Page 137 - "Xəzər" 4/2016
P. 137
sesdən sonra da eyni halda qalırlar. qanqsterlərinin, kovboylarının, hindularının 137
Belə çıxır ki, biz məntiq və şüura zidd “ölümü”ndən daha pis təsir göstərir. 2016
olaraq, həyatı da fəzada buna bənzər bir
yerdəyişmə kimi qəbul edirik. – Məlumdur ki, biz ölüm deyəndə, Con Faulz. Aristos
fərdlərin yox olmasını nəzərdə tuturuq;
– Ölüm bizdə və bizdən kənardadır; və bu zaman materiyanın itməməsi, onun
yanımızdadır – hər otaqda, hər küçədə, yalnız müəyyən dəyişikliyə məruz qalması
hər çöldə və hər meşədə, hər maşında, barədə söylənənlər bizə təskinlik vermir.
hər təyyarədədir. Ölüm elə bir şeydir ki, Biz fərdiləşmiş formaya yas tuturuq, onun
biz var olduqca o, hər an bizə doğru gəlir; ümumiləşmiş məzmununa yox. Lakin bizim
bizim var olduğumuz hər an isə çox qısadır – gördüyümüz hər şey ölümün metaforala-
masa üstünə tullanan zərlərin yeni rıdır. Bütün sərhədlər, bütün ölçülər, bütün
kombinasiyada durması qədər qısa. Biz yolların sonu – ölümdür. Hətta baxmaq da
daim zər atırıq. ölümdür: ondan sonra heç nə görə bil-
mədiyimiz, baxışımızın öldüyü bir nöqtə
– Ölü olmaq – heç bir şey olmamaq, həmişə var – imkanlarlımızın tükəndiyi
ümumiyyətlə, olmamaqdır. Ölərkən, biz hər bir hədd yetişəndə, biz ölürük.
“Allah”ın bir parçasına çevrilirik. Bizim
qalıqlarımız, abidələrimiz, bizdən daha – Zaman ölümün cismi və qanıdır;
uzun ömür sürən tanışlarımız, yaxınlarımız ölüm nə kəllə sümüyü, nə skelet deyil;
tərəfindən qorunan xatirələrimiz hələ qalır, saat siferblatı, seyrək qaz okeanında
amma “Allah”ın bir parçasına çevrilmir, şütüyən bir günəşdir. Siz bu cümləni
əvvəlki kimi prosesin bir parçası olmağa sonadək oxuyana kimi, hansısa hissəciyiniz
davam edir. Lakin bu qalıqlar həyat deyil, ölüb getdi.
bizim varlığımızın daşlaşmış izləridir. Bütün
böyük dinlər ölümün heç nə olduğunu – Ölüm özü də ölür. Sizin yaşadığınız
sübut etməyə çalışır. Onun ardınca yeni hər an ölüm ölür. Sənin neştərin hardadır,
həyat gəlir. Bəs onda niyə bu həyat yalnız Ölüm? Qələbən hanı? (İncildən olan
insan üçündür? Ya da niyə yalnız insanlar məşhur bir kəlamın dəyişdirilmiş variantı. –
və heyvanlar üçündür? Niyə cansız əşyalar tərc.) Ölüm üzərində qələbə dirilərə
üçün deyil? Və bu, nə zamandan bəri məxsusdur, ölülərə yox.
yalnız insan üçün olub? Görəsən, Sinan-
trop insanınadək, yoxsa ondan sonra? – İyirminci əsrdə həyat səviyyəsi, onu
təmin etmək üçün minimum həddi
– İctimai cərəyanlardan biri ölümü düşünməyən bütün ölkələrdə həyatın
gizləmək, onun üzərini evfemizmlərlə ört- həzlərinə marağın kəskin şəkildə artması
mək, onun varlığını istisna etməyə çalışdığı ilə səciyyələnir. Söhbət yalnız Axirətdəki
zaman, digəri onu əyləncələr proqramının həyata inamın ölməsi ilə də əlaqədar
baş nömrəsi kimi təqdim edirdi – qətllər deyil. Bunun səbəbi həm də nüvə silahının
barədə süjetləri, müharibəni-filanı, lap elə varlığındadır, ölümün bu gün daha real,
vestern janrını götürün. Lakin bizim əsrimiz daha əlyetən olmasıdır.
qocalıb əldən düşdükcə, bu yalançı ölümlər
bir az da yalançılaşır və mahiyyətcə gizli – Ölüm insana nə qədər labüd gəlirsə,
evfemizm rolunu ifa etməyə başlayır. həyat bir o qədər həqiqi görünür.
Sevimli pişiyinin real ölümü uşağa televiziya
– Mənim bildiyim və sevdiyim bütün
şeylər bir anda son zərrəciyinədək yandırıla
bilər: London, Nyu-York, Paris, Afina bir
Belə çıxır ki, biz məntiq və şüura zidd “ölümü”ndən daha pis təsir göstərir. 2016
olaraq, həyatı da fəzada buna bənzər bir
yerdəyişmə kimi qəbul edirik. – Məlumdur ki, biz ölüm deyəndə, Con Faulz. Aristos
fərdlərin yox olmasını nəzərdə tuturuq;
– Ölüm bizdə və bizdən kənardadır; və bu zaman materiyanın itməməsi, onun
yanımızdadır – hər otaqda, hər küçədə, yalnız müəyyən dəyişikliyə məruz qalması
hər çöldə və hər meşədə, hər maşında, barədə söylənənlər bizə təskinlik vermir.
hər təyyarədədir. Ölüm elə bir şeydir ki, Biz fərdiləşmiş formaya yas tuturuq, onun
biz var olduqca o, hər an bizə doğru gəlir; ümumiləşmiş məzmununa yox. Lakin bizim
bizim var olduğumuz hər an isə çox qısadır – gördüyümüz hər şey ölümün metaforala-
masa üstünə tullanan zərlərin yeni rıdır. Bütün sərhədlər, bütün ölçülər, bütün
kombinasiyada durması qədər qısa. Biz yolların sonu – ölümdür. Hətta baxmaq da
daim zər atırıq. ölümdür: ondan sonra heç nə görə bil-
mədiyimiz, baxışımızın öldüyü bir nöqtə
– Ölü olmaq – heç bir şey olmamaq, həmişə var – imkanlarlımızın tükəndiyi
ümumiyyətlə, olmamaqdır. Ölərkən, biz hər bir hədd yetişəndə, biz ölürük.
“Allah”ın bir parçasına çevrilirik. Bizim
qalıqlarımız, abidələrimiz, bizdən daha – Zaman ölümün cismi və qanıdır;
uzun ömür sürən tanışlarımız, yaxınlarımız ölüm nə kəllə sümüyü, nə skelet deyil;
tərəfindən qorunan xatirələrimiz hələ qalır, saat siferblatı, seyrək qaz okeanında
amma “Allah”ın bir parçasına çevrilmir, şütüyən bir günəşdir. Siz bu cümləni
əvvəlki kimi prosesin bir parçası olmağa sonadək oxuyana kimi, hansısa hissəciyiniz
davam edir. Lakin bu qalıqlar həyat deyil, ölüb getdi.
bizim varlığımızın daşlaşmış izləridir. Bütün
böyük dinlər ölümün heç nə olduğunu – Ölüm özü də ölür. Sizin yaşadığınız
sübut etməyə çalışır. Onun ardınca yeni hər an ölüm ölür. Sənin neştərin hardadır,
həyat gəlir. Bəs onda niyə bu həyat yalnız Ölüm? Qələbən hanı? (İncildən olan
insan üçündür? Ya da niyə yalnız insanlar məşhur bir kəlamın dəyişdirilmiş variantı. –
və heyvanlar üçündür? Niyə cansız əşyalar tərc.) Ölüm üzərində qələbə dirilərə
üçün deyil? Və bu, nə zamandan bəri məxsusdur, ölülərə yox.
yalnız insan üçün olub? Görəsən, Sinan-
trop insanınadək, yoxsa ondan sonra? – İyirminci əsrdə həyat səviyyəsi, onu
təmin etmək üçün minimum həddi
– İctimai cərəyanlardan biri ölümü düşünməyən bütün ölkələrdə həyatın
gizləmək, onun üzərini evfemizmlərlə ört- həzlərinə marağın kəskin şəkildə artması
mək, onun varlığını istisna etməyə çalışdığı ilə səciyyələnir. Söhbət yalnız Axirətdəki
zaman, digəri onu əyləncələr proqramının həyata inamın ölməsi ilə də əlaqədar
baş nömrəsi kimi təqdim edirdi – qətllər deyil. Bunun səbəbi həm də nüvə silahının
barədə süjetləri, müharibəni-filanı, lap elə varlığındadır, ölümün bu gün daha real,
vestern janrını götürün. Lakin bizim əsrimiz daha əlyetən olmasıdır.
qocalıb əldən düşdükcə, bu yalançı ölümlər
bir az da yalançılaşır və mahiyyətcə gizli – Ölüm insana nə qədər labüd gəlirsə,
evfemizm rolunu ifa etməyə başlayır. həyat bir o qədər həqiqi görünür.
Sevimli pişiyinin real ölümü uşağa televiziya
– Mənim bildiyim və sevdiyim bütün
şeylər bir anda son zərrəciyinədək yandırıla
bilər: London, Nyu-York, Paris, Afina bir
