Page 289 - "Xəzər"
P. 289
ndan zərərli vərdişlər və bəzi köhnə lər görmək mümkündür. Yeni ideyalarla 289
ənənələr bizə qalın pərdəni aralayıb bu hamını maraqlandıra bilməsəniz də, bəzi 2017
yeniliyə doğru addım atmağa imkan ver- aktyorlar mütərəqqi fikirlərinizi bəyənib si-
mir. Bizi qaranlıq dünyaya sürükləyən zə qoşulacaq. “Tək əldən səs çıxmaz” Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri
köhnə vərdiş və ənənələrə “yox” demək desələr də, bu deyimlə tam razı deyiləm.
üçün daxilimizdə böyük cəsarət tapmalı- Siz tək aktyor kimi də böyük işlərə start
yıq. verə bilərsiniz. Şübhəsiz, çətin məsələ-
dir, amma sənətdə heç nə asanlıqla ər-
Gəlin bu mühitə söykənib onu tədqiq səyə gəlmir.
etməyə çalışaq. İndi verəcəyim çalışma-
da qısa bir ifadə söyləyib, əlinizlə ona uy- Aktyor və metod
ğun hərəkət edin: “Mən səni sevirəm”.
Әlinizi çox müəmmalı şəkildə, amma eh- Yəqin, bilirsiniz, bir müddət Almani-
tiyatla hərəkət etdirin, bu hərəkətdən isti- yada çalışmışam. Orada oynayanda bəzi
lik, sevgi duyulmalıdır. Öyrəndikləriniz sa- yeniliklər etməyə çalışırdım. Alman ak-
yəsində bu hərəkəti çox asanlıqla yerinə tyorlar vərdişlərə və ənənələrə çox bağlı-
yetirə bilərsiniz və dərhal yaradıcılıq im- dırlar. Bu baxımdan, onları daşa, qayaya
pulsu duyacaqsınız. Bu texnikaya mükəm- bənzətmək olar. Elə bilirsiniz ki, alman
məl yiyələnmək sayəsində hər bir səhnə- aktyorlardan ibarət qrup səhnədə bir-
nin, məsələn, hətta “Hamlet”in də öhdə- birlərini bizim kimi başa düşə bilər? Әsla!
sindən gəlmək olar. Onlar, hətta oyun barədə başqalarının rə-
yini soruşmağa belə cürət etmirlər. Alma-
– Səhnədə tək çıxış etdiyim üçün de- niya belə ölkədir və aktyorlar da ənənəyə
yilənlər mənə çox asan görünür. Bəs səh- uyğun oynamağa adət ediblər. Mənim
nədə aktyor qrupu varsa və tərəf-müqa- orada necə çıxış etməyim kimi isə ma-
bili mühitdən kənara çıxıbsa, bu təqdirdə raqlandırmırdı. Amma günlərin birində ta-
yaratdığım mühiti necə qoruyub-saxlaya maşada yeni üsuldan istifadə etməyi qə-
bilərəm? rara aldım, halbuki bunun böyük risk ol-
duğunu anlayırdım. Səhnədə aktyorlar-
– Sənətimin çətinliyi ondan ibarətdir dan biri öz sözlərini deyəndə elə hərəkət-
ki, biz yaradıcılıq prosesində bir çox adam- lər edirdim ki, tamaşaçıların bütün diqqəti
lardan asılıyıq. Әgər qrupdakı aktyorların mənə yönəlirdi. Danışan aktyor çox bəd-
hazırlığı eyni səviyyədədirsə və biz ümu- bəxt görünürdü, üzü tamaşa zalına tərəf
mi, kollektiv işə can atırıqsa, deməli, bütün olduğundan hərəkətlərimdən xəbərsiz idi.
səylər birləşdirilməlidir. Sadə dildə desək, Nəhayət, “səbəbkar”ın kim olduğunu an-
mürəkkəb səhnələrdə də, sadə epizod- ladı və rəngi ağarmış halda, titrəyə-titrə-
larda da əl-ələ verib oynamaq lazımdır. yə mənə yaxınlaşdı. Yalvardı ki, ona oy-
Belə olduqda, çətinliklər azalacaq və prob- namağa mane olmayım. Mənim səhnə
lem getdikcə aradan qalxacaq. hərəkətlərimin məğzi və mənası onu əsla
maraqlandırmırdı. Halbuki biz bu aktyor-
– Әgər mən Brodveydə çıxış edirəm- la əl-ələ verib oynasaydıq, yəni onun
sə və metodlar barədə məlumatı olan ye- sözləri ilə mənim hərəkətlərim birləşsəy-
ganə aktyoramsa, başqalarına bunu təl- di, çox maraqlı səhnə alına bilərdi. Aktyor
qin edib onları öz arxamca necə apara yoldaşıma yalvarmağı heç vaxt özümə
bilərəm? rəva görməzdim. Növbəti dəfə, tamaşa
– Müəyyən zaman kəsiyində kimsəni
arxanızca gəlməyə məcbur edə bilməyə-
cəksiniz, amma həmkarlarınızın ustalıq
səviyyəsini yüksəltmək üçün müəyyən iş-
ənənələr bizə qalın pərdəni aralayıb bu hamını maraqlandıra bilməsəniz də, bəzi 2017
yeniliyə doğru addım atmağa imkan ver- aktyorlar mütərəqqi fikirlərinizi bəyənib si-
mir. Bizi qaranlıq dünyaya sürükləyən zə qoşulacaq. “Tək əldən səs çıxmaz” Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri
köhnə vərdiş və ənənələrə “yox” demək desələr də, bu deyimlə tam razı deyiləm.
üçün daxilimizdə böyük cəsarət tapmalı- Siz tək aktyor kimi də böyük işlərə start
yıq. verə bilərsiniz. Şübhəsiz, çətin məsələ-
dir, amma sənətdə heç nə asanlıqla ər-
Gəlin bu mühitə söykənib onu tədqiq səyə gəlmir.
etməyə çalışaq. İndi verəcəyim çalışma-
da qısa bir ifadə söyləyib, əlinizlə ona uy- Aktyor və metod
ğun hərəkət edin: “Mən səni sevirəm”.
Әlinizi çox müəmmalı şəkildə, amma eh- Yəqin, bilirsiniz, bir müddət Almani-
tiyatla hərəkət etdirin, bu hərəkətdən isti- yada çalışmışam. Orada oynayanda bəzi
lik, sevgi duyulmalıdır. Öyrəndikləriniz sa- yeniliklər etməyə çalışırdım. Alman ak-
yəsində bu hərəkəti çox asanlıqla yerinə tyorlar vərdişlərə və ənənələrə çox bağlı-
yetirə bilərsiniz və dərhal yaradıcılıq im- dırlar. Bu baxımdan, onları daşa, qayaya
pulsu duyacaqsınız. Bu texnikaya mükəm- bənzətmək olar. Elə bilirsiniz ki, alman
məl yiyələnmək sayəsində hər bir səhnə- aktyorlardan ibarət qrup səhnədə bir-
nin, məsələn, hətta “Hamlet”in də öhdə- birlərini bizim kimi başa düşə bilər? Әsla!
sindən gəlmək olar. Onlar, hətta oyun barədə başqalarının rə-
yini soruşmağa belə cürət etmirlər. Alma-
– Səhnədə tək çıxış etdiyim üçün de- niya belə ölkədir və aktyorlar da ənənəyə
yilənlər mənə çox asan görünür. Bəs səh- uyğun oynamağa adət ediblər. Mənim
nədə aktyor qrupu varsa və tərəf-müqa- orada necə çıxış etməyim kimi isə ma-
bili mühitdən kənara çıxıbsa, bu təqdirdə raqlandırmırdı. Amma günlərin birində ta-
yaratdığım mühiti necə qoruyub-saxlaya maşada yeni üsuldan istifadə etməyi qə-
bilərəm? rara aldım, halbuki bunun böyük risk ol-
duğunu anlayırdım. Səhnədə aktyorlar-
– Sənətimin çətinliyi ondan ibarətdir dan biri öz sözlərini deyəndə elə hərəkət-
ki, biz yaradıcılıq prosesində bir çox adam- lər edirdim ki, tamaşaçıların bütün diqqəti
lardan asılıyıq. Әgər qrupdakı aktyorların mənə yönəlirdi. Danışan aktyor çox bəd-
hazırlığı eyni səviyyədədirsə və biz ümu- bəxt görünürdü, üzü tamaşa zalına tərəf
mi, kollektiv işə can atırıqsa, deməli, bütün olduğundan hərəkətlərimdən xəbərsiz idi.
səylər birləşdirilməlidir. Sadə dildə desək, Nəhayət, “səbəbkar”ın kim olduğunu an-
mürəkkəb səhnələrdə də, sadə epizod- ladı və rəngi ağarmış halda, titrəyə-titrə-
larda da əl-ələ verib oynamaq lazımdır. yə mənə yaxınlaşdı. Yalvardı ki, ona oy-
Belə olduqda, çətinliklər azalacaq və prob- namağa mane olmayım. Mənim səhnə
lem getdikcə aradan qalxacaq. hərəkətlərimin məğzi və mənası onu əsla
maraqlandırmırdı. Halbuki biz bu aktyor-
– Әgər mən Brodveydə çıxış edirəm- la əl-ələ verib oynasaydıq, yəni onun
sə və metodlar barədə məlumatı olan ye- sözləri ilə mənim hərəkətlərim birləşsəy-
ganə aktyoramsa, başqalarına bunu təl- di, çox maraqlı səhnə alına bilərdi. Aktyor
qin edib onları öz arxamca necə apara yoldaşıma yalvarmağı heç vaxt özümə
bilərəm? rəva görməzdim. Növbəti dəfə, tamaşa
– Müəyyən zaman kəsiyində kimsəni
arxanızca gəlməyə məcbur edə bilməyə-
cəksiniz, amma həmkarlarınızın ustalıq
səviyyəsini yüksəltmək üçün müəyyən iş-
