Page 115 - "Xəzər" 4/2016
P. 115
oğlan uşağı isə onu, əvvəlcə aşıqları niyə qızcığazın ürkmüş üzünə baxarkən 115
olan qutunu qayığa qoymağa məcbur etdi, və ya sarı, ilıq günəş şüasının altında 2016
sonra isə özü oturmağa razılaşdı. Ağzı- gözlərini qıyıb durarkən gülmək, ağlamaq
nacan dolu qayıqda o, su altında qalan istədiyini anlamırdı. Elə bil o, ilk dəfə idi Leonid Andreyev. Çay kənarında
hasarların üstü ilə dar döngələrdən, bəzən ki, nəfəs almaq bacarığını, ləzzətini kəşf
isə elə birbaşa bağçaların içindən üzüb etmişdi və indi sinəsinə dolan həm işıq,
keçəndə və ağacların tumurcuqları şişmiş həm isti, həm sabahkı bayram idi; o
əyilən budaqları üz-gözünü cırmaqlayanda, düşünməmək, sadəcə nəfəs almaq – elə
ona elə gəlirdi ki, bütün dünya sakit, hey nəfəs almaq istəyirdi.
mülayim sudan, parlaq, isti günəşdən,
gur çığırtılardan, mehriban üzlərdən Onlar dəyirmana qayıdanda günəş
ibarətdir. O, uşaqlarla çənə döyürdü, körpünün arxasına keçirdi. Bu qızaran
təskinlik, təsəlli, göstəriş verirdi və öz səsi tonqalda indi körpü, demək olar ki, heç
özünə dolğun, cingiltili görünürdü. Arabir görünmürdü və yalnız yerə, dəyirmanın
düşünürdü ki, böyük, işıqlı bayram artıq hündür dənliyinin uzun mavi kölgəsi
başlayıb və o, heç zaman bitməyəcək. düşürdü. Göy üzü yuxarıya çəkilmişdi və
Elə oldu ki, onun qayığı ikinci mərtəbə- onunla su arasında o qədər çox genişlik,
sindəki açıq pəncərələrinin qarşısına ilıqlıq vardı ki... şəhər və su altında qalmış
qadınlar toplaşmış böyük daş evin sahillər elə uzaq idilər ki... elə bil bütün
yanından üzüb keçdi. Maşinist həmin qa- dünya eninə və uzununa genişlənmişdi,
dınlar arasında Daşanı tanıdı və gülüm- o, tavanları adamın başından basan alçaq
səyərək ona baş əydi, o da gülümsəməklə otaqlara heç girmək istəmirdi. Dəyirman-
ona cavab verdi və nəsə qışqırdı. O, çılar olub-keçənlər barəsində danışırdılar
sözləri ayırd edə bilmədi, amma səsdən və suya düşən, indi isə mısmırığını salla-
anladı ki, bunlar səmimi və xoş sözlərdir. yaraq soyuqdan gömgöy olub oturan,
qaranlıq çardaqda qucaqladığı və buna
Çardaq çardağı əvəz edirdi. Hamısı görə boynuna bir şapalaq ilişdirən qadın
eyni cür qaranlıq, kasıbyana olduqlarına, haqqında düşünən Nikitaya gülürdülər.
bir-birlərinə oxşadıqlarına görə Aleksey Aleksey Stepanoviç də zarafat edirdi və
Stepanoviç artıq onları ayırd edə bilmirdi dəyirmançılar qaşqabaqlı, lovğa ağacığın
və elə hey eyni çardaqda eşələndiyini sadə, ünsiyyətcil adama çevrilməsinə
düşünürdü. Amma quruya qədər olan yol təəccüblənmirdilər.
get-gedə qısaldığına, günəş əvvəlki kimi
gur işıq saçmadığına, onlar tez-tez soyuq – Evə çatdıq! – qayığın yan tərəfi
kölgəyə girdiklərinə görə anlayırdı ki, şappıltı ilə keçisöyüdünə, sonra isə evin
axşam yaxınlaşır və bu ürəkaçan, xoş iş kandarına dəyəndə dəyirmançı dedi.
yekunlaşmaq üzrədir. İslanmış və ac olsa
da, o, bu işin yekunlaşmasına təəssüf Amma gur işıq yanandan, bayram
edir, indi şərab kimi başını gicəlləndirən, üçün sürtülüb-təmizlənmiş samovar
ruhunu nurlandıran bu məşğuliyyəti dızıldamağa başlayandan sonra Aleksey
itirməkdən qorxurdu. Bugünəcən o, Stepanoviçin otağında da hər şey xoş,
insanları, günəşi sevdiyini bilmirdi və indi rahat oldu. Həyəcanlanan, söhbət etmək
gözündə onların niyə belə dəyişdiklərini, istəyən Aleksey Stepanoviç Nikitanı
yanında otuzdurdu, ancaq dilə tutulmasına
baxmayaraq, o, qaşqabağını töküb beş
olan qutunu qayığa qoymağa məcbur etdi, və ya sarı, ilıq günəş şüasının altında 2016
sonra isə özü oturmağa razılaşdı. Ağzı- gözlərini qıyıb durarkən gülmək, ağlamaq
nacan dolu qayıqda o, su altında qalan istədiyini anlamırdı. Elə bil o, ilk dəfə idi Leonid Andreyev. Çay kənarında
hasarların üstü ilə dar döngələrdən, bəzən ki, nəfəs almaq bacarığını, ləzzətini kəşf
isə elə birbaşa bağçaların içindən üzüb etmişdi və indi sinəsinə dolan həm işıq,
keçəndə və ağacların tumurcuqları şişmiş həm isti, həm sabahkı bayram idi; o
əyilən budaqları üz-gözünü cırmaqlayanda, düşünməmək, sadəcə nəfəs almaq – elə
ona elə gəlirdi ki, bütün dünya sakit, hey nəfəs almaq istəyirdi.
mülayim sudan, parlaq, isti günəşdən,
gur çığırtılardan, mehriban üzlərdən Onlar dəyirmana qayıdanda günəş
ibarətdir. O, uşaqlarla çənə döyürdü, körpünün arxasına keçirdi. Bu qızaran
təskinlik, təsəlli, göstəriş verirdi və öz səsi tonqalda indi körpü, demək olar ki, heç
özünə dolğun, cingiltili görünürdü. Arabir görünmürdü və yalnız yerə, dəyirmanın
düşünürdü ki, böyük, işıqlı bayram artıq hündür dənliyinin uzun mavi kölgəsi
başlayıb və o, heç zaman bitməyəcək. düşürdü. Göy üzü yuxarıya çəkilmişdi və
Elə oldu ki, onun qayığı ikinci mərtəbə- onunla su arasında o qədər çox genişlik,
sindəki açıq pəncərələrinin qarşısına ilıqlıq vardı ki... şəhər və su altında qalmış
qadınlar toplaşmış böyük daş evin sahillər elə uzaq idilər ki... elə bil bütün
yanından üzüb keçdi. Maşinist həmin qa- dünya eninə və uzununa genişlənmişdi,
dınlar arasında Daşanı tanıdı və gülüm- o, tavanları adamın başından basan alçaq
səyərək ona baş əydi, o da gülümsəməklə otaqlara heç girmək istəmirdi. Dəyirman-
ona cavab verdi və nəsə qışqırdı. O, çılar olub-keçənlər barəsində danışırdılar
sözləri ayırd edə bilmədi, amma səsdən və suya düşən, indi isə mısmırığını salla-
anladı ki, bunlar səmimi və xoş sözlərdir. yaraq soyuqdan gömgöy olub oturan,
qaranlıq çardaqda qucaqladığı və buna
Çardaq çardağı əvəz edirdi. Hamısı görə boynuna bir şapalaq ilişdirən qadın
eyni cür qaranlıq, kasıbyana olduqlarına, haqqında düşünən Nikitaya gülürdülər.
bir-birlərinə oxşadıqlarına görə Aleksey Aleksey Stepanoviç də zarafat edirdi və
Stepanoviç artıq onları ayırd edə bilmirdi dəyirmançılar qaşqabaqlı, lovğa ağacığın
və elə hey eyni çardaqda eşələndiyini sadə, ünsiyyətcil adama çevrilməsinə
düşünürdü. Amma quruya qədər olan yol təəccüblənmirdilər.
get-gedə qısaldığına, günəş əvvəlki kimi
gur işıq saçmadığına, onlar tez-tez soyuq – Evə çatdıq! – qayığın yan tərəfi
kölgəyə girdiklərinə görə anlayırdı ki, şappıltı ilə keçisöyüdünə, sonra isə evin
axşam yaxınlaşır və bu ürəkaçan, xoş iş kandarına dəyəndə dəyirmançı dedi.
yekunlaşmaq üzrədir. İslanmış və ac olsa
da, o, bu işin yekunlaşmasına təəssüf Amma gur işıq yanandan, bayram
edir, indi şərab kimi başını gicəlləndirən, üçün sürtülüb-təmizlənmiş samovar
ruhunu nurlandıran bu məşğuliyyəti dızıldamağa başlayandan sonra Aleksey
itirməkdən qorxurdu. Bugünəcən o, Stepanoviçin otağında da hər şey xoş,
insanları, günəşi sevdiyini bilmirdi və indi rahat oldu. Həyəcanlanan, söhbət etmək
gözündə onların niyə belə dəyişdiklərini, istəyən Aleksey Stepanoviç Nikitanı
yanında otuzdurdu, ancaq dilə tutulmasına
baxmayaraq, o, qaşqabağını töküb beş
