Page 229 - "Xəzər"
P. 229
O andan etibarən 1941-ci ildəki böyük İkinci cəbhə problemi 229
hadisələrə hazırlıq başlandı. Biz, əlbəttə 2017
ki, Almaniya ilə Rusiya arasında imperi- Hitlerin Rusiyaya müdaxiləsi dəyərlə-
yamızın bölünməsi və məhv edilməsi məq- rə yenidən baxılması məsələsini ortaya Uinston Çörçill. Mən Rusiya ilə necə savaşdım
sədi daşıyan sövdələşmədən xəbərsiz- qoyurdu və müharibə şəraitində münasi-
dik. Üstəlik, Yaponiyanın hələ müəyyən- bətləri dəyişirdi. Sovet rəhbərliyi elə kor
ləşməmiş məqsədlərini də dəyərləndirə olmuşdu ki, ölkənin təhlükəsizliyini təmin
bilmirdik... eləmək üçün zəruri addımları ata bilmir-
di. Almaniyanın hücumundan əvvəl Rusi-
Әleyhimizə yönəlmiş Almaniya, Rusi- ya rəhbərliyi, görünür, özündən başqa
ya və Yaponiya koalisiyası – bizim ən çox heç nəyin qayğısına qalmamışdı. İndiki
ehtiyat elədiyimiz bu idi. Amma hadisələ- vəziyyətdə bu ovqat özünü daha qabarıq
rin başqa istiqamətdə dəyişəcəyini heç göstərirdi. Bu yerə qədər sovet rəhbərləri
kim bilmirdi. 1940-cı ildə Fransa cəbhəsindəki uğur-
suzluqları və 1941-ci ildə bizim Balkan-
*** larda cəbhə yaratmaq cəhdlərimizi sükut-
Martın axırlarına qədər mən Hitlerin la izləyirdi. Onlar nasist Almaniyasına cid-
Rusiya ilə ölüm-dirim savaşına girəcəyi- di iqtisadi və digər yardımlar göstərirdi.
nə inanmırdım və müharibənin iki addım-
lıqda olduğunu ağlıma da gətirmirdim. Bi- İndi aldadılmış sovetlər qəfildən alov
zim kəşfiyyatın məlumatlarında alman or- püskürən alman toplarının altında qalmış-
dularının Balkan ölkələrində toplandığı dılar. Onların ilk ən böyük arzusu (sonralar
göstərilirdi... bu, daimi siyasətə çevrildi) Böyük Britani-
ya imperiyasından bütün mümkün yardımı
*** almaq oldu. Həmin imperiyadan ki, Stalin-
...İyunun 22-də yuxudan oyananda lə Hitlerin onun bölüşdürülməsi planları son
mənə Hitlerin Rusiyaya hərbi müdaxiləsi səkkiz ay ərzində sovet rəhbərliyinin diq-
barədə məlumat verdilər. Gözlənilən ha- qətini alman qüvvələrinin Şərqdə cəmlən-
disə artıq fakta çevrilmişdi. Bizim siyasə- məsindən yayındırmışdı. Rusiya hökuməti
timizin nədən ibarət olacağı mənə gün ki- tərəddüd etmədən əzabkeş və döyüşkən
mi aydın idi. Necə açıqlama verəcəyim İngiltərədən onun öz ordusunda çatışma-
də aydın idi. Qalırdı bircə bəyanat yaz- yan hərbi texnika və sursatları sovet əsgəri
maq. General Dill otağıma gəldi. Gətirdiyi üçün təkidlə tələb etməyə başladı. Birləş-
məlumatda almanların Rusiyaya geniş- miş Ştatların bizə söz verdiyi və gözümüzü
miqyaslı hücum etdiyi deyilirdi. Aero-d- dikdiyimiz müxtəlif avadanlıqların maksi-
romlarda sovet aviasiyasının mühüm his- mum həcmdə onlara göndərməsində israr
səsi ələ keçirilmişdi. Belə görünürdü ki, edirdilər. Bundan əlavə, 1941-ci ilin yayın-
almanlar çox sürətlə irəliləyiblər. General da heç bir riski nəzərə almadan, nəyin ba-
əlavə elədi: “Məncə, ruslar kütləvi şəkildə hasına olur-olsun, ikinci cəbhə yaratmaq
mühasirəyə düşəcəklər”. məqsədilə ingilis ordusunun Avropaya yer-
Bütün günü bəyanatın üzərində işlə- ləşdirilməsini tələb edirdilər.
dim. Hərbi kabinetimlə məsləhətləşməyə
vaxtım qalmamışdı. Bilirdim ki, bu məsə- Ruslar böyük bir ordunu yaxşı müda-
lədə hamımız eyni fikirdəyik. fiə olunan düşmən sahillərinə çıxarıb, ora-
hadisələrə hazırlıq başlandı. Biz, əlbəttə 2017
ki, Almaniya ilə Rusiya arasında imperi- Hitlerin Rusiyaya müdaxiləsi dəyərlə-
yamızın bölünməsi və məhv edilməsi məq- rə yenidən baxılması məsələsini ortaya Uinston Çörçill. Mən Rusiya ilə necə savaşdım
sədi daşıyan sövdələşmədən xəbərsiz- qoyurdu və müharibə şəraitində münasi-
dik. Üstəlik, Yaponiyanın hələ müəyyən- bətləri dəyişirdi. Sovet rəhbərliyi elə kor
ləşməmiş məqsədlərini də dəyərləndirə olmuşdu ki, ölkənin təhlükəsizliyini təmin
bilmirdik... eləmək üçün zəruri addımları ata bilmir-
di. Almaniyanın hücumundan əvvəl Rusi-
Әleyhimizə yönəlmiş Almaniya, Rusi- ya rəhbərliyi, görünür, özündən başqa
ya və Yaponiya koalisiyası – bizim ən çox heç nəyin qayğısına qalmamışdı. İndiki
ehtiyat elədiyimiz bu idi. Amma hadisələ- vəziyyətdə bu ovqat özünü daha qabarıq
rin başqa istiqamətdə dəyişəcəyini heç göstərirdi. Bu yerə qədər sovet rəhbərləri
kim bilmirdi. 1940-cı ildə Fransa cəbhəsindəki uğur-
suzluqları və 1941-ci ildə bizim Balkan-
*** larda cəbhə yaratmaq cəhdlərimizi sükut-
Martın axırlarına qədər mən Hitlerin la izləyirdi. Onlar nasist Almaniyasına cid-
Rusiya ilə ölüm-dirim savaşına girəcəyi- di iqtisadi və digər yardımlar göstərirdi.
nə inanmırdım və müharibənin iki addım-
lıqda olduğunu ağlıma da gətirmirdim. Bi- İndi aldadılmış sovetlər qəfildən alov
zim kəşfiyyatın məlumatlarında alman or- püskürən alman toplarının altında qalmış-
dularının Balkan ölkələrində toplandığı dılar. Onların ilk ən böyük arzusu (sonralar
göstərilirdi... bu, daimi siyasətə çevrildi) Böyük Britani-
ya imperiyasından bütün mümkün yardımı
*** almaq oldu. Həmin imperiyadan ki, Stalin-
...İyunun 22-də yuxudan oyananda lə Hitlerin onun bölüşdürülməsi planları son
mənə Hitlerin Rusiyaya hərbi müdaxiləsi səkkiz ay ərzində sovet rəhbərliyinin diq-
barədə məlumat verdilər. Gözlənilən ha- qətini alman qüvvələrinin Şərqdə cəmlən-
disə artıq fakta çevrilmişdi. Bizim siyasə- məsindən yayındırmışdı. Rusiya hökuməti
timizin nədən ibarət olacağı mənə gün ki- tərəddüd etmədən əzabkeş və döyüşkən
mi aydın idi. Necə açıqlama verəcəyim İngiltərədən onun öz ordusunda çatışma-
də aydın idi. Qalırdı bircə bəyanat yaz- yan hərbi texnika və sursatları sovet əsgəri
maq. General Dill otağıma gəldi. Gətirdiyi üçün təkidlə tələb etməyə başladı. Birləş-
məlumatda almanların Rusiyaya geniş- miş Ştatların bizə söz verdiyi və gözümüzü
miqyaslı hücum etdiyi deyilirdi. Aero-d- dikdiyimiz müxtəlif avadanlıqların maksi-
romlarda sovet aviasiyasının mühüm his- mum həcmdə onlara göndərməsində israr
səsi ələ keçirilmişdi. Belə görünürdü ki, edirdilər. Bundan əlavə, 1941-ci ilin yayın-
almanlar çox sürətlə irəliləyiblər. General da heç bir riski nəzərə almadan, nəyin ba-
əlavə elədi: “Məncə, ruslar kütləvi şəkildə hasına olur-olsun, ikinci cəbhə yaratmaq
mühasirəyə düşəcəklər”. məqsədilə ingilis ordusunun Avropaya yer-
Bütün günü bəyanatın üzərində işlə- ləşdirilməsini tələb edirdilər.
dim. Hərbi kabinetimlə məsləhətləşməyə
vaxtım qalmamışdı. Bilirdim ki, bu məsə- Ruslar böyük bir ordunu yaxşı müda-
lədə hamımız eyni fikirdəyik. fiə olunan düşmən sahillərinə çıxarıb, ora-
