Page 209 - "Xəzər"
P. 209
rmıxa çəkilməyi təbliğ etməyə yollayır. deyərək söylədi. – Orada belə yazılıb: 209
Onları, hətta sandıqlarla, çamadanlarla “Yaramazın yaşamağına dözmə”7. Və hər 2017
və yol çantaları ilə də yükləyib karvansa- bir kafir də elə yaramazdır. Beləliklə, hər
ralarda nahar etmədən ayrılmamağı tap- şey bitdi. Bütün iştirakçılar bu insanın Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
şırır. İsanın göstərişi ilə belə baha qiymə- dühasına heyrət edib, razılıq əlaməti ola-
tə alınan qılıncı, çox keçmədən, elə onun raq ayaqlarını yerə döyməyə başladılar.
özünün əmri ilə qınına qoymaq gerçəkliyi Bu qanunun yalnız falçılara, cindarlara
bu insanın ağlına da gəlməyib. Apostol- və sehrbazlara aid olduğu, yəhudilərin
ların bütpərəstlərin zorakılığına qarşı qı- onlara öz dillərində “mexaşefim” dediyi,
lınca və ya qalxana əl atdıqları heç vaxt əks təqdirdə, əxlaqsızlığa və əyyaşlığa
görünməyib, ancaq əgər İsanın düşüncə- görə ölüm cəzası kəsməyin lazım olaca-
si bu yozumla eyni olsaydı, onlar bundan ğı kiminsə ağlına gəlmirdi.
mütləq istifadə edərdilər.
65. Mənim, hətta Xrizippos və Didi-
Bir başqası da var4, axırıncılardan da mos1 kitablarına sığmayan bu qədər çox-
deyil, amma ona olan hörmətim səbəbin- saylı misallarla davam etməyim, həqiqə-
dən adını çəkməyəcəyəm. O, Abbaku- tən, axmaqlıqdır. Әgər bu cür şeylər bi-
mun qeyd etdiyi “Titrədi Madiam torpağı- zim ilahi ustadlarımız üçün caizdirsə, on-
nın dəriləri”5 misrasındakı dəri çadırları da bəzi yerlərdə qeyri-dəqiq sitatlar gətir-
müqəddəs Bartolomeusun soyulmuş də- məyimi mənim kimi saxta ilahiyyatçıya da
risiylə eyniləşdirir. Bu yaxınlarda mən keçmək olar, deyə xatırlatmaq isəyirdim.
özüm bir ilahiyyat müzakirəsində iştirak İndi yenidən Paulusa qayıdıram. O, özü
edirdim (bunu tez-tez edirəm). Orada bi- barədə: “Siz axmaqlara həvəslə dözür-
ri: Kafirləri disput vasitəsi ilə inandırmaq sünüz”2, – deyə söyləyirdi. Ardınca isə:
əvəzinə, tonqalda yandırmaq əmrini ve- “Məni də axmaq kimi qəbul edin. Mən
rən Müqəddəs Yazının sərəncamını necə Tanrının təhriki ilə deyil, sanki bir axmaq
əsaslandırmaq olar? – sualını verəndə, kimi danışıram”3. Başqa bir yerdə: “Biz,
tutqun görkəmi və çatılmış qaşlarından İsa yolunda axmağıq”4 – deyir. Belə tək-
əsl ilahiyyatçıya bənzəyən bir qoca son zibedilməz bir müəllifin axmaqlığı necə
dərəcə əsəbi halda cavab verdi: – Bu qa- təriflədiyini eşitdinizmi? O, axmaqlığı, hət-
nun gedib Müqəddəs Paulusa çıxır ki, o ta ən vacib və faydalı bir şey kimi məslə-
da: “Kafir insanı bir-iki öyüddən sonra hət görür: “Aranızda kimsə özünü aqil
uzaq elə”6, – deyib. O, bu sözləri bir neçə görmək istəyirsə, qoy müdrik olmaqdan
dəfə təkrar elədiyinə görə bir çoxları, ötrü axmaq olsun”5. Lukasın özündə İsa
“görəsən, bu adama nə olub,” – deyə dü- yolda rast gəldiyi iki şagirdi axmaq adlan-
şünməyə başladı, ancaq o, dediklərinə dırır6. Әgər həmin bu müqəddəs Paulus
dərhal aydınlıq gətirdi: “Yəni kafiri həyat- axmaqlığın müəyyən hissəsini Tanrının
dan uzaq elə”. Kimlərsə güldü, ancaq bu özünə də aid edirsə, bu, təəccüblü
şərhi ilahiyyata kifayət qədər uyğun görmə- görünməlidirmi? O deyir ki: “Tanrının ağıl-
yənlər də az olmadı. Bəziləri mübahisə sızlığı insanlarınkından müdrikdir”7. Ori-
edərkən, Tenedoslu deyilən, zəhmli görkə- genes8 bunun şərhini verərək “ağılsızlıq”
mi və danılmaz nüfuzu olan başqa bir ila- ifadəsinin yalnız insanların fikrinə şamil
hiyyatçı özünü irəli verdi. “Qulaq asın, – edilməməsini təkid edir. Buna bənzər baş-
Onları, hətta sandıqlarla, çamadanlarla “Yaramazın yaşamağına dözmə”7. Və hər 2017
və yol çantaları ilə də yükləyib karvansa- bir kafir də elə yaramazdır. Beləliklə, hər
ralarda nahar etmədən ayrılmamağı tap- şey bitdi. Bütün iştirakçılar bu insanın Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
şırır. İsanın göstərişi ilə belə baha qiymə- dühasına heyrət edib, razılıq əlaməti ola-
tə alınan qılıncı, çox keçmədən, elə onun raq ayaqlarını yerə döyməyə başladılar.
özünün əmri ilə qınına qoymaq gerçəkliyi Bu qanunun yalnız falçılara, cindarlara
bu insanın ağlına da gəlməyib. Apostol- və sehrbazlara aid olduğu, yəhudilərin
ların bütpərəstlərin zorakılığına qarşı qı- onlara öz dillərində “mexaşefim” dediyi,
lınca və ya qalxana əl atdıqları heç vaxt əks təqdirdə, əxlaqsızlığa və əyyaşlığa
görünməyib, ancaq əgər İsanın düşüncə- görə ölüm cəzası kəsməyin lazım olaca-
si bu yozumla eyni olsaydı, onlar bundan ğı kiminsə ağlına gəlmirdi.
mütləq istifadə edərdilər.
65. Mənim, hətta Xrizippos və Didi-
Bir başqası da var4, axırıncılardan da mos1 kitablarına sığmayan bu qədər çox-
deyil, amma ona olan hörmətim səbəbin- saylı misallarla davam etməyim, həqiqə-
dən adını çəkməyəcəyəm. O, Abbaku- tən, axmaqlıqdır. Әgər bu cür şeylər bi-
mun qeyd etdiyi “Titrədi Madiam torpağı- zim ilahi ustadlarımız üçün caizdirsə, on-
nın dəriləri”5 misrasındakı dəri çadırları da bəzi yerlərdə qeyri-dəqiq sitatlar gətir-
müqəddəs Bartolomeusun soyulmuş də- məyimi mənim kimi saxta ilahiyyatçıya da
risiylə eyniləşdirir. Bu yaxınlarda mən keçmək olar, deyə xatırlatmaq isəyirdim.
özüm bir ilahiyyat müzakirəsində iştirak İndi yenidən Paulusa qayıdıram. O, özü
edirdim (bunu tez-tez edirəm). Orada bi- barədə: “Siz axmaqlara həvəslə dözür-
ri: Kafirləri disput vasitəsi ilə inandırmaq sünüz”2, – deyə söyləyirdi. Ardınca isə:
əvəzinə, tonqalda yandırmaq əmrini ve- “Məni də axmaq kimi qəbul edin. Mən
rən Müqəddəs Yazının sərəncamını necə Tanrının təhriki ilə deyil, sanki bir axmaq
əsaslandırmaq olar? – sualını verəndə, kimi danışıram”3. Başqa bir yerdə: “Biz,
tutqun görkəmi və çatılmış qaşlarından İsa yolunda axmağıq”4 – deyir. Belə tək-
əsl ilahiyyatçıya bənzəyən bir qoca son zibedilməz bir müəllifin axmaqlığı necə
dərəcə əsəbi halda cavab verdi: – Bu qa- təriflədiyini eşitdinizmi? O, axmaqlığı, hət-
nun gedib Müqəddəs Paulusa çıxır ki, o ta ən vacib və faydalı bir şey kimi məslə-
da: “Kafir insanı bir-iki öyüddən sonra hət görür: “Aranızda kimsə özünü aqil
uzaq elə”6, – deyib. O, bu sözləri bir neçə görmək istəyirsə, qoy müdrik olmaqdan
dəfə təkrar elədiyinə görə bir çoxları, ötrü axmaq olsun”5. Lukasın özündə İsa
“görəsən, bu adama nə olub,” – deyə dü- yolda rast gəldiyi iki şagirdi axmaq adlan-
şünməyə başladı, ancaq o, dediklərinə dırır6. Әgər həmin bu müqəddəs Paulus
dərhal aydınlıq gətirdi: “Yəni kafiri həyat- axmaqlığın müəyyən hissəsini Tanrının
dan uzaq elə”. Kimlərsə güldü, ancaq bu özünə də aid edirsə, bu, təəccüblü
şərhi ilahiyyata kifayət qədər uyğun görmə- görünməlidirmi? O deyir ki: “Tanrının ağıl-
yənlər də az olmadı. Bəziləri mübahisə sızlığı insanlarınkından müdrikdir”7. Ori-
edərkən, Tenedoslu deyilən, zəhmli görkə- genes8 bunun şərhini verərək “ağılsızlıq”
mi və danılmaz nüfuzu olan başqa bir ila- ifadəsinin yalnız insanların fikrinə şamil
hiyyatçı özünü irəli verdi. “Qulaq asın, – edilməməsini təkid edir. Buna bənzər baş-
