Page 26 - "Xəzər"

Neyborsla müqayisə eləsək, güman edi- kit şəraitdə saxlayırlar. Әgər əvvəlki bən-

rəm, “böyük” eşikağasının o birilərindən zətməmə qayıtsaq – kobud olduğu üçün

məhz nə ilə fərqləndiyini anlamağa ya- məni üzrlü bilin – onları adi bir səbəbdən

xınlaşa bilərik. Yemək otağındakı stolun əyin-başını cırıb bağıra-bağıra qaçan ada-

altında şiri görüb qorxmayan eşikağası ma oxşadardım. Bir sözlə, “ləyaqət” belə

haqqında əhvalatı atamın nə üçün xoşla- adamlar üçün əlçatmazdır. Bu cəhətdən

dığını indi başa düşə bilərik: “ləyaqət”in biz ingilislər xaricilərdən üstünük, ona

nə olduğu sualına cavabın bu əhvalatda görə bizim təsəvvür etdiyimiz böyük eşi-

gizləndiyini atam intuisiya ilə hiss eləyib- kağası ingilis olmağa borcludur.

miş. İndi isə, icazə verin, belə bir fərziyyə Siz, əlbəttə, etiraf edə bilərsiniz, necə

irəli sürüm: “ləyaqət”in həlledici kompo- ki kaminin böyründəki ləzzətli mübahisə-

nenti eşikağasının öz peşə simasını heç lərimizdə bu fikri irəli sürəndə mister Qrem

vaxt itirməmək bacarığıdır. Adi eşikağa- hər dəfə etiraz eləyirdi: əgər mən öz fikir-

ları ən əhəmiyyətsiz səbəbdən belə öz lərimdə haqlıyamsa, böyük eşikağasını

peşə simasını fərdi sifətinə dəyişir. Eşi- yalnız hansısa bir müstəsna vəziyyətdə

kağası olmaq onlar üçün pantomimdə çı- müşahidə edəndən sonra qərar vermək

26 xış etmək kimi bir şeydir; xırda təkan, olar. Әslində isə mister Marşall, ya mister

cüzi toxunuş kifayətdir – maska düşüb Leyn kimi adamları çoxumuz belə vəziy-
2017 aktyorun əsl sifətini açıqda qoyur. Böyük yətdə görməsək də, bizim gözümüzdə

eşikağaları ona görə böyükdürlər ki, pe- böyük olaraq qalırlar. Bu yerdə mister

şə simalarına vərdiş eləyirlər, onunla qay- Qremlə razılaşmağa borcluyam, ancaq bir

nayıb-qarışırlar; nə qədər gözlənilməz, şeyi qeyd edim – mənim qədər eşikağası

iztirablı və xoşagəlməz olsa da, heç bir işləyəndə, hətta müstəsna şəraitdə görmə-

hadisə bu adamları sarsıda bilməz. Böyük sən belə, başqa eşikağasının peşəkar mə-

eşikağaları üçün peşə siması – alicənab ziyyətləri barədə intuitiv olaraq mühakimə

centlmen üçün kostyum kimi bir şeydir: yürütmək qabiliyyətinə yiyələnirsən. Bun-

Kazuo İsiquro. O günlərdən qalanlar onu adamların içində əynindən çıxarma- dan əlavə, əgər böyük eşikağası ilə qarşı-

ğa nə quldurlara, nə küləyə, nə yağışa laşmaq xoşbəxtliyi nəsib olsa, nəinki onu

imkan verər. Yalnız özü istəyəndə və “sınaqdan keçirməyə” ehtiyac hiss eləyər-

hökmən şahidlər olmayanda soyunar. “Lə- sən, əksinə, onun peşə ləyaqətini sarsıda

yaqət”i mən məhz belə anlayıram. biləcək şəraiti, hətta təsəvvürünə gətirə

Bəzən belə bir fikir səslənir ki, əsl eşi- bilməzsən. Mən, həqiqətən, əminəm ki, o

kağaları ancaq İngiltərədə olur. Başqa uzaq bazar günü maşındakı centlmenləri

ölkələrdə necə adlandırılsalar da, yalnız xəcalət çəkərək susmağa məcbur edən,

kişi xidmətçilərə rast gəlinir. Avropalılar- onları keflilikdən ayıldan məhz bunu dərk

dan eşikağası ola bilməz, çünki ingilislər- etmələri olmuşdu. Belə eşikağalarını bir

dən fərqli olaraq, öz xasiyyətlərinə görə dəfə görəndə – bu gün seyr etdiyim ingilis

hisslərini cilovlaya bilmirlər. Әlbəttə, mə- mənzərəsi kimi, əgər ona yaxşı yerdən

nimlə mübahisə etməzsiniz ki, avropalı- tamaşa edirsənsə – böyük bir şəxsin qar-

lar və keltlərin çoxu adətən bərk həyə- şısında dayandığın aydın olur.

canlandıqları anlarda özlərini ələ ala bil- Başa düşürəm ki, etiraz eləmək istə-

mirlər, ona görə təmkinlərini yalnız ən sa- yən həmişə tapılacaq, guya böyüklükdən