Page 284 - "Xəzər"
P. 284
landırmaqdır. Bu, sırf fantaziyanın kömə- Fəaliyyət
yi ilə mümkündür – heç vaxt üzünü görmə-
diyimiz obraz, yaxud bitki, fövqəlbəşər Səhnədə dialoqa, yaxud hərəkətə ha-
varlıq, bir sözlə, haqqında heç vaxt zırlıq, məqamı gözləmək, replikanı anın-
düşünmədiyimiz bir obyekt. da söyləmək və ya hərəkətə başlamaq,
Hər üç mərhələ təxəyyülü inkişaf et- pauzanın ölçüsünə riayət etmək – bu vər-
dirmək üçün kifayətdir: 1. Həmin an görmə- dişləri həyata keçirmək üçün daxili impul-
diyimiz, lakin yaddaşımıza həkk olunmuş sa malik olmaq lazımdır. Bu halda, söz,
real əşya; 2. Bizə qismən tanış olan nəsə hərəkət və pauza bir-birini tamamlaya-
real bir şey; 3. Tanıyıb bilmədiyimiz, lakin caq. Məşq zamanı əllərdən çox istifadə
fantaziya, yaxud yaradıcılıqla bağlı olan edin, bu, sonradan sizə real impuls verə-
bir şey. cək. Az sonra fiziologiyadan və onun hə-
rəkətlərlə əlaqəsindən söhbət açacağıq.
Sərbəstlik hissi Rolun fəlsəfi və psixoloji məziyyətlərini
öyrənmək, sonra onun ağır və qaranlıq
Bu çalışmanı başlamağın ən yaxşı dünyasına dalmaq, çırpınaraq çıxış yolu
284 yolu belədir. Təsəvvürdə canlandırın ki, axtarmaq əvəzinə, bəzən səhnədə xüsu-
qəmlisiniz, əhvali-ruhiyyəniz pisdir, dərd si intonasiya ilə deyilmiş bir söz, yaxud
2017 içində üzülürsünüz, sonra xoşbəxt, se- hərəkət bütün bunları əvəz edir, ona görə
vinc dolu anlarınızı düşünün. Әhvalınızın də rolun öyrənilməsi və mənimsənilmə-
bu iki vəziyyətini müqayisə edin. Bir-biri sində aktyor fəndlərindən bacarıqla isti-
ilə təzad təşkil edən bu anlarda bədəni fadə etmək lazımdır.
necə məşq etdirdiyinizə diqqət yetirin.
Әhvali-ruhiyyə şən olanda sanki bədən Məqsəd
çəkisini itirir, pərvazlanıb uçmaq istəyirsi-
Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri niz. Amma qəm dəryasına batanda bə- Məqsədlə bağlı çalışmaları yerinə ye-
dən ağırlaşır, sanki üzərinizə ağır yük qo- tirmək üçün əvvəlcə məqsədi müəyyən-
yublar və siz bu yükü inildəyərək daşı- ləşdirin, sonra isə elə təsəvvür edin ki, bu
maq məcburiyyətində qalmısınız. Necə məqsəd artıq reallaşıb.
də fərqli hisslərdir? Beləliklə, əkslikləri
bir-birindən fərqləndirməyi bacardınız. İn- Müqayisə
di isə hərəkət etməyə çalışın və sərbəst-
lik hissini inkişaf etdirin. Səhnədə parlaq oyun nümayiş etdir-
Məzmunundan asılı olmayaraq, sözlə- məyin digər yolları da var. Prinsip çox sa-
ri daha rahat və yüngül tələffüz etməyə dədir. Әgər bizə rol, yaxud rollar tapşırı-
cəhd göstərin. Әn mühümü odur ki, bu lıbsa və onun üzərində aylarla çalışırıq-
sözlər “necə” deyilir, hansı hissləri çatdır- sa, öncə bu rolları müqayisə edib ziddiy-
mağa xidmət edir – bax məhz bu, əsl sər- yətləri tapmalıyıq. Ziddiyyətlər istənilən
bəstlik hissidir. Məzmun çox ağır, mürək- halda aşkar olunmalıdır. Məsələn, sizə
kəb və cansıxıcı ola bilər, lakin sözlərin bir neçə nümunə təqdim edəcəyəm. On-
deyiliş tərzi, intonasiya sərbəstlik hissi lar göstərir ki, ziddiyyətləri hər yerdə tap-
yaratmağa qadirdir. maq mümkündür. Gəlin iki cümləni nə-
yi ilə mümkündür – heç vaxt üzünü görmə-
diyimiz obraz, yaxud bitki, fövqəlbəşər Səhnədə dialoqa, yaxud hərəkətə ha-
varlıq, bir sözlə, haqqında heç vaxt zırlıq, məqamı gözləmək, replikanı anın-
düşünmədiyimiz bir obyekt. da söyləmək və ya hərəkətə başlamaq,
Hər üç mərhələ təxəyyülü inkişaf et- pauzanın ölçüsünə riayət etmək – bu vər-
dirmək üçün kifayətdir: 1. Həmin an görmə- dişləri həyata keçirmək üçün daxili impul-
diyimiz, lakin yaddaşımıza həkk olunmuş sa malik olmaq lazımdır. Bu halda, söz,
real əşya; 2. Bizə qismən tanış olan nəsə hərəkət və pauza bir-birini tamamlaya-
real bir şey; 3. Tanıyıb bilmədiyimiz, lakin caq. Məşq zamanı əllərdən çox istifadə
fantaziya, yaxud yaradıcılıqla bağlı olan edin, bu, sonradan sizə real impuls verə-
bir şey. cək. Az sonra fiziologiyadan və onun hə-
rəkətlərlə əlaqəsindən söhbət açacağıq.
Sərbəstlik hissi Rolun fəlsəfi və psixoloji məziyyətlərini
öyrənmək, sonra onun ağır və qaranlıq
Bu çalışmanı başlamağın ən yaxşı dünyasına dalmaq, çırpınaraq çıxış yolu
284 yolu belədir. Təsəvvürdə canlandırın ki, axtarmaq əvəzinə, bəzən səhnədə xüsu-
qəmlisiniz, əhvali-ruhiyyəniz pisdir, dərd si intonasiya ilə deyilmiş bir söz, yaxud
2017 içində üzülürsünüz, sonra xoşbəxt, se- hərəkət bütün bunları əvəz edir, ona görə
vinc dolu anlarınızı düşünün. Әhvalınızın də rolun öyrənilməsi və mənimsənilmə-
bu iki vəziyyətini müqayisə edin. Bir-biri sində aktyor fəndlərindən bacarıqla isti-
ilə təzad təşkil edən bu anlarda bədəni fadə etmək lazımdır.
necə məşq etdirdiyinizə diqqət yetirin.
Әhvali-ruhiyyə şən olanda sanki bədən Məqsəd
çəkisini itirir, pərvazlanıb uçmaq istəyirsi-
Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri niz. Amma qəm dəryasına batanda bə- Məqsədlə bağlı çalışmaları yerinə ye-
dən ağırlaşır, sanki üzərinizə ağır yük qo- tirmək üçün əvvəlcə məqsədi müəyyən-
yublar və siz bu yükü inildəyərək daşı- ləşdirin, sonra isə elə təsəvvür edin ki, bu
maq məcburiyyətində qalmısınız. Necə məqsəd artıq reallaşıb.
də fərqli hisslərdir? Beləliklə, əkslikləri
bir-birindən fərqləndirməyi bacardınız. İn- Müqayisə
di isə hərəkət etməyə çalışın və sərbəst-
lik hissini inkişaf etdirin. Səhnədə parlaq oyun nümayiş etdir-
Məzmunundan asılı olmayaraq, sözlə- məyin digər yolları da var. Prinsip çox sa-
ri daha rahat və yüngül tələffüz etməyə dədir. Әgər bizə rol, yaxud rollar tapşırı-
cəhd göstərin. Әn mühümü odur ki, bu lıbsa və onun üzərində aylarla çalışırıq-
sözlər “necə” deyilir, hansı hissləri çatdır- sa, öncə bu rolları müqayisə edib ziddiy-
mağa xidmət edir – bax məhz bu, əsl sər- yətləri tapmalıyıq. Ziddiyyətlər istənilən
bəstlik hissidir. Məzmun çox ağır, mürək- halda aşkar olunmalıdır. Məsələn, sizə
kəb və cansıxıcı ola bilər, lakin sözlərin bir neçə nümunə təqdim edəcəyəm. On-
deyiliş tərzi, intonasiya sərbəstlik hissi lar göstərir ki, ziddiyyətləri hər yerdə tap-
yaratmağa qadirdir. maq mümkündür. Gəlin iki cümləni nə-