Page 138 - "Xəzər" 4/2016
P. 138
anda yox olar. Mən 1926-cı ildə dünyaya Can haqqında mif
gəlmişəm; amma bir göz qırpımında baş
verə biləcək hadisələrə baxanda, mənim – Balaca olanda, kornuelli nənəm
anadan olmağımdan qırx bir il deyil, bütöv mənə deyirdi ki, sahildəki zir-zibillərin
bir dövr keçib, arxada isə sadəlövhlüyümüz arasında hərdənbir tapdığım dəniz mol-
qalıb. Lakin mən itirilmiş sadəlövhlüyümüzə yusklarının tərtəmiz yuyulmuş ağ çanaqları
acımıram. Mən həyatı indi az yox, daha dəryada batan dənizçilərin canıdır və bu,
çox sevirəm. həqiqət olmasa da, bu kimi çoxəsrlik xalq
– Bədənim dərinin içində olduğu kimi, inanclarından gələn hansısa başqa konkret
ölüm məni öz içində gəzdirir. Mən onsuz obrazlar hər birimizin içində yer alıb.
kiməmsə, o, ola bilməzdim. Ölüm mənim Həmin o çanaqlar barədə sonralar öyrən-
yaxınlaşdığım dəhşətli qapı deyil; o, məni diyim və dərk etdiyim (onlar gec-tez saralır,
ona aparan yoldur.
ovulub tökülürlər) həqiqətləri özüm üçün
– Kişi olduğum üçün ölüm mənim aydınlaşdırmağıma rəğmən, bu belədir.
arvadımdır və indi o, çılpaqdır, gözəldir,
– İnsan öz vücudunun ölümə qalib
paltarımı soyunub onu sevməyimi gözləyir. gəlmək gücündə olmadığını etiraf etməli
Bu, zərurətdir, bu, məhəbbətdir, bu, digəri
138 üçün yaşamaqdır – başqa heç nə deyil. olub. Və budur, indi də, bədəninin ən əl-
2016 Mən bu vəziyyətdən qurtara bilmirəm, çatmaz və sirli hissəsini, beynini götürüb
bilmirəm və heç istəmirəm də. O istəyir elan edir ki, guya onun bəzi funksiyaları
ki, mən onunla birləşim, – öz erkəyini ye- ölümə təslim olmur.
mək üçün öldürən dişi hörümçək kimi
– Beyində gedən elektrokimyəvi
yox, sevən bir arvad kimi istəyir. İstəyir reaksiyaların nəticəsi olmayan bir fikir, bir
ki, biz aramızdakı bütöv və qarşılıqlı hüsn- qavrayış, duyum dərki, dərkin dərki deyilən
rəğbətə birlikdə sevinək, artaq, çoxalaq. şey yoxdur. “Mənim canım ölməz və qeyri-
Mövcudiyyətimin davam etməsində yaxşı maddidir” – bu, bir fikirdir, ideyadır; bu
nə varsa, onun mənə, mənim ona təsi- həm də müəyyən hüceyrələrin başqa hü-
rimdən qaynaqlanır. O, fahişə deyil, əla- ceyrələr tərəfindən qeyd olunan aktivli-
qə saxladığım üçün utandığım, tezliklə yidir.
– İnsan beyni kimi mürəkkəb bir maşın,
unutmağa, bəzən də, ümumiyyətlə, olma-
dığını təsəvvür etməyə çalışdığım məşu- təbii ki, həm özünüdərki, həm vicdanı,
qəm deyil. Elə real həyatdakı arvadım həm də “can”ı yaratmalı idi. O, mütləq öz
kimi, o da mənim üçün vacib olan istənilən mürəkkəb quruluşundan ləzzət almalıdır;
Con Faulz. Aristos həyat vəziyyətini canlandırır, o, büsbütün o, özü haqda metafiziki miflərə pərvəriş
mənim həyatımın içindədir – hardasa verməlidir. Hər nə varsa, quraşdırıla bilər
arxada, qabaqda, altda, üstdə, üzbəüzdə və deməli, onu dağıtmaq da olar: burada
yox, məhz içində. Mən onu tam qəbul heç bir tilsim, magiya, “fövqəltəbii”, “para-
edirəm – bu anlayışın bütün çalarlarında psixoloji” nəsnə yoxdur.
qəbul edirəm və mənim üçün daşıdığı – Maşınlar “ölü” materiyadan düzəlir,
əhəmiyyətə görə ona hörmət edirəm, beyin isə “canlı” materiyadan. Lakin “ölü”
sevirəm. ilə “canlı” arasındakı sərhəd itib. Kimsə
“ölü” materiyadan mürəkkəbliyinə görə
insan beyninə məğlub olmayan bir maşın
gəlmişəm; amma bir göz qırpımında baş
verə biləcək hadisələrə baxanda, mənim – Balaca olanda, kornuelli nənəm
anadan olmağımdan qırx bir il deyil, bütöv mənə deyirdi ki, sahildəki zir-zibillərin
bir dövr keçib, arxada isə sadəlövhlüyümüz arasında hərdənbir tapdığım dəniz mol-
qalıb. Lakin mən itirilmiş sadəlövhlüyümüzə yusklarının tərtəmiz yuyulmuş ağ çanaqları
acımıram. Mən həyatı indi az yox, daha dəryada batan dənizçilərin canıdır və bu,
çox sevirəm. həqiqət olmasa da, bu kimi çoxəsrlik xalq
– Bədənim dərinin içində olduğu kimi, inanclarından gələn hansısa başqa konkret
ölüm məni öz içində gəzdirir. Mən onsuz obrazlar hər birimizin içində yer alıb.
kiməmsə, o, ola bilməzdim. Ölüm mənim Həmin o çanaqlar barədə sonralar öyrən-
yaxınlaşdığım dəhşətli qapı deyil; o, məni diyim və dərk etdiyim (onlar gec-tez saralır,
ona aparan yoldur.
ovulub tökülürlər) həqiqətləri özüm üçün
– Kişi olduğum üçün ölüm mənim aydınlaşdırmağıma rəğmən, bu belədir.
arvadımdır və indi o, çılpaqdır, gözəldir,
– İnsan öz vücudunun ölümə qalib
paltarımı soyunub onu sevməyimi gözləyir. gəlmək gücündə olmadığını etiraf etməli
Bu, zərurətdir, bu, məhəbbətdir, bu, digəri
138 üçün yaşamaqdır – başqa heç nə deyil. olub. Və budur, indi də, bədəninin ən əl-
2016 Mən bu vəziyyətdən qurtara bilmirəm, çatmaz və sirli hissəsini, beynini götürüb
bilmirəm və heç istəmirəm də. O istəyir elan edir ki, guya onun bəzi funksiyaları
ki, mən onunla birləşim, – öz erkəyini ye- ölümə təslim olmur.
mək üçün öldürən dişi hörümçək kimi
– Beyində gedən elektrokimyəvi
yox, sevən bir arvad kimi istəyir. İstəyir reaksiyaların nəticəsi olmayan bir fikir, bir
ki, biz aramızdakı bütöv və qarşılıqlı hüsn- qavrayış, duyum dərki, dərkin dərki deyilən
rəğbətə birlikdə sevinək, artaq, çoxalaq. şey yoxdur. “Mənim canım ölməz və qeyri-
Mövcudiyyətimin davam etməsində yaxşı maddidir” – bu, bir fikirdir, ideyadır; bu
nə varsa, onun mənə, mənim ona təsi- həm də müəyyən hüceyrələrin başqa hü-
rimdən qaynaqlanır. O, fahişə deyil, əla- ceyrələr tərəfindən qeyd olunan aktivli-
qə saxladığım üçün utandığım, tezliklə yidir.
– İnsan beyni kimi mürəkkəb bir maşın,
unutmağa, bəzən də, ümumiyyətlə, olma-
dığını təsəvvür etməyə çalışdığım məşu- təbii ki, həm özünüdərki, həm vicdanı,
qəm deyil. Elə real həyatdakı arvadım həm də “can”ı yaratmalı idi. O, mütləq öz
kimi, o da mənim üçün vacib olan istənilən mürəkkəb quruluşundan ləzzət almalıdır;
Con Faulz. Aristos həyat vəziyyətini canlandırır, o, büsbütün o, özü haqda metafiziki miflərə pərvəriş
mənim həyatımın içindədir – hardasa verməlidir. Hər nə varsa, quraşdırıla bilər
arxada, qabaqda, altda, üstdə, üzbəüzdə və deməli, onu dağıtmaq da olar: burada
yox, məhz içində. Mən onu tam qəbul heç bir tilsim, magiya, “fövqəltəbii”, “para-
edirəm – bu anlayışın bütün çalarlarında psixoloji” nəsnə yoxdur.
qəbul edirəm və mənim üçün daşıdığı – Maşınlar “ölü” materiyadan düzəlir,
əhəmiyyətə görə ona hörmət edirəm, beyin isə “canlı” materiyadan. Lakin “ölü”
sevirəm. ilə “canlı” arasındakı sərhəd itib. Kimsə
“ölü” materiyadan mürəkkəbliyinə görə
insan beyninə məğlub olmayan bir maşın
