Page 255 - "Xəzər" 2017
P. 255
şünür və bununla mən də razıyam, Konsentrasiya 255
amma bir anlığa hesab edək ki, bu, be- 2017
lə deyil. Mən bir aktyor kimi bəzi şeylə- – Konsentrasiya zamanı, yəni fikri-
ri bacarıram, başqalarında isə bu qabi- mi bir obyekt üzərində cəmləşdirdiyim Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri
liyyət yoxdur. Peşəkarlığımı cilalamağın, an təsəvvürümdən istifadə edirəm, am-
zəif cəhətlərimi üzə çıxarıb onları ara- ma nəsə anlaya bilmədiyim başqa bir
dan qaldırmağın yollarını axtarıram. Ra- hiss yaranır...
zıyam, «ölüm ayağındakı ata» fəndi də
köməyə gələ bilər. Aktyor xəyalı adi – Elə biz də məhz buna can atırıq.
adamların xəyalından fərqlənir. Əgər Әgər fikri, düşüncəni cəmləşdirməklə tə-
mən hissləri və xəyalları bir nöqtədə səvvürü oyada bilmişiksə, deməli, qarşı-
cəmləşdirməyi bacarmıramsa, nə et- ya qoyulmuş məqsədə nail olmuşuq.
məliyəm?
– Məncə, bu iddia yanlışdır...
– Sual aydındır. Nədənsə, səhnədə – Konsentrasiyanın mənbəyi aktyorun
oynayarkən özümüzə və «ölüm yatağın- daxilindən doğan bir ehtiyacdır, hisslər,
dakı ata» fəndinə bənzər üsullara arxala- düşüncələr toplanaraq hədəfə yönəldilir.
narıq, halbuki tamaşanın bir proses kimi Konsentrasiyanın köməyi ilə yaradıcı im-
bütün mahiyyətini və qayəsini araşdır- kanlar sanki yenidən kəşf olunur. Fərdi
mağa, onu dərindən anlamağa çalışmalı- hissləri, daxili təlatümləri necə və hara
yıq. Biz isə öz şəxsi hisslərimizə güvənib yönəltmək, lazımi anda diqqəti cəmləşdir-
səhnəyə çıxırıq. Pyesdəki xarakterlərin mək – bütün bu keyfiyyətlər aktyorun ha-
bütün özəlliklərini təsəvvürdə canlandırıb zırlıq səviyyəsindən asılıdır. Duyğuları ida-
fikirləri cəmləşdirməyi bacarsaq, istədiyi- rə edən hər bir konsentrasiyanın sirri yal-
miz effekt alınacaq. nız aktyorun özünə məlumdur.
Məncə, axtardığımız bütün suallara
– Necə deyərlər, «ölüm yatağındakı cavab bilavasitə konsentrasiyadan asılı-
ata» tipli fəndlərin hamısından istifadə dır. Mənim anlamımda teatrda ziddiyyət-
etmək üçün ayrı-ayrılıqda aktyor texni- lər yoxdur. Fərq yalnız ondadır ki, «ölüm
kası mövcuddurmu? yatağındakı ata» barədə düşünəndə ak-
tyorun qarşısında daha geniş məziyyətlər
– Mövcuddur, ancaq şəxsən mən bu açılır. Kifayət qədər təcrübə toplamış sə-
texnikadan yararlana bilmirəm. Görünür, nətçinin hər dəfə «ölüm yatağındakı ata»-
həddindən artıq emosional adam deyi- nı gözləri önündə canlandırmasına, dü-
ləm. Bir aktyor kimi bu texnikanı özümdə şüncələrini məhz bu fənd üzərində cəm-
inkişaf etdirməyə çalışmışam – ən mükəm- ləşdirməsinə ehtiyacı yoxdur. Aktyora yal-
məl bildiyim üsullara əl atmışam, ya da nız səhnə mühitini duymaq, hisslərini alov-
hansısa obraza girib onun kimi düşünmə- landırmaq, məqamında qəhqəhə çəkmək,
yə, yaşamağa başlamışam. Mən «hər şə- yaxud göz yaşı tökmək qalır və bütün
raitə asanlıqla uyğunlaşan emosional hə- bunlar bədii emosiyaya çevrilir.
yat» terminin işlədirəm. Məni səhnədə Әsas məsələ odur ki, biz təxəyyülü
gülməyə, yaxud ağlamağa məcbur edən və konsentrasiyanı daha da gücləndirmə-
səbəb nədir? Bu sualın cavabını tapa bil- yi bacaraq. Әminəm ki, bu, mümkündür.
mirəm. Yalnız ona əminəm ki, bu bacarıq
uzun illərin səhnə təcrübəsi ilə qazanılıb
və aktyor texnikamın özəyini təşkil edir.
amma bir anlığa hesab edək ki, bu, be- 2017
lə deyil. Mən bir aktyor kimi bəzi şeylə- – Konsentrasiya zamanı, yəni fikri-
ri bacarıram, başqalarında isə bu qabi- mi bir obyekt üzərində cəmləşdirdiyim Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri
liyyət yoxdur. Peşəkarlığımı cilalamağın, an təsəvvürümdən istifadə edirəm, am-
zəif cəhətlərimi üzə çıxarıb onları ara- ma nəsə anlaya bilmədiyim başqa bir
dan qaldırmağın yollarını axtarıram. Ra- hiss yaranır...
zıyam, «ölüm ayağındakı ata» fəndi də
köməyə gələ bilər. Aktyor xəyalı adi – Elə biz də məhz buna can atırıq.
adamların xəyalından fərqlənir. Əgər Әgər fikri, düşüncəni cəmləşdirməklə tə-
mən hissləri və xəyalları bir nöqtədə səvvürü oyada bilmişiksə, deməli, qarşı-
cəmləşdirməyi bacarmıramsa, nə et- ya qoyulmuş məqsədə nail olmuşuq.
məliyəm?
– Məncə, bu iddia yanlışdır...
– Sual aydındır. Nədənsə, səhnədə – Konsentrasiyanın mənbəyi aktyorun
oynayarkən özümüzə və «ölüm yatağın- daxilindən doğan bir ehtiyacdır, hisslər,
dakı ata» fəndinə bənzər üsullara arxala- düşüncələr toplanaraq hədəfə yönəldilir.
narıq, halbuki tamaşanın bir proses kimi Konsentrasiyanın köməyi ilə yaradıcı im-
bütün mahiyyətini və qayəsini araşdır- kanlar sanki yenidən kəşf olunur. Fərdi
mağa, onu dərindən anlamağa çalışmalı- hissləri, daxili təlatümləri necə və hara
yıq. Biz isə öz şəxsi hisslərimizə güvənib yönəltmək, lazımi anda diqqəti cəmləşdir-
səhnəyə çıxırıq. Pyesdəki xarakterlərin mək – bütün bu keyfiyyətlər aktyorun ha-
bütün özəlliklərini təsəvvürdə canlandırıb zırlıq səviyyəsindən asılıdır. Duyğuları ida-
fikirləri cəmləşdirməyi bacarsaq, istədiyi- rə edən hər bir konsentrasiyanın sirri yal-
miz effekt alınacaq. nız aktyorun özünə məlumdur.
Məncə, axtardığımız bütün suallara
– Necə deyərlər, «ölüm yatağındakı cavab bilavasitə konsentrasiyadan asılı-
ata» tipli fəndlərin hamısından istifadə dır. Mənim anlamımda teatrda ziddiyyət-
etmək üçün ayrı-ayrılıqda aktyor texni- lər yoxdur. Fərq yalnız ondadır ki, «ölüm
kası mövcuddurmu? yatağındakı ata» barədə düşünəndə ak-
tyorun qarşısında daha geniş məziyyətlər
– Mövcuddur, ancaq şəxsən mən bu açılır. Kifayət qədər təcrübə toplamış sə-
texnikadan yararlana bilmirəm. Görünür, nətçinin hər dəfə «ölüm yatağındakı ata»-
həddindən artıq emosional adam deyi- nı gözləri önündə canlandırmasına, dü-
ləm. Bir aktyor kimi bu texnikanı özümdə şüncələrini məhz bu fənd üzərində cəm-
inkişaf etdirməyə çalışmışam – ən mükəm- ləşdirməsinə ehtiyacı yoxdur. Aktyora yal-
məl bildiyim üsullara əl atmışam, ya da nız səhnə mühitini duymaq, hisslərini alov-
hansısa obraza girib onun kimi düşünmə- landırmaq, məqamında qəhqəhə çəkmək,
yə, yaşamağa başlamışam. Mən «hər şə- yaxud göz yaşı tökmək qalır və bütün
raitə asanlıqla uyğunlaşan emosional hə- bunlar bədii emosiyaya çevrilir.
yat» terminin işlədirəm. Məni səhnədə Әsas məsələ odur ki, biz təxəyyülü
gülməyə, yaxud ağlamağa məcbur edən və konsentrasiyanı daha da gücləndirmə-
səbəb nədir? Bu sualın cavabını tapa bil- yi bacaraq. Әminəm ki, bu, mümkündür.
mirəm. Yalnız ona əminəm ki, bu bacarıq
uzun illərin səhnə təcrübəsi ilə qazanılıb
və aktyor texnikamın özəyini təşkil edir.
