdi: “Yemək hazırdır!”
oğlana, onun bacılarına verilən tərbiyənin tam Toplaşanlar yavaş-yavaş restoranın şüşə
fərqli bir yanaşmaya əsaslandığı çəkdi və bu qapıları arxasında görünməz olurdular. Liftin
hətta geyimdə belə özünü büruzə verirdi. qapıları taqqıldayır, gecikənlər Aşenbaxın
Gənc qızların – onlardan yaşca böyüyü artıq yanından tələsik keçirdilər. Qapının o üzündə
yetkin sayıla bilərdi – paltarları o qədər abır- artıq yeməyə başlamışdılar, amma gənc
ismətli idi ki, onları nəinki bəzəmir, hətta bəlkə polyaklar hələ də bambuk masanın arxasında
eybəcərləşdirirdi də. Qara-boz, ciddi və sadə, oturmuşdular. Yumşaq kresloda yeri rahat
uzunluğu baldırlarının yarısından olan, olan Aşenbax da onlarla bir yerdə gözləyirdi:
cansıxıcı, qəsdən gen biçilmiş, yeganə bəzəyi onun gözləri indi gözəlliyin seyrinə dalmışdı.
bəyaz qatlama yaxalıqdan ibarət monastır
paltarı qızları həm alçaqboy, həm də yöndəmsiz Nəhayət, bəstəboy, şişman, yanaqlarında
göstərirdi. Səliqəylə, sıx yığılmış saçları onların qırmızı boyaq olan mürəbbiyə öz yetirmələrinə
üzünə rahibələrə xas mənasız, heç nə qalxmaq işarəsi verdi. Qaşlarını qaldıraraq,
bildirməyən bir ifadə verirdi. Burda heç stulunu arxaya itələdi və yeganə bəzəyi bahalı
şübhəsiz, ananın amiranəliyi və oğlana qətiyyən mirvariləri olan boz-bəyaz paltar geymiş ucaboy
aid edilməyən, yalnız qızların tərbiyəsi üçün xanıma təzim elədi.
zəruri olan pedaqoji sərtliyi özünü göstərirdi.
Bu oğlanın həyatı, görünür, valideynlərinin Bu qadının soyuq və əzəmətli qaməti,
ona nisbətdə, hər şeyə göz yummasıyla keçirdi. azacıq pudraladığı saçlarını necə daraması,
“Ayağından tikan çıxaran oğlan” tablosundakı paltarının biçimi – bir sözlə hər şey möminliyin
kimi gözəl saçlarına kimsə qayçıyla toxunmaq əsilzadəlikdən ayrılmadığı bütün yerlərdə yaxşı
cəsarətini özündə tapa bilmir, saçları burma- zövqə tən tutulan sadəliyiylə diqqəti cəlb
burma olub, alnına, qulaqlarının üstünə, boy- edirdi. Bu qadın alman əsilli bir mənsəb sahibi-
nundan çiyinlərinə tökülürdü. Enli qolları nin arvadı ola bilərdi. Ona xüsusi gözəlliyi,
aşağıya doğru daralaraq, onun incə uşaq həqiqətən, qiymətli bəzək əşyaları, – asma
biləklərinə kip oturan ingilis üslublu matros sırğalar və üçqat, çox uzun, albalı boyda
kostyumu özünün cürbəcür qaytanları, ilgəkləri, dənələri olan boğuq parıltılı mirvarilər verirdi.
köbələriylə zərif simasına bir ərköyünlük və
zənginlik çaları verirdi. Oğlan qara lak çəkməli Uşaqlar tələsik qalxdılar və əyilib, onların
sağ ayağını irəli qoyaraq, ona göz qoyan başı üstündən mürəbbiyəyə fransızca nəsə
Aşenbaxa nisbətdə bacılarının aşağısəviyyəli, deyən, bir qədər yorğunluğuna baxmayaraq,
süni ciddiliyinə qətiyyən bənzəməyən, bir az təmkinli çöhrəsinə təbəssüm qonmuş
saymazyana şəkildə yanpörtü oturmuşdu. analarının əlini öpdülər. Sonra o, şüşəli qapıya
Görəsən, xəstə deyil ki, bu oğlan? Axı gur tərəf yollandı. Uşaqlar da dalınca getdilər:
saçlarının qızılı rəngi onun fil dişi çalarında əvvəlcə yaşlarından asılı olaraq düzülən qızlar,
olan dərisini yaman vurğulayırdı. Bəlkə o, onların ardınca mürəbbiyə, lap axırda da
sadəcə ailənin həddindən ziyadə üz verilən sıranı qapayan oğlan. Hansı səbəbdənsə
və buna artıq adət etmiş ərköyün sevimlisidir? oğlan qapının arxasında gözdən itməmiş
Sonuncu mülahizə Aşenbaxa daha ağlabatan ətrafına boylandı və onun qeyri-adi, tünd-boz
gəldi. Artist təbiətli insanlar çox vaxt gözəllik gözləri Aşenbaxın baxışına tuş gəldi. Başı
onları seyr etməyə qarışmış, qəzeti dizinin
üstünə düşmüş yazıçı uzaqlaşan ailənin dalınca
baxırdı.
