Page 234 - "Xəzər" 2017
P. 234
Daha bir misal: Haynrix Böllün «Әda- məsi, tərcümənin istər nəzəri, istərsə də
lətli Daniel» hekayəsində belə bir cümlə praktiki məsələləri haqqında fikir mübadi-
var: «Onun altında isə «kaş bu dünyada ləsi aparması çox xeyirli olardı.
ədalət olaydı» yazmaq istədi. Әdalət
sözünü də səhv yazdı... Deyəsən, sonu – Hazırda üzərində işlədiyiniz əsər
qisasla bitən «ədavət» sözü ilə qarışıq varmı? Varsa, onu nə vaxt oxuya bilə-
saldı. Onun «ədalət» ilə «ədavət»in ayrı- cəyik?
ayrı şeylər olmasını başa düşməsi üçün
on ildən çox vaxt lazım oldu». Әslində, – Var. Çox sevdiyim yazıçılardan olan
orijinalda «ədalətlə» «qisas» sözü qarşı- Haynrix Böllün «Kişisiz ev» romanının tər-
laşdırılır, necə deyərlər, oynadılır (Ge- cüməsinə başlamışam. Nə vaxt oxuyaca-
rechtigkeit – Rache), çünki köklərində ey- ğınızı isə deyə bilmərəm. Axı bayaq dedik
ni səslənmə var. Azərbaycan dilində isə ki, «mən heç yerə, heç yana tələsmirəm».
başqa-başqa səslənən sözlərdir, həmin
«söz oyunu» effektini vermir. Belə olan Müsahibəni aldı: Elmin Nuri
halda, mən onu «ədavətlə» oynatdım,
234 çünki yazıda «ədalətlə» «qisası» qarışıq
salmaq absurd alınardı, ancaq «qisas»ı
2017 da unutmadım, çünki mətndə onun da
mənası vardı.
Nəyisə olduğu kimi ikinci dəfə yaratmaq mümkün deyil – Bir məsələ də bizim üçün maraq-
lıdır: tərcümələrinizi çapa verməzdən
əvvəl kiməsə oxuyursuzmu və ya ki-
minləsə müzakirə edirsizmi?
– İndi yox... Ancaq əvvəllər mərhum
Çərkəz Qurbanlı ilə həmişə bunu edirdik.
Təsəvvür elə ki, mənim tərcüməmdə «Zə-
fər tağı«nı, «Yalquzaq»ı, onun tərcümə-
sində Kafkanın «Qəsr»ini və çoxlu başqa
əsərləri əvvəldən-axıra kimi birlikdə oxu-
muşuq, uzun mübahisələrimiz olub. O,
mənim tərcümə müəllimim olsa da, bizim
tərcümə sənətinə yanaşma tərzimiz baş-
qa-başqa idi, ancaq bununla belə, ümu-
mi dil tapırdıq və iş prinsipimiz də belə
idi: «Məndən deməkdir, istəyirsən qəbul
elə, istəmirsən eləmə!» Ancaq arqument-
lər güclü alınanda, qəbul etməmək ol-
murdu... Әlbəttə, indi də tərcüməçilərin
yığışıb yeni bir tərcüməni müzakirə et-
lətli Daniel» hekayəsində belə bir cümlə praktiki məsələləri haqqında fikir mübadi-
var: «Onun altında isə «kaş bu dünyada ləsi aparması çox xeyirli olardı.
ədalət olaydı» yazmaq istədi. Әdalət
sözünü də səhv yazdı... Deyəsən, sonu – Hazırda üzərində işlədiyiniz əsər
qisasla bitən «ədavət» sözü ilə qarışıq varmı? Varsa, onu nə vaxt oxuya bilə-
saldı. Onun «ədalət» ilə «ədavət»in ayrı- cəyik?
ayrı şeylər olmasını başa düşməsi üçün
on ildən çox vaxt lazım oldu». Әslində, – Var. Çox sevdiyim yazıçılardan olan
orijinalda «ədalətlə» «qisas» sözü qarşı- Haynrix Böllün «Kişisiz ev» romanının tər-
laşdırılır, necə deyərlər, oynadılır (Ge- cüməsinə başlamışam. Nə vaxt oxuyaca-
rechtigkeit – Rache), çünki köklərində ey- ğınızı isə deyə bilmərəm. Axı bayaq dedik
ni səslənmə var. Azərbaycan dilində isə ki, «mən heç yerə, heç yana tələsmirəm».
başqa-başqa səslənən sözlərdir, həmin
«söz oyunu» effektini vermir. Belə olan Müsahibəni aldı: Elmin Nuri
halda, mən onu «ədavətlə» oynatdım,
234 çünki yazıda «ədalətlə» «qisası» qarışıq
salmaq absurd alınardı, ancaq «qisas»ı
2017 da unutmadım, çünki mətndə onun da
mənası vardı.
Nəyisə olduğu kimi ikinci dəfə yaratmaq mümkün deyil – Bir məsələ də bizim üçün maraq-
lıdır: tərcümələrinizi çapa verməzdən
əvvəl kiməsə oxuyursuzmu və ya ki-
minləsə müzakirə edirsizmi?
– İndi yox... Ancaq əvvəllər mərhum
Çərkəz Qurbanlı ilə həmişə bunu edirdik.
Təsəvvür elə ki, mənim tərcüməmdə «Zə-
fər tağı«nı, «Yalquzaq»ı, onun tərcümə-
sində Kafkanın «Qəsr»ini və çoxlu başqa
əsərləri əvvəldən-axıra kimi birlikdə oxu-
muşuq, uzun mübahisələrimiz olub. O,
mənim tərcümə müəllimim olsa da, bizim
tərcümə sənətinə yanaşma tərzimiz baş-
qa-başqa idi, ancaq bununla belə, ümu-
mi dil tapırdıq və iş prinsipimiz də belə
idi: «Məndən deməkdir, istəyirsən qəbul
elə, istəmirsən eləmə!» Ancaq arqument-
lər güclü alınanda, qəbul etməmək ol-
murdu... Әlbəttə, indi də tərcüməçilərin
yığışıb yeni bir tərcüməni müzakirə et-
