Page 79 - "Xəzər"
P. 79
a binəva cavan oğlan istər-istəməz da fikir verən adam deyildi: onun vismun- 79
əlləri ilə başını tuturdu. O, bundan sonra diri yaşıl yox, bozumtul-sarı rəngdəydi. 2017
da, dəfələrlə insan mərhəmətsizliyini, zə- Yaxalığı nazik, ensiz idi, belə ki, boynu
rif, kübar davranışlarla pərdələnən azğın- gödək olsa da, bu yaxalıqda hədsiz dərə- Nikolay Qoqol. Şinel
lığı və kobudluğu görüb sarsıldı, hətta cədə uzun görünür, kənardan baxanda
nəcib, doğru-dürüst adam kimi ad çıxa- gipsdən düzəldilmiş, başını oynadan pi-
ranların iç üzünə bələd oldu… şiklərə bənzəyirdi. Әcnəbi alverçilər başı-
nın üstündə onlarla belə pişik gəzdirir.
Onun kimi öz işi ilə nəfəs alan ikinci Həmişə vismundirinə nəsə yapışmış olur-
adam tapmaq mümkün deyildi. Can-başla du: bu, ot da ola bilərdi, hər hansı sap da.
qulluq etmək bir yana, öz işinin vurğunu Bundan başqa, onun xüsusi bir qabiliyyəti
idi. Kağızların üzünü köçürərkən özünü də vardı: küçəylə gedərkən həmişə pən-
əlahiddə, gözəl bir aləmə düşmüş adam cərələrdən atılan zir-zibilə tuş gəlirdi. Odur
kimi hiss edirdi. Üzündə bəxtəvər bir ifa- ki, şlyapasında daim qarpız və yemiş qa-
də yaranırdı; bəzi hərfləri çox sevirdi, on- bığı, yaxud buna bənzər qır-qırıntı gəzdi-
ları yazmağa başlayanda sevincindən ye- rirdi. O, öz cavan həmkarlarından fərqli
rə-göyə sığmırdı: qımışır, altdan-altdan olaraq, ömründə bir dəfə də olsun, başını
gülür, dodaqlarını büzürdü. Adama elə qaldırıb ətrafda baş verənlərə diqqət ye-
gəlirdi ki, onun üzünə baxıb hansı hərfi tirməmişdi. Aydın məsələdir, cavanların
yazdığını öyrənmək olar. Әgər işə can gözündən heç nə yayınmır, hətta səkinin
yandırdığına görə mükafatlandırılsaydı, o üzündə şalvarının bağı qaçmış adamı
ola bilsin, mülki müşavir vəzifəsinə qədər da görür, bic-bic gülümsəyirlər.
yüksələrdi. Amma, dildən pərgar adamla-
rın dediyi kimi, titulyar müşaviri nişanın- Amma Akaki Akakiyeviç haraya, nəyə
dan və babasildən başqa, heç nə əldə et- baxsa da, yalnız öz səliqəli, gözəl xəttini
məmişdi. Әslində, ona heç bir diqqət ye- görürdü. Yalnız hardansa peyda olan at
tirilmədiyini söyləmək də doğru olmazdı. başı burun pərələrini geniş açıb çiyni üzə-
Direktorlardan biri çox xeyirxah adam idi, rindən üzünə fınxıranda ayılırdı ki, deyə-
bir dəfə o, uzun illər əmək qoymuş mə- sən, yazı masasının arxasında yox, küçə-
muru mükafatlandırmaq üçün ona daha nin ortasındadır. Evə gələn kimi süfrə ar-
vacib iş tapşırmağı qərara aldı. Məmur xasına keçir, tələm-tələsik kələm şorba-
hazır məktubu götürüb başqa idarəyə sını qaşıqlayır, üstündən bir tikə mal ətiy-
göndərmək üçün üzərində işləməli idi. lə soğan yeyirdi. Yediklərinin dadını-ta-
Ondan yalnız başlığı dəyişdirmək və bəzi mını hiss etmirdi. Yeməyi içinə düşən mil-
yerlərdə feilləri birinci şəxsin adından çəklərlə və o anda Tanrının göndərdiyi
üçüncü şəxsin adına keçirmək tələb olu- başqa şeylərlə birgə içəri ötürürdü. Artıq
nurdu. Bu tapşırıq ona o qədər ağır gəldi qarnının köpdüyünü görüb süfrə arxasın-
ki, qan-tər içində xeyli çalışandan sonra dan qalxır, mürəkkəbqabını çıxarıb evə
alnını ovuşdurub dedi: “Yox, yaxşısı bu- gətirdiyi kağızların üzünü köçürtməyə baş-
dur, nəsə verin, üzünü köçürdüm”. Elə o layırdı. Evə iş götürmədiyi vaxtlarda isə
vaxtdan ona başqa iş təklif edən olmadı. gözəl təhkiyəsinə və məzmununa görə
Kağızların üzünü köçürtməkdən savayı, olmasa da, hansısa yeni və ya vacib şəx-
onu heç nə maraqlandırmırdı. Әyin-başına sə ünvanlandığına görə diqqət çəkən ka-
əlləri ilə başını tuturdu. O, bundan sonra diri yaşıl yox, bozumtul-sarı rəngdəydi. 2017
da, dəfələrlə insan mərhəmətsizliyini, zə- Yaxalığı nazik, ensiz idi, belə ki, boynu
rif, kübar davranışlarla pərdələnən azğın- gödək olsa da, bu yaxalıqda hədsiz dərə- Nikolay Qoqol. Şinel
lığı və kobudluğu görüb sarsıldı, hətta cədə uzun görünür, kənardan baxanda
nəcib, doğru-dürüst adam kimi ad çıxa- gipsdən düzəldilmiş, başını oynadan pi-
ranların iç üzünə bələd oldu… şiklərə bənzəyirdi. Әcnəbi alverçilər başı-
nın üstündə onlarla belə pişik gəzdirir.
Onun kimi öz işi ilə nəfəs alan ikinci Həmişə vismundirinə nəsə yapışmış olur-
adam tapmaq mümkün deyildi. Can-başla du: bu, ot da ola bilərdi, hər hansı sap da.
qulluq etmək bir yana, öz işinin vurğunu Bundan başqa, onun xüsusi bir qabiliyyəti
idi. Kağızların üzünü köçürərkən özünü də vardı: küçəylə gedərkən həmişə pən-
əlahiddə, gözəl bir aləmə düşmüş adam cərələrdən atılan zir-zibilə tuş gəlirdi. Odur
kimi hiss edirdi. Üzündə bəxtəvər bir ifa- ki, şlyapasında daim qarpız və yemiş qa-
də yaranırdı; bəzi hərfləri çox sevirdi, on- bığı, yaxud buna bənzər qır-qırıntı gəzdi-
ları yazmağa başlayanda sevincindən ye- rirdi. O, öz cavan həmkarlarından fərqli
rə-göyə sığmırdı: qımışır, altdan-altdan olaraq, ömründə bir dəfə də olsun, başını
gülür, dodaqlarını büzürdü. Adama elə qaldırıb ətrafda baş verənlərə diqqət ye-
gəlirdi ki, onun üzünə baxıb hansı hərfi tirməmişdi. Aydın məsələdir, cavanların
yazdığını öyrənmək olar. Әgər işə can gözündən heç nə yayınmır, hətta səkinin
yandırdığına görə mükafatlandırılsaydı, o üzündə şalvarının bağı qaçmış adamı
ola bilsin, mülki müşavir vəzifəsinə qədər da görür, bic-bic gülümsəyirlər.
yüksələrdi. Amma, dildən pərgar adamla-
rın dediyi kimi, titulyar müşaviri nişanın- Amma Akaki Akakiyeviç haraya, nəyə
dan və babasildən başqa, heç nə əldə et- baxsa da, yalnız öz səliqəli, gözəl xəttini
məmişdi. Әslində, ona heç bir diqqət ye- görürdü. Yalnız hardansa peyda olan at
tirilmədiyini söyləmək də doğru olmazdı. başı burun pərələrini geniş açıb çiyni üzə-
Direktorlardan biri çox xeyirxah adam idi, rindən üzünə fınxıranda ayılırdı ki, deyə-
bir dəfə o, uzun illər əmək qoymuş mə- sən, yazı masasının arxasında yox, küçə-
muru mükafatlandırmaq üçün ona daha nin ortasındadır. Evə gələn kimi süfrə ar-
vacib iş tapşırmağı qərara aldı. Məmur xasına keçir, tələm-tələsik kələm şorba-
hazır məktubu götürüb başqa idarəyə sını qaşıqlayır, üstündən bir tikə mal ətiy-
göndərmək üçün üzərində işləməli idi. lə soğan yeyirdi. Yediklərinin dadını-ta-
Ondan yalnız başlığı dəyişdirmək və bəzi mını hiss etmirdi. Yeməyi içinə düşən mil-
yerlərdə feilləri birinci şəxsin adından çəklərlə və o anda Tanrının göndərdiyi
üçüncü şəxsin adına keçirmək tələb olu- başqa şeylərlə birgə içəri ötürürdü. Artıq
nurdu. Bu tapşırıq ona o qədər ağır gəldi qarnının köpdüyünü görüb süfrə arxasın-
ki, qan-tər içində xeyli çalışandan sonra dan qalxır, mürəkkəbqabını çıxarıb evə
alnını ovuşdurub dedi: “Yox, yaxşısı bu- gətirdiyi kağızların üzünü köçürtməyə baş-
dur, nəsə verin, üzünü köçürdüm”. Elə o layırdı. Evə iş götürmədiyi vaxtlarda isə
vaxtdan ona başqa iş təklif edən olmadı. gözəl təhkiyəsinə və məzmununa görə
Kağızların üzünü köçürtməkdən savayı, olmasa da, hansısa yeni və ya vacib şəx-
onu heç nə maraqlandırmırdı. Әyin-başına sə ünvanlandığına görə diqqət çəkən ka-
