Page 282 - "Xəzər"
P. 282
ona qoşulmağa cəhd göstərir, kortəbii xor Sərbəstlik hissi
yeməkxana mühitində harmoniya yaradır
– burada bir oyanış, fəallıq nəzərə çarpır, Araşdırdığımız başqa bir məqam sər-
sevgi və şəhvət hissləri qızışmağa baş- bəstlik hissidir. Gəlin bəzi çalışmaları tək-
layır və s. rar edək. Әllərinizi yuxarı qaldırın və elə
3. Kapitanın öz dənizçilərinə əmr ver- təsəvvür edin ki, onlar çəkisini tamamilə
diyi an – dənizçilər bu əmri eşidəndə şo- itirib. İndi diz çökün. “Mən enirəm” sözlə-
ka düşür, xaosun baş alıb getdiyi yemək- rini elə tələffüz edin ki, sanki bu ifadə si-
xanada hamı bir-birinə dəyir. zin sərbəstliyinizi tərənnüm edir. Səsini-
4. İntim həyat – şəhvətli söhbətlər, sö- zin tonunu yüksəldin, amma qışqırmayın.
nük baxışlar, taqətsizlik, halsızlıq. Bu da- Sərbəstlik hissi sizə ucadan danışmağa
rıxdırıcı və mənasız həyat diminuendo – imkan verəcək, lakin bu, heç bir vəchlə
romantiklik yaradır. qışqırığa bənzəməyəcək. Səhnədə qış-
5. Qalmaqal, mübahisə, sərxoş də- qırmaq lazım gəlir, amma bu, o zaman
nizçilər və fahişələr arasında səbəbsiz və baş verir ki, hazırlığınız kifayət qədər de-
mənasız əlbəyaxa. Bu, fahişə ilə dənizçi yil və mühitin məziyyətlərini və pauzanın
282 arasında münasibətlərin dramatik inkişa- uzunluğunu duya bilmirsiniz. Bunu öyrən-
fına səbəb olur. Diqqət! Yaxınlaşmaqda səniz və üstəlik, bura sərbəstlik hissi də
2017 olan faciə – uzun pauza.
əlavə olunsa, səhnədə qışqırmadan uca-
6. Pauzadan mərhəmət yaranacaq. dan danışmağa alışacaqsınız.
Dənizçilərdən birini məsxərəyə qoyurlar, İndi gəlin and içək, ucadan, lakin qış-
ələ salıb gülürlər, mərhəmət özünü bura- qırmadan. Bir az irəli gedib həmin andı
da büruzə verəcək, çünki acı həyat bu pıçıltı ilə söyləyək. Sonra geri bir addım
dənizçini çarəsiz heyvan kimi küncə sı- atıb andı çox zəif pıçıltı ilə təkrar edək.
xışdırıb. Bu, bir qədər dost mühitidir, la- Növbəti mərhələ isə belə olacaq: and iç-
Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri kin təzahürü səhvdir. Dənizçi üçün başı- məyə hazırlaşın, pıçıltı ilə and için və pau-
na gələnlər tərs şilləni xatırladır, o, məs- zanı uzadın. Davam edək, uzun, çox uzun
xərələrdən və tənələrdən inciyir. Bəlkə, hazırlıq, qısa and və uzun pauza.
bunları dostyana qəbul etsin?
Biz düzgün mühitdən başlayıb ondan Beşinci dərs
yararlanırıq, sonra birdən mühiti itirir və Məşq – inkişafın təkanverici
səhv mühitin arxasınca düşürük. Amma qüvvəsidir
yolumuzu azsaq, hissləri düzgün ifadə (21 noyabr 1941-ci il)
edə bilməyəcəyik. Yaxşı olardı ki, mühiti
düzgün seçib onun tələblərinə uyğun hə- Çoxunuz mühazirələrdə öyrəndiyiniz
rəkət edək və hər an qəlbimizdə onun nəzəri bilikləri təcrübədə tətbiq etmək is-
doğruluğunu, yəni düzgün yol seçdiyimizi təyəcəksiniz, lakin bu, məşqlərsiz əsla
təsdiqləyək. Mühiti düzgün təsəvvür edib mümkün deyil. Buna görə də məşqin
səhnədə düz xətt boyunca oynamağa ça- konkret nədən ibarət olması və necə ke-
lışsaq, Brodvey səhnəsində uğur qaza- çirilməsi barədə danışaq.
nacağıq.
yeməkxana mühitində harmoniya yaradır
– burada bir oyanış, fəallıq nəzərə çarpır, Araşdırdığımız başqa bir məqam sər-
sevgi və şəhvət hissləri qızışmağa baş- bəstlik hissidir. Gəlin bəzi çalışmaları tək-
layır və s. rar edək. Әllərinizi yuxarı qaldırın və elə
3. Kapitanın öz dənizçilərinə əmr ver- təsəvvür edin ki, onlar çəkisini tamamilə
diyi an – dənizçilər bu əmri eşidəndə şo- itirib. İndi diz çökün. “Mən enirəm” sözlə-
ka düşür, xaosun baş alıb getdiyi yemək- rini elə tələffüz edin ki, sanki bu ifadə si-
xanada hamı bir-birinə dəyir. zin sərbəstliyinizi tərənnüm edir. Səsini-
4. İntim həyat – şəhvətli söhbətlər, sö- zin tonunu yüksəldin, amma qışqırmayın.
nük baxışlar, taqətsizlik, halsızlıq. Bu da- Sərbəstlik hissi sizə ucadan danışmağa
rıxdırıcı və mənasız həyat diminuendo – imkan verəcək, lakin bu, heç bir vəchlə
romantiklik yaradır. qışqırığa bənzəməyəcək. Səhnədə qış-
5. Qalmaqal, mübahisə, sərxoş də- qırmaq lazım gəlir, amma bu, o zaman
nizçilər və fahişələr arasında səbəbsiz və baş verir ki, hazırlığınız kifayət qədər de-
mənasız əlbəyaxa. Bu, fahişə ilə dənizçi yil və mühitin məziyyətlərini və pauzanın
282 arasında münasibətlərin dramatik inkişa- uzunluğunu duya bilmirsiniz. Bunu öyrən-
fına səbəb olur. Diqqət! Yaxınlaşmaqda səniz və üstəlik, bura sərbəstlik hissi də
2017 olan faciə – uzun pauza.
əlavə olunsa, səhnədə qışqırmadan uca-
6. Pauzadan mərhəmət yaranacaq. dan danışmağa alışacaqsınız.
Dənizçilərdən birini məsxərəyə qoyurlar, İndi gəlin and içək, ucadan, lakin qış-
ələ salıb gülürlər, mərhəmət özünü bura- qırmadan. Bir az irəli gedib həmin andı
da büruzə verəcək, çünki acı həyat bu pıçıltı ilə söyləyək. Sonra geri bir addım
dənizçini çarəsiz heyvan kimi küncə sı- atıb andı çox zəif pıçıltı ilə təkrar edək.
xışdırıb. Bu, bir qədər dost mühitidir, la- Növbəti mərhələ isə belə olacaq: and iç-
Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri kin təzahürü səhvdir. Dənizçi üçün başı- məyə hazırlaşın, pıçıltı ilə and için və pau-
na gələnlər tərs şilləni xatırladır, o, məs- zanı uzadın. Davam edək, uzun, çox uzun
xərələrdən və tənələrdən inciyir. Bəlkə, hazırlıq, qısa and və uzun pauza.
bunları dostyana qəbul etsin?
Biz düzgün mühitdən başlayıb ondan Beşinci dərs
yararlanırıq, sonra birdən mühiti itirir və Məşq – inkişafın təkanverici
səhv mühitin arxasınca düşürük. Amma qüvvəsidir
yolumuzu azsaq, hissləri düzgün ifadə (21 noyabr 1941-ci il)
edə bilməyəcəyik. Yaxşı olardı ki, mühiti
düzgün seçib onun tələblərinə uyğun hə- Çoxunuz mühazirələrdə öyrəndiyiniz
rəkət edək və hər an qəlbimizdə onun nəzəri bilikləri təcrübədə tətbiq etmək is-
doğruluğunu, yəni düzgün yol seçdiyimizi təyəcəksiniz, lakin bu, məşqlərsiz əsla
təsdiqləyək. Mühiti düzgün təsəvvür edib mümkün deyil. Buna görə də məşqin
səhnədə düz xətt boyunca oynamağa ça- konkret nədən ibarət olması və necə ke-
lışsaq, Brodvey səhnəsində uğur qaza- çirilməsi barədə danışaq.
nacağıq.