Page 244 - "Xəzər"

səcdə eləməyə hazır olduğu dönəmdə da, okean suları qədər axıdılan qanlar

bu mərd adam İngiltərənin sarsılmayaca- hədər getmış olar. Mən qalib dünyanın

ğını və hətta müttəfiqləri olmasa belə, Al- işıqlı gələcəyi üçün badə qaldırıram”.

maniya ilə mübarizə aparacağını açıq şə- Stalinin cavabında bu qədər açıq da-

kildə bildirmişdi. O demişdi ki: “Bugünkü nışacağını təsəvvür belə eləməzdim:

real müttəfiqlərimiz bizi tərk etsə belə, “Mən yaşlı bir adam kimi danışıram.

mübarizəni təkbaşına davam etdirəcə- Bəlkə, elə yaşlı olduğum üçün çox danı-

yik”. Yüz ildə bir dəfə dünyaya gələn və şıram. Bizim ittifaqımızın şərəfinə içmək

İngiltərə bayrağını cəsarətlə yüksəklərə istəyirəm. Kaş bu ittifaq öz səmimiyyətini,

qaldıran adamın şərəfinə! Mən ürəyim- hadisələrə soyuq başla yanaşma hissini
dən gələnləri söylədim, inandığım, əmin itirməsin. Bütün diplomatiya tarixində bu
olduğum sözləri dedim”.
üç nəhəng dövlətinki qədər yaxın, sər-
Sonra mən daha ciddi mövzulara to- bəst düşüncəli ittifaq olmayıb…”
xundum: “Deməliyəm ki, müharibə bo-
Fevralın 8-də prezident Ruzvelt və
yunca, hətta ən çətin mərhələlərdə belə, Harriman Stalinlə Rusiyanın Uzaq Şərqə
bir dəfə də olsun, bu konfransdakı qədər olan ərazi tələblərini müzakirə elədilər.
244 öz üzərimdə məsuliyyət hiss eləməmi- Rusiya Almaniyanın təslim olmasından
şəm. İndi marşalın qeyd etdiyi səbəblər
2017 müqabilində biz anlayırıq ki, dağın lap iki və ya üç ay sonra Yaponiyaya qarşı
müharibəyə qoşulmağa razılıq verdi.
zirvəsinə çatmışıq və indi qarşımızda ge-
Elə həmin gün Stalinlə məxfi söhbəti-
niş sahə açılıb. Әziyyətimizin miqyasını mizdə ondan rusların uzaq Şərqdə nə is-
azaltmayaq. Tarix boyu xalqlar çox mürək- tədiklərini soruşdum. Cavab verdi ki, on-
kəb yol keçiblər. Dünənki silahdaşlar lar Port-Artur kimi hərbi-dəniz bazasını
Uinston Çörçill. Mən Rusiya ilə necə savaşdım müharibədən beş-on il sonra bir-birlərindən əldə etmək istərdilər. Amerikalılar həmin
uzaqlaşıb, fərqli istiqamətlərə gediblər. limanların beynəlxalq nəzarət altında ol-
Ziddiyyətlər içində çırpınıblar, yıxılıblar, masına çalışırlar. Amma ruslar orada öz
sonra isə çoxlu qurbanlar vermək hesa- maraqlarının təmin olunmasını istəyirlər.
bına yenidən ayağa qalxıblar. Bu gün bi-

zim keçmiş nəsillərin səhvlərindən nəticə

çıxarmaq və onları təkrarlamamaq imka- Allen Dallesin almanlarla danışıqları
nımız var. İnsanların ürəyi sülh və sevgi

istəyir. Ailələr yenidən qovuşa biləcəkmi? 1945-ci ilin fevralında nasistlər məğ-

Әsgər evinə qayıdacaqmı? Dağılmış ev- lubiyyətin lap yaxında olduğunu dərk et-

lər bərpa ediləcəkmi? Öz ölkəsini müda- mişdilər. Belə bir sual ortaya çıxmışdı –

fiə etmək qəhrəmanlıqdı. Amma bizim kimə təslim olmalı? Almaniyanın artıq iki

qarşımızda daha böyük məsələlər durur. cəbhədə döyüşləri davam etdirməyə gücü

Biz yoxsulların arzularını həyata keçir- yox idi. Sovetlər Birliyi ilə sülh mümkün

məliyik ki, sülh şəraitində yaşaya bilsin- görünmürdü. Almaniya hökuməti totalitar

lər. Mən inanıram ki, biz birlikdə düşmə- boyunduruğun nə olduğunu yaxşı bilirdi

nin başını əzəcəyik və yoxsulluqla, başı- və bu idarəetmə sistemini Şərqdən idxal

pozuqluqla, xaosla, zülmlə mübarizə apa- etmək istəməzdi. Qalırdı Qərbdəki müttə-

racağıq. Bu, çox vacib məsələdi. Әks hal- fiqlər. Daha çox İngiltərə və Birləşmiş