Page 87 - "Xəzər"
P. 87
ını evimə dəvət edirəm: yeri gəlmiş- yeviç əvvəlcə boş, adamsız, yarımqaran- 87
kən, axı bu gün mənim ad günümdür. lıq küçələrdən keçib-getməli oldu. Amma 2017
məmurun mənzilinə yaxınlaşdıqca, küçə-
Hər tərəfdən təbrik nidaları eşidildi, lər canlanmağa başladı; bu tərəflərdə Nikolay Qoqol. Şinel
məmurlar masa rəisi köməkçisinin dəvə- adamlar daha çox idi, küçələr daha yaxşı
tini həvəslə qəbul etdilər. Akaki Akakiye- işıqlandırılmışdı. Piyada dolaşanların içə-
viç isə müxtəlif bəhanələr gətirib, təklif- risində geyinib-kecinmiş yaraşıqlı xanım-
dən boyun qaçırmaq istəsə də, olmadı, lar, qunduz xəzindən yaxalığı olan kişilər
hərə bir tərəfdən başladı ki, ayıbdır, kişi- də gözə dəyirdi. Taxta qəfəsi xatırladan,
nin sözünü yerə salmaq yaxşı deyil. Bu qızılı mismarlarla süslənmiş vankalar1 çox
qədər xahiş-minnətdən sonra imtina et- az idi, əksinə, yollarda qırmızı papaqlı
mək, doğrudan da, yaxşı çıxmazdı. Həm şux faytonçuların idarə etdiyi pardaxlı,
də Akaki Akakiyeviçin birdən yadına düşdü bəzək vurulmuş kirşələr şütüyürdü. Akaki
ki, qonaqlığa təzə şinellə getmək imkanı Akakiyeviç sanki başqa bir aləmə
olacaq, bundan çox xoşhal oldu. Bu, Aka- düşmüşdü. O, artıq bir neçə il idi ki, ax-
ki Akakiyeviçin həyatında ən uzun bay- şamlar küçəyə çıxmırdı. Gözü hansısa
ram günü idi. Evə kefikök qayıtdı, şinelini dükanın işıqlı pəncərəsindəki tabloya sa-
çıxarıb ehmallıca divardan asdı, mahud taşdı: əyilib başmağını çıxaran yaraşıqlı
üzlüyünə və astarına bir daha fərəhlə göz qadının baldırı açılmışdı; böyük baken-
gəzdirdi, sonra müqayisə üçün köhnə ka- bardı, sivriuclu qəşəng qısa saqqalı olan
potu çıxardı. Sökülüb dağılmış yırtıq-ya- bir kişi arxadakı otağın qapısından başını
maq kapota baxanda onu gülmək tutdu: çıxarıb ona baxırdı. Akaki Akakiyeviç ba-
təzə şinellə onun arasında yerlə göy qə- şını yelləyib qımışdı və yoluna davam et-
dər fərq vardı! Nahar süfrəsi arxasında di. Görəsən, niyə qımışdı? Әslində, hər
da hər dəfə kapot yadına düşəndə, alt- kəsin xəyal etdiyi, təsəvvürünə gətirdiyi,
dan-altdan qımışmaqdan özünü saxlaya amma onun üçün yad olan mənzərəylə
bilmirdi. Yeməyini iştahayla yedi, nahar- qarşılaşdığı üçünmü? Bəlkə də, bir çox
dan sonra heç nə yazmadı, ümumiyyətlə, məmurlar kimi fikirləşirdi ki: “Fransızlar
əlini kağıza vurmadı. Nahar etdikdən son- belədir də! Ağıllarına gələni edirlər…” Ola
ra yatağına uzanıb şər qarışana kimi din- bilsin, tamam başqa şeylər düşünürdü –
cəldi. Sonra çox uzatmadan qalxıb ge- axı insanın ürəyini oxumaq mümkün de-
yindi, şinelini çiyninə salıb küçəyə çıxdı. yil, onun nə fikirləşdiyini necə bilmək
Onu dəvət edən məmurun harada yaşa- olar?..
dığını, təəssüf ki, deyə bilməyəcəyik: yad-
daşım əməlli-başlı korşalıb, beynimdə Pe- Nəhayət, masa rəisi köməkçisinin qal-
terburqun bütün küçələri, evləri bir-birinə dığı binaya gəlib çatdı. Masa rəisinin
qarışıb, onları doğru-düzgün xatırlamaq köməkçisi pis yaşamırdı: pilləkən fənərlə
müşkülə dönüb. Səhv etmədən, yalnız işıqlandırılmışdı, onun mənzili isə ikinci
onu deyə bilərəm ki, məmur şəhərin ən mərtəbədə yerləşirdi. Akaki Akakiyeviç
yaxşı yerində, deməli, Akaki Akakiyeviç- dəhlizdə səliqəylə düzülmüş xeyli qaloş
dən xeyli uzaqda yaşayırdı. Akaki Akaki- gördü. Dəhlizin ortasına qoyulmuş samo-
1vanka – nisbətən yoxsul təbəqənin istifadə etdiyi minik, fayton
kən, axı bu gün mənim ad günümdür. lıq küçələrdən keçib-getməli oldu. Amma 2017
məmurun mənzilinə yaxınlaşdıqca, küçə-
Hər tərəfdən təbrik nidaları eşidildi, lər canlanmağa başladı; bu tərəflərdə Nikolay Qoqol. Şinel
məmurlar masa rəisi köməkçisinin dəvə- adamlar daha çox idi, küçələr daha yaxşı
tini həvəslə qəbul etdilər. Akaki Akakiye- işıqlandırılmışdı. Piyada dolaşanların içə-
viç isə müxtəlif bəhanələr gətirib, təklif- risində geyinib-kecinmiş yaraşıqlı xanım-
dən boyun qaçırmaq istəsə də, olmadı, lar, qunduz xəzindən yaxalığı olan kişilər
hərə bir tərəfdən başladı ki, ayıbdır, kişi- də gözə dəyirdi. Taxta qəfəsi xatırladan,
nin sözünü yerə salmaq yaxşı deyil. Bu qızılı mismarlarla süslənmiş vankalar1 çox
qədər xahiş-minnətdən sonra imtina et- az idi, əksinə, yollarda qırmızı papaqlı
mək, doğrudan da, yaxşı çıxmazdı. Həm şux faytonçuların idarə etdiyi pardaxlı,
də Akaki Akakiyeviçin birdən yadına düşdü bəzək vurulmuş kirşələr şütüyürdü. Akaki
ki, qonaqlığa təzə şinellə getmək imkanı Akakiyeviç sanki başqa bir aləmə
olacaq, bundan çox xoşhal oldu. Bu, Aka- düşmüşdü. O, artıq bir neçə il idi ki, ax-
ki Akakiyeviçin həyatında ən uzun bay- şamlar küçəyə çıxmırdı. Gözü hansısa
ram günü idi. Evə kefikök qayıtdı, şinelini dükanın işıqlı pəncərəsindəki tabloya sa-
çıxarıb ehmallıca divardan asdı, mahud taşdı: əyilib başmağını çıxaran yaraşıqlı
üzlüyünə və astarına bir daha fərəhlə göz qadının baldırı açılmışdı; böyük baken-
gəzdirdi, sonra müqayisə üçün köhnə ka- bardı, sivriuclu qəşəng qısa saqqalı olan
potu çıxardı. Sökülüb dağılmış yırtıq-ya- bir kişi arxadakı otağın qapısından başını
maq kapota baxanda onu gülmək tutdu: çıxarıb ona baxırdı. Akaki Akakiyeviç ba-
təzə şinellə onun arasında yerlə göy qə- şını yelləyib qımışdı və yoluna davam et-
dər fərq vardı! Nahar süfrəsi arxasında di. Görəsən, niyə qımışdı? Әslində, hər
da hər dəfə kapot yadına düşəndə, alt- kəsin xəyal etdiyi, təsəvvürünə gətirdiyi,
dan-altdan qımışmaqdan özünü saxlaya amma onun üçün yad olan mənzərəylə
bilmirdi. Yeməyini iştahayla yedi, nahar- qarşılaşdığı üçünmü? Bəlkə də, bir çox
dan sonra heç nə yazmadı, ümumiyyətlə, məmurlar kimi fikirləşirdi ki: “Fransızlar
əlini kağıza vurmadı. Nahar etdikdən son- belədir də! Ağıllarına gələni edirlər…” Ola
ra yatağına uzanıb şər qarışana kimi din- bilsin, tamam başqa şeylər düşünürdü –
cəldi. Sonra çox uzatmadan qalxıb ge- axı insanın ürəyini oxumaq mümkün de-
yindi, şinelini çiyninə salıb küçəyə çıxdı. yil, onun nə fikirləşdiyini necə bilmək
Onu dəvət edən məmurun harada yaşa- olar?..
dığını, təəssüf ki, deyə bilməyəcəyik: yad-
daşım əməlli-başlı korşalıb, beynimdə Pe- Nəhayət, masa rəisi köməkçisinin qal-
terburqun bütün küçələri, evləri bir-birinə dığı binaya gəlib çatdı. Masa rəisinin
qarışıb, onları doğru-düzgün xatırlamaq köməkçisi pis yaşamırdı: pilləkən fənərlə
müşkülə dönüb. Səhv etmədən, yalnız işıqlandırılmışdı, onun mənzili isə ikinci
onu deyə bilərəm ki, məmur şəhərin ən mərtəbədə yerləşirdi. Akaki Akakiyeviç
yaxşı yerində, deməli, Akaki Akakiyeviç- dəhlizdə səliqəylə düzülmüş xeyli qaloş
dən xeyli uzaqda yaşayırdı. Akaki Akaki- gördü. Dəhlizin ortasına qoyulmuş samo-
1vanka – nisbətən yoxsul təbəqənin istifadə etdiyi minik, fayton
