Page 86 - "Xəzər"
P. 86
büsbütün ipək sapla tikmişdi, lazım olan geyib departamentə yollandı. Petroviç
yerlərə ikiqat xırda tikiş salmış, onları diş- onun arxasınca çölə çıxdı, küçədə daya-
ləri ilə sıxıb möhkəmləndirmişdi. Belə ki, nıb uzaqdan şinelə tamaşa elədi. Sonra
tikiş boyu dişlərinin yeri bilinirdi. şinelə başqa tərəfdən, yəni qarşıdan bax-
Bilmirəm, həftənin hansı günü idi… maq üçün cəld döngəyə burulub irəlidə
İsənilən halda, Petroviç təzə şineli gəti- həmin küçəyə çıxdı. Akaki Akakiyeviçin
rib-gəldiyi gün Akaki Akakiyeviçin həya- kefi ala buluddaydı, sevincindən yerə-göyə
tında ən xoş, ən təntənəli gün oldu. Dərzi sığmırdı. Әynindəki şinelin təzə olduğu-
şineli səhər tezdən gətirdi. Akaki Akaki- nu hər dəqiqə, hər an hiss edir, fərəhlə-
yeviç artıq departamentə getməyə hazır- nirdi. Hətta bir neçə dəfə məmnunluqla
laşırdı. Petroviçin gəlişi lap yerinə düşdü, gülümsədi də. Doğrudan da, sevinməyə
çünki artıq hava soyumuşdu, şaxtalar get- dəyərdi. Təzə şinel ikiqat sərfəli idi – həm
gedə şiddətlənirdi. Dərzinin üzündə Aka- canını isidirdi, həm də bu şineldə özünü
ki Akakiyeviçin heç vaxt görmədiyi təntə- bəxtəvər hiss edirdi. Yolu necə getdiyin-
nəli bir ifadə vardı. Deyəsən, ona elə gə- dən xəbəri olmadı, bir də gözünü açıb
lirdi ki, böyük bir iş görüb, eyni zamanda gördü ki, departamentdədir. Qapıçının
86 yalnız altlıq salan, astar tikən dərzilərlə otağında şinelini soyundu; ora-burasına
əsl sənətkarların fərqini sübuta yetirib. göz gəzdirib qapıçıya bərk-bərk tapşırdı
2017 Petroviç şineli cib dəsmalına bükmüşdü. ki, şineldən muğayat olsun.
O, dəsmalı açıb şineli çıxardı. Sonra ye- Az sonra, nə yollasa departamentdə
nicə yuyulmuş dəsmalı qatlayıb cibinə hamı xəbər tutdu ki, Akaki Akakiyeviç
qoydu və şineli iki əli ilə götürüb qıvraq köhnə kapotu çıxarb atıb, özünə təzə şi-
hərəkətlə Akaki Akakiyeviçin çiyninə sal- nel alıb. O dəqiqə hamı tökülüşüb gəldi –
dı; bir addım dala çəkilib fəxrlə öz əl işinə şinelə tamaşa edən kim, Akaki Akakiyevi-
tamaşa elədi; sonra məmura yaxınlaşdı, çi təbrik edən kim… Akaki Akakiyeviç əv-
şinelin ətəyindən aşağı çəkib qırışlarını vəlcə yalnız gülümsünürdü, sonra utanıb-
düzəltdi. Akaki Akakiyeviç bütün yaşlılar sıxılmağa başladı. Sonra həmkarları baş-
kimi, şinelin qollarını da geymək istədi. ladılar ki, şineli “yumaq” lazımdır, Akaki
Petroviç ona kömək elədi – şinelin qolları Akakiyeviç onların hamısına qonaqlıq ver-
da yaxşı çıxmışdı. Bir sözlə, şinelə söz məlidir. Bu israrlı tələblərin qarşısında Aka-
ola bilməzdi, doğrudan da, Akaki Akaki- ki Akakiyeviç tamamilə özünü itirdi – bil-
yeviçin boyuna biçilmişdi. Petroviç fürsət- mirdi onlara nə cavab versin, necə başın-
Nikolay Qoqol. Şinel dən istifadə edib dedi ki, şineli ucuz tikib – dan eləsin. Qızarıb-pörtmüş, tamamilə ka-
çünki kiçik küçədə yaşayır, qapısının rıxmış Akaki Akakiyeviç and-aman elə-
üstünə lövhə vurulmayıb, həm də Akaki məyə başladı ki, bu, təzə şinel deyil, “elə-
Akakiyeviçi çoxdan tanıyır; Nevski pros- belə, köhnədən qalıb”. Nəhayət, məmur-
pektində bu işə görə Akaki Akakiyeviç- lardan biri, deyəsən, masa rəisinin kömək-
dən yüz əlli rubl qoparardılar. Akaki Aka- çisi, yəqin ki, təkəbbürlü insan olmadığı-
kiyeviç Petroviçlə bu mövzuda danışmaq nı, hətta aşağı təbəqənin adamları ilə də
istəmədi – dərzinin səsləndirdiyi məbləğ- yoldaşlıq etdiyini göstərmək üçün dedi:
ləri eşidəndə onun canına vicvicə düşürdü. – Deməli, belə – Akaki Akakiyeviçin
O, Petroviçlə hesablaşdı və təzə şinelini əvəzinə mən qonaqlıq verəcəyəm, bu gün
yerlərə ikiqat xırda tikiş salmış, onları diş- onun arxasınca çölə çıxdı, küçədə daya-
ləri ilə sıxıb möhkəmləndirmişdi. Belə ki, nıb uzaqdan şinelə tamaşa elədi. Sonra
tikiş boyu dişlərinin yeri bilinirdi. şinelə başqa tərəfdən, yəni qarşıdan bax-
Bilmirəm, həftənin hansı günü idi… maq üçün cəld döngəyə burulub irəlidə
İsənilən halda, Petroviç təzə şineli gəti- həmin küçəyə çıxdı. Akaki Akakiyeviçin
rib-gəldiyi gün Akaki Akakiyeviçin həya- kefi ala buluddaydı, sevincindən yerə-göyə
tında ən xoş, ən təntənəli gün oldu. Dərzi sığmırdı. Әynindəki şinelin təzə olduğu-
şineli səhər tezdən gətirdi. Akaki Akaki- nu hər dəqiqə, hər an hiss edir, fərəhlə-
yeviç artıq departamentə getməyə hazır- nirdi. Hətta bir neçə dəfə məmnunluqla
laşırdı. Petroviçin gəlişi lap yerinə düşdü, gülümsədi də. Doğrudan da, sevinməyə
çünki artıq hava soyumuşdu, şaxtalar get- dəyərdi. Təzə şinel ikiqat sərfəli idi – həm
gedə şiddətlənirdi. Dərzinin üzündə Aka- canını isidirdi, həm də bu şineldə özünü
ki Akakiyeviçin heç vaxt görmədiyi təntə- bəxtəvər hiss edirdi. Yolu necə getdiyin-
nəli bir ifadə vardı. Deyəsən, ona elə gə- dən xəbəri olmadı, bir də gözünü açıb
lirdi ki, böyük bir iş görüb, eyni zamanda gördü ki, departamentdədir. Qapıçının
86 yalnız altlıq salan, astar tikən dərzilərlə otağında şinelini soyundu; ora-burasına
əsl sənətkarların fərqini sübuta yetirib. göz gəzdirib qapıçıya bərk-bərk tapşırdı
2017 Petroviç şineli cib dəsmalına bükmüşdü. ki, şineldən muğayat olsun.
O, dəsmalı açıb şineli çıxardı. Sonra ye- Az sonra, nə yollasa departamentdə
nicə yuyulmuş dəsmalı qatlayıb cibinə hamı xəbər tutdu ki, Akaki Akakiyeviç
qoydu və şineli iki əli ilə götürüb qıvraq köhnə kapotu çıxarb atıb, özünə təzə şi-
hərəkətlə Akaki Akakiyeviçin çiyninə sal- nel alıb. O dəqiqə hamı tökülüşüb gəldi –
dı; bir addım dala çəkilib fəxrlə öz əl işinə şinelə tamaşa edən kim, Akaki Akakiyevi-
tamaşa elədi; sonra məmura yaxınlaşdı, çi təbrik edən kim… Akaki Akakiyeviç əv-
şinelin ətəyindən aşağı çəkib qırışlarını vəlcə yalnız gülümsünürdü, sonra utanıb-
düzəltdi. Akaki Akakiyeviç bütün yaşlılar sıxılmağa başladı. Sonra həmkarları baş-
kimi, şinelin qollarını da geymək istədi. ladılar ki, şineli “yumaq” lazımdır, Akaki
Petroviç ona kömək elədi – şinelin qolları Akakiyeviç onların hamısına qonaqlıq ver-
da yaxşı çıxmışdı. Bir sözlə, şinelə söz məlidir. Bu israrlı tələblərin qarşısında Aka-
ola bilməzdi, doğrudan da, Akaki Akaki- ki Akakiyeviç tamamilə özünü itirdi – bil-
yeviçin boyuna biçilmişdi. Petroviç fürsət- mirdi onlara nə cavab versin, necə başın-
Nikolay Qoqol. Şinel dən istifadə edib dedi ki, şineli ucuz tikib – dan eləsin. Qızarıb-pörtmüş, tamamilə ka-
çünki kiçik küçədə yaşayır, qapısının rıxmış Akaki Akakiyeviç and-aman elə-
üstünə lövhə vurulmayıb, həm də Akaki məyə başladı ki, bu, təzə şinel deyil, “elə-
Akakiyeviçi çoxdan tanıyır; Nevski pros- belə, köhnədən qalıb”. Nəhayət, məmur-
pektində bu işə görə Akaki Akakiyeviç- lardan biri, deyəsən, masa rəisinin kömək-
dən yüz əlli rubl qoparardılar. Akaki Aka- çisi, yəqin ki, təkəbbürlü insan olmadığı-
kiyeviç Petroviçlə bu mövzuda danışmaq nı, hətta aşağı təbəqənin adamları ilə də
istəmədi – dərzinin səsləndirdiyi məbləğ- yoldaşlıq etdiyini göstərmək üçün dedi:
ləri eşidəndə onun canına vicvicə düşürdü. – Deməli, belə – Akaki Akakiyeviçin
O, Petroviçlə hesablaşdı və təzə şinelini əvəzinə mən qonaqlıq verəcəyəm, bu gün