Page 136 - "Xəzər" 4/2016
P. 136
inamımız nə qədər çox azalırsa və biz dönməyəcəyini bilən gənc əsgərin hissləri
dünyamızdakı ədalətsizliyin təzahürlərinə kimi bir şeydir.
qarşı mübarizə aparmırıqsa, özümüzü bir – Bizim yaşadığımız hər bir həzz, hə-
o qədər böyük təhlükəyə məruz qoyuruq. yatımızda daha bir həzzin azalmasıdır;
– Bizim dünyanın beyni nasaz qurulub. yaşanan hər gün təqvimdəki daha bir
O vaxt ki ona axirət həyatı adlanan mifdən vərəqin qopmasıdır. Və biz yaşadığımız
ibarət yanacaq tökürdülər, o, uzun əsrlər günün həzzi ilə onun ötəriliyinin ayrılmaz-
boyu işləyir, qızdırmırdı. Lakin indi yağın lığını heç cür qəbul etmək istəmirik. Әgər
səviyyəsi təhlükəli həddədək düşüb. Bax bizim həyatımız onu uzatmağa dəyirsə,
ona görə də aqnostisizm mövqeyində bu, yalnız ona görədir ki, onun “dəyəri”
durmaq artıq kafi deyil. Biz artıq cıdırda və müddəti – keyfiyyəti və zamanı – rel-
mərcimizi başqa ata qoymalıyıq: bir yativist riyaziyyatdakı zaman və məkan
həyatımız var, o da, cisim və şüurun tam məfhumları qədər ayrılmazdır.
yox olması ilə bitir. – Həzz ölümün məhsuludur – ölümdən
– Və biz, bu həyatdakı lənətimiz və o can qurtarmaq deyil.
biri həyatdakı nicatımız üzərində yox, – Әgər o dünyada həyatın varlığını is-
136 indiki dünyamızda yaxınlarımız haqda bat etmək mümkün olsaydı, həyat bir-
düşünməliyik. mənalı şəkildə korlanardı. O, bütün mə-
2016 – Ölümə nifrət etməyinizə səbəb olan nasını itirər, intihar isə xeyir əməl sayılar-
ikinci məqam isə onun, demək olar, həmişə dı. Yeganə mümkün cənnət əvvəl harada
çox tez gəlməyidir. Biz belə bir illüziyaya yaşadığımızı bilmədiyimiz yerdədir.
inanırıq ki, guya əbədi yaşasaydıq, daha – İyirminci əsrdə iki tendensiya müşa-
xoşbəxt olardıq. Bu illüziya da Axirətin bir hidə olunur; birincisi bizi səhv yolla apa-
nemət olduğu barədə ideyadan çox uzaq raraq ölümün də həyatabənzər bir şey ol-
deyil. Heyvani arzular onları razı salan duğunu düşünüb onu ram etmək, ikincisi
hər bir nəsnənin davam etməsini israrla isə ölümün üzünə dik baxmaqdır. Ölümü
tələb edir. Cəmi iki yüz il əvvəl qırx yaşına ram edənlər Axirətdəki həyatlarına inanırlar;
çatan adam orta ömür həddinə yetişmiş ölümdən sonrakı ritualların diqqətlə icra
hesab olunurdu və çox ola bilər ki, daha olunması da elə bundan qaynaqlanır.
iki yüz il sonra yüzyaşlı insanlar bugünkü Onlar ölümə münasibətdə evfemistik
yetmişyaşlılar kimi adiləşsin. Amma onda mövqe tuturlar: onlar üçün “ölmək” elə
da yüzyaşlılar ömürlərinin daim uzanmasını “getmək”, “daha yaxşı dünyaya köçmək”dir.
Con Faulz. Aristos arzulayacaqlar. Onlarda həqiqi ölüm prosesi, vücudun
– Ölümün vəzifəsi bu həyata bir gər- sonradan çürüməsi yasaq altında olan
ginlik gətirməkdir; biz fərdi həyatımızı nə mövzulardır. Bu qəbildən olan insanlar
qədər uzadıb, onun təhlükəsizliyini nə özlərinin mental quruluşları ilə daha çox
qədər artırırıqsa, onun gərginliyini bir o qədim misirlilərə bənzəyirlər.
qədər azaltmış oluruq. Bizə ləzzət verən – “Getmək, çəkilmək, köçmək” – faktı,
hər şey edama məhkum olan birinin son artıq vizual səviyyədə belə, yalançı ana-
ziyafəti kimi acı dadır, – bu, təxminən, logiyadır. Bizə gündəlik həyatımızın hər
həyatın əbədi olmadığını bilən şairin bir anından bəllidir ki, yerini dəyişən bütün
duyğularının güclənməsi, ya da döyüşdən cisimlər, yerdəyişmədən əvvəl olduğu kimi,
dünyamızdakı ədalətsizliyin təzahürlərinə kimi bir şeydir.
qarşı mübarizə aparmırıqsa, özümüzü bir – Bizim yaşadığımız hər bir həzz, hə-
o qədər böyük təhlükəyə məruz qoyuruq. yatımızda daha bir həzzin azalmasıdır;
– Bizim dünyanın beyni nasaz qurulub. yaşanan hər gün təqvimdəki daha bir
O vaxt ki ona axirət həyatı adlanan mifdən vərəqin qopmasıdır. Və biz yaşadığımız
ibarət yanacaq tökürdülər, o, uzun əsrlər günün həzzi ilə onun ötəriliyinin ayrılmaz-
boyu işləyir, qızdırmırdı. Lakin indi yağın lığını heç cür qəbul etmək istəmirik. Әgər
səviyyəsi təhlükəli həddədək düşüb. Bax bizim həyatımız onu uzatmağa dəyirsə,
ona görə də aqnostisizm mövqeyində bu, yalnız ona görədir ki, onun “dəyəri”
durmaq artıq kafi deyil. Biz artıq cıdırda və müddəti – keyfiyyəti və zamanı – rel-
mərcimizi başqa ata qoymalıyıq: bir yativist riyaziyyatdakı zaman və məkan
həyatımız var, o da, cisim və şüurun tam məfhumları qədər ayrılmazdır.
yox olması ilə bitir. – Həzz ölümün məhsuludur – ölümdən
– Və biz, bu həyatdakı lənətimiz və o can qurtarmaq deyil.
biri həyatdakı nicatımız üzərində yox, – Әgər o dünyada həyatın varlığını is-
136 indiki dünyamızda yaxınlarımız haqda bat etmək mümkün olsaydı, həyat bir-
düşünməliyik. mənalı şəkildə korlanardı. O, bütün mə-
2016 – Ölümə nifrət etməyinizə səbəb olan nasını itirər, intihar isə xeyir əməl sayılar-
ikinci məqam isə onun, demək olar, həmişə dı. Yeganə mümkün cənnət əvvəl harada
çox tez gəlməyidir. Biz belə bir illüziyaya yaşadığımızı bilmədiyimiz yerdədir.
inanırıq ki, guya əbədi yaşasaydıq, daha – İyirminci əsrdə iki tendensiya müşa-
xoşbəxt olardıq. Bu illüziya da Axirətin bir hidə olunur; birincisi bizi səhv yolla apa-
nemət olduğu barədə ideyadan çox uzaq raraq ölümün də həyatabənzər bir şey ol-
deyil. Heyvani arzular onları razı salan duğunu düşünüb onu ram etmək, ikincisi
hər bir nəsnənin davam etməsini israrla isə ölümün üzünə dik baxmaqdır. Ölümü
tələb edir. Cəmi iki yüz il əvvəl qırx yaşına ram edənlər Axirətdəki həyatlarına inanırlar;
çatan adam orta ömür həddinə yetişmiş ölümdən sonrakı ritualların diqqətlə icra
hesab olunurdu və çox ola bilər ki, daha olunması da elə bundan qaynaqlanır.
iki yüz il sonra yüzyaşlı insanlar bugünkü Onlar ölümə münasibətdə evfemistik
yetmişyaşlılar kimi adiləşsin. Amma onda mövqe tuturlar: onlar üçün “ölmək” elə
da yüzyaşlılar ömürlərinin daim uzanmasını “getmək”, “daha yaxşı dünyaya köçmək”dir.
Con Faulz. Aristos arzulayacaqlar. Onlarda həqiqi ölüm prosesi, vücudun
– Ölümün vəzifəsi bu həyata bir gər- sonradan çürüməsi yasaq altında olan
ginlik gətirməkdir; biz fərdi həyatımızı nə mövzulardır. Bu qəbildən olan insanlar
qədər uzadıb, onun təhlükəsizliyini nə özlərinin mental quruluşları ilə daha çox
qədər artırırıqsa, onun gərginliyini bir o qədim misirlilərə bənzəyirlər.
qədər azaltmış oluruq. Bizə ləzzət verən – “Getmək, çəkilmək, köçmək” – faktı,
hər şey edama məhkum olan birinin son artıq vizual səviyyədə belə, yalançı ana-
ziyafəti kimi acı dadır, – bu, təxminən, logiyadır. Bizə gündəlik həyatımızın hər
həyatın əbədi olmadığını bilən şairin bir anından bəllidir ki, yerini dəyişən bütün
duyğularının güclənməsi, ya da döyüşdən cisimlər, yerdəyişmədən əvvəl olduğu kimi,
