Page 252 - "Xəzər" 2017

mühitin yaranması üçün mənim real qavramalısan. Aktyor baş verənləri daxi-

zamanda səhnədə gördüyüm iş mühüm lindən keçirib hisslərindən yararlanmağı

əhəmiyyət kəsb edir. bacarmalıdır. Həssas aktyor səhnədə də

– Bəli. Təsəvvürdə canlanan mühit əs- həssas oyun nümayiş etdirəcək.

lində özü də bir hərəkətdir, burada hərə- – Aktyor tənqidçi olmamalıdır. Əgər

kətsiz keçinmək olmaz. Səhnədə hərəkət təkcə idrakdan istifadə ediriksə, demə-

çox mühüm şərtdir. li, heç nə yaratmırıq...

– Demişdiniz ki, əgər soyuq, cansı- – Bu gün bizi narahat edən məqam

xıcı qavrayışın, intellektin oğrun-oğrun «idrak» sözünə verilən anlamdır. İndi «id-

yaxınlaşmasına imkan versək, o, bütün rak» deyəndə təhlil və tənqidi nəzərdə tu-

tamaşanı məhv edər. Pyesi yazan müəl- turlar. Bu, düzgün deyil. İdrak – ağıl de-

lifin qarşısında ideya olmalıdır, onu əli- məkdir. Həmçinin düşünürəm ki, səhnə

nə qələm almağa məcbur edən budur. haqqında bilgilərimiz çoxalıb, indi onu da-

Aktyor isə pyesin və rolun məğzini, qa- ha yaxşı başa düşürük. Təsəvvürümüz

yəsini başa düşməlidir. Həmçinin tam elə genişlənib ki, hər şeyi dərhal görüb

anlamalıdır ki, bu pyesdə, bu rolda səh- mahiyyətini anlayırıq. Bundan başqa, şüu-

nəyə nə üçün çıxıb. Lakin belə ehtimal raltı və ali hissləri bizə Tanrı bəxş edib.
252 edirəm ki, bu, sizin söylədiyiniz soyuq, Bu hisslərin qabarıq olmasından qorxmaq

2017 cansıxıcı qavrayış, intellekt deyil... lazım deyil. Şüuraltı hisslərimiz daim oyaq-

dır. Məncə, bu terminlərə də aydınlıq gə-

Qavrayış tirmək lazımdır. Həmin hisslərə həmişə

inanmışam və bugünlərdə Stark Yanq da

– Şübhəsiz, aktyor hər şeydən xəbər- deyilənləri bir daha sübut etdi. Bildirdi ki,

dar olmalıdır. Amma məsələ burasındadır «mühit», «hiss», «qavrayış» ifadələrinin

ki, o, bu bilgiyə necə və hansı üsullarla yi- mahiyyətini qəti müəyyən etməliyik, çünki

Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri yələnir. Soyuq qavrayışla digər düşüncə bu sahədə hərc-mərclik hökm sürür.

tərzləri arasında fərq böyükdür. Soyuq – «İstək» impulsları deyəndə nəyi

qavrayış deyəndə, faktlardan başqa heç nəzərdə tutursunuz?

nəyə diqqət yetirməmək nəzərdə tutulur.

Әgər öyrəndiklərimizi xəyalda canlandırı- İstək

rıqsa, deməli, hər şey qaydasındadır, çünki

həqiqətə uyğun gələn təsəvvür bilavasitə İndi mən yenə həmin terminlərə qayı-

emosiya və impulslarla doludur, qavrayış dıb onları müxtəlif nöqteyi-nəzərdən təhlil

isə bu halda köməkçi rolunu oynayır – ob- etməliyəm. «İnsan iradəsi» bizim üçün

razlı desək, əlində şam tutub yalnız ətrafı çox sadə bir şeydir. Nə baş verəcəyini qa-

işıqlandırır, başqa heç bir iş görmür. baqcadan hiss edirsən, amma iradə, mə-

– Hiss edirəm ki, siz cəmiyyətdə tanət, qətiyyət və inam səni məqsəddən

baş verənlərə çox həssas yanaşırsınız, döndərə bilmir, başqa sözlərlə desək, ira-

aktyor üçün bu cəhət üzücü ola bilər- də məqsədə çevrilir. Düzdür, bunu Sta-

mi? nislavski deyib, amma mən ora kiçik bir

– Emosiyalar, hətta soyuq qavrayış əlavə etmişəm. İcazənizlə, onu diqqətini-

vasitəsi ilə də dəhşətli işlər görməyə qa- zə çatdırım.

dirdir. Hadisələri necə görürsənsə, elə də