Page 211 - "Xəzər"
P. 211
rini götür-qoy etməyə izin vermirdi, həm- rini bilmirlər”19 deyir. Paulus da Timofeo- 211
çinin zamanı və müddəti də sınamağı qa- sa eyni tərzdə yazırdı: “Bunu nadanlıqla, 2017
dağan etmişdi. Görünür, buna səbəb heç inamsızlığımla etdiyim üçün Tanrının mər-
vaxt öz mülahizələrinə arxayın olmayıb, həmətinə yetişdim”20. Yəni “nadanlıqla et- Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
bütün varlıqları ilə yalnız ondan asılı ol- mişəm” qərəzliliyimə görə yox, axmaqlı-
maq istəyi imiş. Bunu eynilə dünyanın ğıma görə belə etmişəm, demək deyilmi?
yaradıcısı olan Ulu Tanrının hər kəsə Yəni “inamsızlığımla səfehlik etdiyim üçün
(sanki dərrakə xoşbəxtliyin zəhəri imiş) Tanrının mərhəmətinə yetişdim” kəlmə-
xeyir və şər ağacının meyvəsindən dad- si, “əgər Axmaqlığın himayəsi olmasay-
mağı qadağan etməsi kimi başa düşmək dı, yetişməzdim”, demək deyilmi? Yerin-
lazımdır. Paulus da elmləri təkəbbür mən- də yadıma düşməyən o mistik Zəbur ya-
bəyi və məhvedici bir şey kimi açıq şəkil- zarı da bizim xeyrimizə: “Gəncliyimin
də pisləyir. Məncə, müqəddəs Bernardus günahlarını və nadanlıqlarımı xatırlat-
da onun ardınca gedərək İblisin qərar tut- ma”21, deyir. Gördüyünüz kimi, o, iki dəli-
duğu dağa “İdrak dağı” adını vermişdi. lə əsaslanır – birincisi, cavanlıq (hansı ki
Bəlkə də, burada aşağıdakı dəlili nəzərə mən onunla dostam), ikincisi isə nadan-
almaq lazımdır: Axmaqlar tanrıların ya- lıqlardır (onu da Axmaqlığın möhtəşəm
nında iltifat sahibidir, müdriklər isə əfv təpərini dərk edə bilək deyə cəm halında
olunmaq üçün nə qədər yalvarsalar da, söyləyir).
tam şüurlu şəkildə günah işlətdiklərinə
baxmayaraq, bağışlanmır və axmaqlığı 66. Uzun-uzadı xırdalıqlara varma-
bəhanə gətirərək, onun himayəsinə sığı- dan, qısa şəkildə xristian dininin ümumi-
nırlar. Әgər kifayət qədər xatırlayıramsa, likdə axmaqlığın hansısa bir növü ilə qo-
Aaron “Rəqəmlər kitabı”nda arvadının hum olduğunu və müdriklik deyilən şeylə
günahını əfv etdirmək istəyərək, Moiseyə zərrə qədər əlaqəsi olmadığını söyləyim.
belə müraciət edir: “Mənim ağam, yalva- Bu mətləbin sübutunu istəyirsinizsə, hər
rıram, axmaqcasına günaha batmağımı- şeydən öncə uşaqların, qocaların, qadın-
zı bizə küfr bilmə”16. Eləcə də Saul Davi- ların və sarsaq insanların müqəddəs dini
din qarşısında günahını bağışlatmaq is- mərasimlərə hər şeydən çox sevindiyini,
təyir: “Görünür, həqiqətən də, axmaq ki- yalnız təbiətlərinin təhriki ilə mehraba hə-
mi hərəkət etmişəm”17. David də öz növbə- mişə hamıdan yaxın dayandıqlarını xatır-
sində Tanrıdan belə mərhəmət diləyərək: layın. Bundan əlavə, dinin təməlini qo-
“Ey Tanrım, səndən rica edirəm, bəndə- yanların təəccüb edəcək dərəcədə sadə
nin günahından keç, çünki ağılsız iş tut- insanlar və savad deyilən şeyə qatı
muşam”18, deyir, sanki öz axmaqlığına və düşmən olduqlarını bilirsiniz. Heç bir ax-
nadanlığına istinad etmədən bağışlana- maq xristian mərhəmətinin atəşini bircə
cağına inanmırdı. Daha kəskin bir sübut: dəfə bütün varlığı ilə duyan kəslərdən di-
İsa çarmıxa çəkilmiş vəziyyətdə, düşmən- vanə görünmür: onlar hər şeylərini israf
lərinin bağışlanması üçün: “Ata, onların edir, haqsızlığa biganə qalır, özlərini al-
günahından keç” deyərək dua edərkən datmağa imkan verir, dostla düşmən ara-
sanki onlara ağılsızlıqdan başqa, özgə sındakı fərqi görmür, zövq almaqdan va-
bir bəraət tapmayaraq: “Çünki nə etdiklə- himəyə düşürlər. Güzəranları pəhrizlər,
yuxusuz gecələr, göz yaşları, ağır zəh-
çinin zamanı və müddəti də sınamağı qa- sa eyni tərzdə yazırdı: “Bunu nadanlıqla, 2017
dağan etmişdi. Görünür, buna səbəb heç inamsızlığımla etdiyim üçün Tanrının mər-
vaxt öz mülahizələrinə arxayın olmayıb, həmətinə yetişdim”20. Yəni “nadanlıqla et- Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
bütün varlıqları ilə yalnız ondan asılı ol- mişəm” qərəzliliyimə görə yox, axmaqlı-
maq istəyi imiş. Bunu eynilə dünyanın ğıma görə belə etmişəm, demək deyilmi?
yaradıcısı olan Ulu Tanrının hər kəsə Yəni “inamsızlığımla səfehlik etdiyim üçün
(sanki dərrakə xoşbəxtliyin zəhəri imiş) Tanrının mərhəmətinə yetişdim” kəlmə-
xeyir və şər ağacının meyvəsindən dad- si, “əgər Axmaqlığın himayəsi olmasay-
mağı qadağan etməsi kimi başa düşmək dı, yetişməzdim”, demək deyilmi? Yerin-
lazımdır. Paulus da elmləri təkəbbür mən- də yadıma düşməyən o mistik Zəbur ya-
bəyi və məhvedici bir şey kimi açıq şəkil- zarı da bizim xeyrimizə: “Gəncliyimin
də pisləyir. Məncə, müqəddəs Bernardus günahlarını və nadanlıqlarımı xatırlat-
da onun ardınca gedərək İblisin qərar tut- ma”21, deyir. Gördüyünüz kimi, o, iki dəli-
duğu dağa “İdrak dağı” adını vermişdi. lə əsaslanır – birincisi, cavanlıq (hansı ki
Bəlkə də, burada aşağıdakı dəlili nəzərə mən onunla dostam), ikincisi isə nadan-
almaq lazımdır: Axmaqlar tanrıların ya- lıqlardır (onu da Axmaqlığın möhtəşəm
nında iltifat sahibidir, müdriklər isə əfv təpərini dərk edə bilək deyə cəm halında
olunmaq üçün nə qədər yalvarsalar da, söyləyir).
tam şüurlu şəkildə günah işlətdiklərinə
baxmayaraq, bağışlanmır və axmaqlığı 66. Uzun-uzadı xırdalıqlara varma-
bəhanə gətirərək, onun himayəsinə sığı- dan, qısa şəkildə xristian dininin ümumi-
nırlar. Әgər kifayət qədər xatırlayıramsa, likdə axmaqlığın hansısa bir növü ilə qo-
Aaron “Rəqəmlər kitabı”nda arvadının hum olduğunu və müdriklik deyilən şeylə
günahını əfv etdirmək istəyərək, Moiseyə zərrə qədər əlaqəsi olmadığını söyləyim.
belə müraciət edir: “Mənim ağam, yalva- Bu mətləbin sübutunu istəyirsinizsə, hər
rıram, axmaqcasına günaha batmağımı- şeydən öncə uşaqların, qocaların, qadın-
zı bizə küfr bilmə”16. Eləcə də Saul Davi- ların və sarsaq insanların müqəddəs dini
din qarşısında günahını bağışlatmaq is- mərasimlərə hər şeydən çox sevindiyini,
təyir: “Görünür, həqiqətən də, axmaq ki- yalnız təbiətlərinin təhriki ilə mehraba hə-
mi hərəkət etmişəm”17. David də öz növbə- mişə hamıdan yaxın dayandıqlarını xatır-
sində Tanrıdan belə mərhəmət diləyərək: layın. Bundan əlavə, dinin təməlini qo-
“Ey Tanrım, səndən rica edirəm, bəndə- yanların təəccüb edəcək dərəcədə sadə
nin günahından keç, çünki ağılsız iş tut- insanlar və savad deyilən şeyə qatı
muşam”18, deyir, sanki öz axmaqlığına və düşmən olduqlarını bilirsiniz. Heç bir ax-
nadanlığına istinad etmədən bağışlana- maq xristian mərhəmətinin atəşini bircə
cağına inanmırdı. Daha kəskin bir sübut: dəfə bütün varlığı ilə duyan kəslərdən di-
İsa çarmıxa çəkilmiş vəziyyətdə, düşmən- vanə görünmür: onlar hər şeylərini israf
lərinin bağışlanması üçün: “Ata, onların edir, haqsızlığa biganə qalır, özlərini al-
günahından keç” deyərək dua edərkən datmağa imkan verir, dostla düşmən ara-
sanki onlara ağılsızlıqdan başqa, özgə sındakı fərqi görmür, zövq almaqdan va-
bir bəraət tapmayaraq: “Çünki nə etdiklə- himəyə düşürlər. Güzəranları pəhrizlər,
yuxusuz gecələr, göz yaşları, ağır zəh-
