Page 92 - "Xəzər"
P. 92
məmurlar xeyli gözləməli, əmək sərf et- yeviç olan-qalan gücünü toplayıb dillən-
məli olur. Nəhayət, ürəkdolusu danışıb, di, – zati-aliləri, sizə ona görə əziyyət ver-
doyunca susandan və rahat kreslosunda dim ki, katiblər, necə deyərlər… etibarlı
yırğalana-yırğalana bir siqar tüstülədən- adamlar deyil…
dən sonra yadına düşdü ki, qəbul otağın- – Necə, necə, necə? – Böyük adam
da onu gözləyən var. O, əlində kağız, təəccübləndi: – Buna necə cəsarət edir-
məruzə etmək üçün qapının önündə da- siniz? Bu fikri kim sizin ağlınıza salıb?
yanmış katibə dedi: Gənclər arasında müdirlərə və vəzifəli
– Deyəsən, orada məmur gözləyir, şəxslərə qarşı bu saymazlıq, qudurğan-
deyin, gəlsin. lıq hardandır?! – Deyəsən, böyük adam
Müdir Akaki Akakiyeviçin fağır görkə- heç fərqində də deyildi ki, Akaki Akakiye-
minə, nimdaş vismundirinə baxıb-baxıb: viçin yaşı atrıq əllini keçib. Deməli, onu
– Nə lazımdır? – Deyə sərt, amiranə yalnız nisbi olaraq cavan aldandırmaq
səslə soruşdu. olardı, yəni yetmiş yaşlılara nəzərən. –
Bu cür danışmağı əvvəlcədən – ge- Siz kiminlə danışırsınız, bilirsiniz? Bilirsi-
neral rütbəsi almağına və vəzifəyə təyin niz, qarşınızdakı kimdir? Bunu bilirsiniz-
92 olunmağına bir həftə qalmış, öz otağın- mi, onu bilirsinizmi? Sizdən soruşuram.
da, güzgünün qarşısında məşq edərək Böyük adam bunları deyib ayağına
2017 öyrənmişdi. Akaki Akakiyeviçin canına vic- yerə elə vurdu, elə ucadan bağırdı ki,
vicə düşdü, pərt oldu, buna baxmayaraq, Akaki Akakiyeviç qorxudan sarısını uddu,
“necə deyərlər” ifadəsindən gen-bol isti- bu anlarda onun yerinə kim olsaydı, vahi-
fadə edə-edə güc-bəla düşdüyü vəziyyəti məyə düşərdi. Bütün bədəni əsib-titrəyən
izah etməyə başladı. Dedi ki, şinel təptə- Akaki Akakiyeviçin başı hərləndi, səntir-
zəydi, amma onu insafsızcasına qarət et- lədi: gözətçilər özlərini yetirib tutmasay-
dilər; generaldan təmənna etməyə gəlib, dılar, tappıltıyla döşəməyə dəyəcəkdi.
necə deyərlər, mümkünsə, qoy o, ober- Onu otaqdan çıxaranda zorla hərəkət
polismeysterlə və ya başqalarıyla yazış- edirdi. Böyük adam onun bu dərəcədə
sın, məsələni onlara başa salsın, bir sözlə, təsirlənəcəyini gözləmirdi. Fikirləşəndə ki,
şineli tapmağa kömək eləsin. onun bir sözüylə qarşısındakı adam, hət-
Nədənsə onun nəzakətli, qılıqlı dav- ta huşunu itirə, özündən gedə bilər, çox
ranışı generalın xoşuna gəlmədi: xoşhal oldu. O, altdan-altdan dostuna göz
– Bu nə deməkdir, hörmətli cənab? – qoydu ki, görsün, bu məsələyə o necə
Nikolay Qoqol. Şinel O, hökmlü səslə soruşdu, – məgər qay- baxır; dostunun da gözünə birtəhər dəy-
danı bilmirsiniz? Siz hara gəlmisiniz? Bil- diyini, hətta onun da qorxuya düşdüyünü
mirsiniz, işlər necə görülür? Siz öncə əri- görüb böyük məmnunluq hiss etdi.
zəylə dəftərxanaya müraciət etməlisiniz; Akaki Akakiyeviç özü də bilmədi pillə-
dəftərxana ərizəni masa rəisinə, masa ləri necə endi, küçəyə necə çıxdı. Әlləri-
rəisi şöbə müdirinə ötürməli, şöbə müdiri ni, ayaqlarını hiss etmirdi. İndiyəcən onu
isə, öz növbəsində, katibə verməlidir. Lap bu yad general kimi bərk məzəmmət edən,
axırda katib ərizəni mənə çatdırmalıdır… abrını ətyinə bükən olmamışdı. Çovğu-
– Amma, əlahəzrət… – bütün bədəni- nun vıyıltılı səsi küçələri başına götür-
ni tər basmış, təpərini itirmiş Akaki Akaki- müşdü. Akaki Akakiyeviç tamamilə pəri-
məli olur. Nəhayət, ürəkdolusu danışıb, di, – zati-aliləri, sizə ona görə əziyyət ver-
doyunca susandan və rahat kreslosunda dim ki, katiblər, necə deyərlər… etibarlı
yırğalana-yırğalana bir siqar tüstülədən- adamlar deyil…
dən sonra yadına düşdü ki, qəbul otağın- – Necə, necə, necə? – Böyük adam
da onu gözləyən var. O, əlində kağız, təəccübləndi: – Buna necə cəsarət edir-
məruzə etmək üçün qapının önündə da- siniz? Bu fikri kim sizin ağlınıza salıb?
yanmış katibə dedi: Gənclər arasında müdirlərə və vəzifəli
– Deyəsən, orada məmur gözləyir, şəxslərə qarşı bu saymazlıq, qudurğan-
deyin, gəlsin. lıq hardandır?! – Deyəsən, böyük adam
Müdir Akaki Akakiyeviçin fağır görkə- heç fərqində də deyildi ki, Akaki Akakiye-
minə, nimdaş vismundirinə baxıb-baxıb: viçin yaşı atrıq əllini keçib. Deməli, onu
– Nə lazımdır? – Deyə sərt, amiranə yalnız nisbi olaraq cavan aldandırmaq
səslə soruşdu. olardı, yəni yetmiş yaşlılara nəzərən. –
Bu cür danışmağı əvvəlcədən – ge- Siz kiminlə danışırsınız, bilirsiniz? Bilirsi-
neral rütbəsi almağına və vəzifəyə təyin niz, qarşınızdakı kimdir? Bunu bilirsiniz-
92 olunmağına bir həftə qalmış, öz otağın- mi, onu bilirsinizmi? Sizdən soruşuram.
da, güzgünün qarşısında məşq edərək Böyük adam bunları deyib ayağına
2017 öyrənmişdi. Akaki Akakiyeviçin canına vic- yerə elə vurdu, elə ucadan bağırdı ki,
vicə düşdü, pərt oldu, buna baxmayaraq, Akaki Akakiyeviç qorxudan sarısını uddu,
“necə deyərlər” ifadəsindən gen-bol isti- bu anlarda onun yerinə kim olsaydı, vahi-
fadə edə-edə güc-bəla düşdüyü vəziyyəti məyə düşərdi. Bütün bədəni əsib-titrəyən
izah etməyə başladı. Dedi ki, şinel təptə- Akaki Akakiyeviçin başı hərləndi, səntir-
zəydi, amma onu insafsızcasına qarət et- lədi: gözətçilər özlərini yetirib tutmasay-
dilər; generaldan təmənna etməyə gəlib, dılar, tappıltıyla döşəməyə dəyəcəkdi.
necə deyərlər, mümkünsə, qoy o, ober- Onu otaqdan çıxaranda zorla hərəkət
polismeysterlə və ya başqalarıyla yazış- edirdi. Böyük adam onun bu dərəcədə
sın, məsələni onlara başa salsın, bir sözlə, təsirlənəcəyini gözləmirdi. Fikirləşəndə ki,
şineli tapmağa kömək eləsin. onun bir sözüylə qarşısındakı adam, hət-
Nədənsə onun nəzakətli, qılıqlı dav- ta huşunu itirə, özündən gedə bilər, çox
ranışı generalın xoşuna gəlmədi: xoşhal oldu. O, altdan-altdan dostuna göz
– Bu nə deməkdir, hörmətli cənab? – qoydu ki, görsün, bu məsələyə o necə
Nikolay Qoqol. Şinel O, hökmlü səslə soruşdu, – məgər qay- baxır; dostunun da gözünə birtəhər dəy-
danı bilmirsiniz? Siz hara gəlmisiniz? Bil- diyini, hətta onun da qorxuya düşdüyünü
mirsiniz, işlər necə görülür? Siz öncə əri- görüb böyük məmnunluq hiss etdi.
zəylə dəftərxanaya müraciət etməlisiniz; Akaki Akakiyeviç özü də bilmədi pillə-
dəftərxana ərizəni masa rəisinə, masa ləri necə endi, küçəyə necə çıxdı. Әlləri-
rəisi şöbə müdirinə ötürməli, şöbə müdiri ni, ayaqlarını hiss etmirdi. İndiyəcən onu
isə, öz növbəsində, katibə verməlidir. Lap bu yad general kimi bərk məzəmmət edən,
axırda katib ərizəni mənə çatdırmalıdır… abrını ətyinə bükən olmamışdı. Çovğu-
– Amma, əlahəzrət… – bütün bədəni- nun vıyıltılı səsi küçələri başına götür-
ni tər basmış, təpərini itirmiş Akaki Akaki- müşdü. Akaki Akakiyeviç tamamilə pəri-