Page 280 - "Xəzər"

saxlayırıq, qəfildən susuruq, emosiyaları pauzanın isə tamam başqa gözəlliyi var.

başlı-başına buraxırıq, bəzən cilovlayırıq, Pauzanı uzada bilmək bacarığı aktyor

sonra... birdən başqa iş görməyə, başqa oyununun incəliklərindən hesab olunur.

mövzuda danışmağa başlayırıq. Söhbəti, Qalxın və “nə” sözünü deyib pauzanı

emosiyaları, hərəkətləri gözlənilmədən uzadın. Bu pauza itib gedə bilməz, çünki

durdurmaq – bu, insanın, xüsusən də ak- biz aktyoruq. Aktyorluqdan xəbərsiz adam

tyorun mənəviyyatını ikiqat şikəst edir. nədən bəhs etdiyimizi əsla anlaya bil-

Әgər aktyor sözünü, emosiyalarını vax- məz, ancaq aktyor təbiətimizin qısa və

tından əvvəl kəsirsə, hərəkətini lazımi an- uzun pauzalara daim ehtiyacı var. Әgər

dan əvvəl dayandırırsa, belə tamaşalar bu bacarığa yiyələnib onu inkişaf etdir-

çox ifadəsiz alınır. İlk baxışdan əhəmiy- məyi düşünürüksə, deməli, pauza bayaq

yətsiz görünən bu amil səhnədəki hadi- sizə söylədiyim “fənd”lərdən, üsullardan

sələri ya ifadəli, ya da ifadəsiz edir. Bir biri anlamına gəlir.

neçə nümunəni araşdıranda və çalışma- Davam edək: yenidən “hə” sözünü

lar üzərində işləyəndə nəyi nəzərdə tut- deyin, lakin pauzanı qısaldın, görəcəksi-

duğumu anlayacaqsınız. niz ki, onun da öz yeri və mənası var. Qı-

280 “Hə” sözünü deyin, amma elə deyin sa və uzun pauzalar arasında fərqi hiss

ki, sanki bu sözdən sonra nəsə demək etməyə çalışın. Uzun pauza həmin an
2017 istəyirdiniz, amma demədiniz, sadəcə, əli- demək istədiyimizi, yaxud göstərmək is-

nizlə işarə etdiniz. Yenə “hə” deyin və əli- tədiyimiz hərəkəti qabarıq nəzərə çarp-

nizi havada yelləyin. Sonra “yox” deyin dırmaq üçün çox vacibdir. Bu, səhnədə

və yenə də əlinizi havada oynadın. Pau- yaşadığımız hər şeyə aiddir – sözlərə,

zanı bir qədər uzadın. İndi başınızı yana emosiyalara, hərəkətlərə, dialoqlara, tə-

çevirin, sanki kimsə sizi səslədi. rəf-müqabilini dinləməyə. Səhnəyə çıxdı-

ğımız andan bu üsul bizi müşayiət etmə-

Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri Pauzanın uzunluğu lidir, digər cansız üsullar isə bədiilikdən

tamamilə uzaqdır.

Başqa nümunəyə müraciət edək. Stul- Səhnədə elə anlar olur ki, sözü qəfil

dan ayağa qalxın, amma bu prosesi, sürəti kəsməyə məcbur qalırıq, amma elə hə-

azaldılmış kino kadrlarında olduğu kimi, min dəqiqələrdə də sözsüz oynamaq məc-

bilərəkdən bir qədər uzadın. Aktyor təbiə- buriyyətindəyik. Yəni: “Sözüm ağzımda

tinin pauzanın uzunluğuna ehtiyacı var. qaldı, amma oyunumla tamaşaçıya nə

Bu pauza uzun və davamlı ola bilər. Səh- demək istədiyimi bildirməliyəm”. Bu cümlə-

nədə pauzasız keçinmək əsla mümkün ni deməyə cəhd göstərin: “Siz niyə belə

deyil. Pauzanı bilmək üçün aktyor bu ba- edirsiniz?” Әvvəlcə bu cümləni sonadək

carığı dərindən öyrənib hərtərəfli inkişaf deyin və pauzanı uzadın. Sonra belə de-

etdirməlidir. yin: “Siz niyə?...” və pauza verin, yəni ar-

İndi “nə” sözünü deyin və uzun pau- dını demək istəyirdiniz, ancaq özünüzə

za saxlayın. Daxilinizdə elə bir hiss tap- görə yox, tamaşaçıya görə cümlənizi ya-

mağa çalışın ki, pauzanın uzunluğu həm rımçıq kəsdiniz.

yerində, həm də məntiqli görünsün. Әmin Təsəvvür edin, mən sözü, doğrudan

olun, qısa pauzanın bir gözəlliyi, uzun da, yarımçıq kəsmişəm, amma məndə