Page 174 - "Xəzər" 2017

verdiklərindən, çox vaxt nəsə bir dəlil ta- iki alimin ona nifrət edəcəyi nə vecinə?

pa bilməyəndə gülüş vasitəsilə vəziyyət- Və ya bu nəhəng, səs-küylü güruhun içə-

dən çıxırlar. Gülməli sözlərlə qəhqəhə ya- risində bir neçə ağıllı adamın səsi nədir

ratmaq sənətinin mənə aid olmadığına ki? Ancaq hamıdan fərasətli olanlar özgə-

heç kəs şübhə etməsin. lərinin ağır zəhmət hesabına başa gələn

Özlərinə ölməzlik şöhrəti qazanmaq yazılarını öz adları altında çap etdirənlər-

məqsədi ilə kitab buraxanlar da eyni xə- dir, bir gün ədəbi oğurluqda ifşa ediləcək-

mirin urvasıdırlar. Onların hamısı, xüsu- lərini bilsələr də, bir müddət öz fırıldaqla-

sən də kağızı müxtəlif cəfəngiyyatla kor- rının xeyirindən bəhrələnə bilirlər. Elələri-

layanlar mənə bir çox səbəblərdən borc- nin, camaatdan nəsə bir tərif eşidəndə,

ludurlar. Çünki savadlı cümlələr yazaraq, hansısa bir izdihamda onları «budur hə-

Persius və Lelius3 kimi hakimlərdən də min o məşhur yazıçı,» deyib barmaqla

çəkinməyən bəzi elm əhlinin hökmünü göstərəndə və ya kitabları dükanlarda rəf-

gözləyənlər, məncə, xoşbəxtlikdən daha lərə düzüləndə, hər səhifədə öz adlarını –

çox, təəssüfə layiqdirlər: bu insanların ne- əksər hallarda əcnəbidəngəlmə və qeyri-

cə iztirab çəkdiklərinə bir fikir verin: onlar adi ovsunabənzər ləqəblərini – görəndə

174 yazdıqlarına əlavələr edir, nəyisə artırır, necə özlərindən razı olduqlarına baxma-

nəyinsə üstündən xətt çəkir, yerini dəyi- ğa dəyər. Ancaq, ey ölümsüz Tanrı, mə-
2017 şir, yenidən düzəldir, tanışlarına göstərir, gər bunlar sadəcə adlardan savayı, bir

nəhayət, üstündən heç olmasa, doqquz il şey deyilmi? Bir də ki, bu dünyanın intə-

keçəndən sonra özlərindən narazı qalsa- hasızlığını nəzərə alsaq, onları nə qədər

lar da, onu çap etdirirlər. Sonunda bütün az adam tanıyacağını təsəvvür edə bilə-

bu yuxusuz gecələrin, əzab və iztirabla- rik: cahillərin zövqü nə qədər müxtəlif ol-

rın cüzi mükafatı bir neçə nəfərin təqdiri- sa da, onları təriflə yada sala biləcək in-

Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi ni qazanmaq olur. Bura pozulmuş sağ- sanların sayı daha da az olacaq. Әgər bu

lamlığı, məhv olmuş gözəlliyi, koruşluğu, adlar çox vaxt yalandan uydurulub, qə-

bəlkə də, tam korluğu, kasıbçılığı, qibtə- dim kitablardan iqtibas edilmişsə, ona nə

ni, pəhrizləri, erkən qocalığı, vaxtsız ölümü, deyəsən? Biri özünə Telemaxosun, Sfe-

bu qəbildən olan daha nələri və nələri də nelosun, ya Laertusun, digəri də Polikra-

əlavə edin. Həmin bu müdrik də yalnız tesin, ya da Frasimaxosun4 adını götürmək-

özü kimi bir neçə koruş alimin onu təriflə- lə öyünür. Bu yolla istəsən özünü Buqə-

yəcəyini özünə mükafat bilir. Bəs mənim ləmun və ya Balqabaq adlandıra, ya da

bu yazarım?! Bir görün o, öz əbləhliyi ilə kitablarına filosoflar kimi alfa, beta və s.

necə də bəxtəvərdir! Gecələrin zəhməti adları da qoya bilərsən. Ancaq hamısın-

ondan uzaqdır, kağıza xərclədiyi bir-iki dan məzəlisi onların yaltaq məktublarla,

qəpikdən savayı, özgə heç nəyin fikrini şeir və mədhiyyələrlə bir-birini: axmaqla-

çəkmədən, yazdıqlarında nə qədər çox rın – axmaqları, cahillərin isə cahilləri tə-

cəfəngiyyat olsa, bir o qədər axmaq və rifləyib öyməsidir. Biri öz dostunu Alke-

cahillərə yarınacağını əvvəlcədən bilərək, yos, o birisi Kallimaxos5 zirvəsinə qaldı-

beyninə nə girdi, qələminin ucuna nə gəl- rır, guya biri M.Tullidən yüksək, o biri Pla-

di, – istəyir, lap öz sayıqlamaları olsun – tondan elmlidir. Bəzən, hətta yarış vasi-

hamısını yazacaq. Kitabını oxuyacaq bir- təsi ilə şan-şöhrətlərini artırmaq üçün özlə-