Page 169 - "Xəzər" 2017
P. 169
balığı acgözlüklə basışdırırsa – hal- maqların vəziyyəti qat-qat üstündür. Әv- 169
buki bir başqası onun qoxusuna da tab vəla, ona görə ki, onların xoşbəxtliyi xeyli 2017
gətirə bilməzdi – və onu ambroziya he- ucuz, yəni özlərinə yalan satmaqla başa
sab edirsə, bəs tam səadətə yetişmək gəlir, ikincisi də, bu xoşbəxtliyi bir çoxları Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
üçün nəyi çatışmır? Ya da əksinə, başqa- ilə bölüşə bilirlər.
sının nərə balığından ürəyi ağzına gəlir-
sə, o, bundan nə ləzzət ala bilər? Birinin 46. Daha sonra, yoldaşlarsız insanın
arvadı həddən ziyadə eybəcər olmağına rifahı xoş ola bilməz. Yer üzündə aqillərin
baxmayaraq, ərinin gözünə Venusun özü çox az olduğunu, ümumiyyətlə, belələri-
ilə yarışa biləcək kimi görünürsə, onun, nə nadir hallarda rast gəlindiyini kim bil-
həqiqətən də, dünya gözəli olub-olma- mir? Bəşər tarixindən bəri yunanlar on-
ması fərq edərdimi? Әgər kimsə bayağı lardan ancaq yeddisini sıralaya biliblər.
qırmızı rəng yaxılmış bir rəsmi seyr edər- And olsun Herkulesə – yalansa canım
kən ona az qala Apellesin və ya Zefksi- çıxsın, – əgər yaxşıca çırpıb silkələsən,
sin3 əsəri kimi heyran olursa, o, bu sənət- onların heç yarısı, bəlkə, heç üçdə biri də
karların yaratdıqlarını baha qiymətə alan, qalmaz. Ona görə də Bakxusun şəninə
seyr edəndə isə, bəlkə də, ondan xeyli deyilən çoxlu sayda təriflər arasında, ilk
az zövq duyan başqa birindən daha xoş- növbədə, onun qəlbdəki qayğıları yüngül-
bəxt deyilmi? Bir nəfər tanıyıram, ada- ləşdirdiyini yada salırlar. Doğrudur, bu,
şımdır4, cavan həyat yoldaşına saxta daş- qısa bir müddətə baş verir. Çünki adam
qaş bağışlayıb, özü də dildənpərgar ol- süstləşib özünə gələn kimi, sanki ağ atlı
duğundan, arvadını, onların nəinki xalis, qoşquda hücum çəkən ürək ağrıları yeni-
hətta nadir və son dərəcə qiymətli şeylər dən oyanmağa başlayır. İndi mənim sə-
olduğuna inandırıb. Bilmək istəyirəm, o xavətimə fikir verin, onun nə qədər dol-
qadından ötrü şüşə parçalarına valeh ol- ğun, nə qədər gərəkli olduğunu xatırla-
mağın, ya da heç bir dəyəri olmayan bu yın, mən zərrə qədər əziyyət vermədən
oyuncaqları hansısa son dərəcə qiymətli qəlblərə əbədi nəşə, sevinc və səadət
bir sərvət kimi qoruyub saxlamağın nə bəxş edirəm! Başqa tanrıların töhfələri
fərqi var? Әri isə həm canını yersiz xərc- gah birinə, gah digərinə qismət olduğu
dən qurtarıb, həm də aldatdığı arvadını, halda, onlardan fərqli, mən öləri bəndə-
ona bahalı hədiyyə alıbmış kimi, razı sa- lərdən heç birini hədiyyəsiz buraxmıram.
la bilib. Deyin görüm, Platonun mağara- Dərd-səri uzaqlaşdıran, qəlbə ümid ve-
sında müxtəlif şeylərin kölgələrini və təs- rən gözəl şərab hər yerdə əmələ gəlmir.
virlərini seyr edərək, heç nəyin arzusun- Venusun lütf etdiyi gözəllik az adama qis-
da olmayan, durumlarından razı əsirlərlə mət olur, Merkuriusun bəxşişi olan natiq-
oradan çıxdıqdan sonra əşyaların özünü5 lik istedadı isə ondan da az adamın payı-
seyr edən müdrik arasında nə fərq var? na düşür. Herkulesin köməkliyi ilə varla-
Təbii ki, Lukianusun Mikillosu var-dövlət nanların sayı elə də çox deyil. Homero-
röyalarını əbədi olaraq görə bilsəydi, baş- sun Yupiteri kimə gəldi, hakimiyyət bəxş
qa heç bir səadət arzusunda olmazdı6. etmir. Mavors döyüşən hər iki tərəfi çox
Beləliklə, axmaqlarla aqillər arasında heç vaxt öz lütfündən məhrum edir1. Neçə-
bir fərq yoxdur, yox, əgər varsa da, ax- neçə insan pərişan halda Apollonun üça-
yağından geri çəkilir. Saturnusun oğlu
buki bir başqası onun qoxusuna da tab vəla, ona görə ki, onların xoşbəxtliyi xeyli 2017
gətirə bilməzdi – və onu ambroziya he- ucuz, yəni özlərinə yalan satmaqla başa
sab edirsə, bəs tam səadətə yetişmək gəlir, ikincisi də, bu xoşbəxtliyi bir çoxları Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
üçün nəyi çatışmır? Ya da əksinə, başqa- ilə bölüşə bilirlər.
sının nərə balığından ürəyi ağzına gəlir-
sə, o, bundan nə ləzzət ala bilər? Birinin 46. Daha sonra, yoldaşlarsız insanın
arvadı həddən ziyadə eybəcər olmağına rifahı xoş ola bilməz. Yer üzündə aqillərin
baxmayaraq, ərinin gözünə Venusun özü çox az olduğunu, ümumiyyətlə, belələri-
ilə yarışa biləcək kimi görünürsə, onun, nə nadir hallarda rast gəlindiyini kim bil-
həqiqətən də, dünya gözəli olub-olma- mir? Bəşər tarixindən bəri yunanlar on-
ması fərq edərdimi? Әgər kimsə bayağı lardan ancaq yeddisini sıralaya biliblər.
qırmızı rəng yaxılmış bir rəsmi seyr edər- And olsun Herkulesə – yalansa canım
kən ona az qala Apellesin və ya Zefksi- çıxsın, – əgər yaxşıca çırpıb silkələsən,
sin3 əsəri kimi heyran olursa, o, bu sənət- onların heç yarısı, bəlkə, heç üçdə biri də
karların yaratdıqlarını baha qiymətə alan, qalmaz. Ona görə də Bakxusun şəninə
seyr edəndə isə, bəlkə də, ondan xeyli deyilən çoxlu sayda təriflər arasında, ilk
az zövq duyan başqa birindən daha xoş- növbədə, onun qəlbdəki qayğıları yüngül-
bəxt deyilmi? Bir nəfər tanıyıram, ada- ləşdirdiyini yada salırlar. Doğrudur, bu,
şımdır4, cavan həyat yoldaşına saxta daş- qısa bir müddətə baş verir. Çünki adam
qaş bağışlayıb, özü də dildənpərgar ol- süstləşib özünə gələn kimi, sanki ağ atlı
duğundan, arvadını, onların nəinki xalis, qoşquda hücum çəkən ürək ağrıları yeni-
hətta nadir və son dərəcə qiymətli şeylər dən oyanmağa başlayır. İndi mənim sə-
olduğuna inandırıb. Bilmək istəyirəm, o xavətimə fikir verin, onun nə qədər dol-
qadından ötrü şüşə parçalarına valeh ol- ğun, nə qədər gərəkli olduğunu xatırla-
mağın, ya da heç bir dəyəri olmayan bu yın, mən zərrə qədər əziyyət vermədən
oyuncaqları hansısa son dərəcə qiymətli qəlblərə əbədi nəşə, sevinc və səadət
bir sərvət kimi qoruyub saxlamağın nə bəxş edirəm! Başqa tanrıların töhfələri
fərqi var? Әri isə həm canını yersiz xərc- gah birinə, gah digərinə qismət olduğu
dən qurtarıb, həm də aldatdığı arvadını, halda, onlardan fərqli, mən öləri bəndə-
ona bahalı hədiyyə alıbmış kimi, razı sa- lərdən heç birini hədiyyəsiz buraxmıram.
la bilib. Deyin görüm, Platonun mağara- Dərd-səri uzaqlaşdıran, qəlbə ümid ve-
sında müxtəlif şeylərin kölgələrini və təs- rən gözəl şərab hər yerdə əmələ gəlmir.
virlərini seyr edərək, heç nəyin arzusun- Venusun lütf etdiyi gözəllik az adama qis-
da olmayan, durumlarından razı əsirlərlə mət olur, Merkuriusun bəxşişi olan natiq-
oradan çıxdıqdan sonra əşyaların özünü5 lik istedadı isə ondan da az adamın payı-
seyr edən müdrik arasında nə fərq var? na düşür. Herkulesin köməkliyi ilə varla-
Təbii ki, Lukianusun Mikillosu var-dövlət nanların sayı elə də çox deyil. Homero-
röyalarını əbədi olaraq görə bilsəydi, baş- sun Yupiteri kimə gəldi, hakimiyyət bəxş
qa heç bir səadət arzusunda olmazdı6. etmir. Mavors döyüşən hər iki tərəfi çox
Beləliklə, axmaqlarla aqillər arasında heç vaxt öz lütfündən məhrum edir1. Neçə-
bir fərq yoxdur, yox, əgər varsa da, ax- neçə insan pərişan halda Apollonun üça-
yağından geri çəkilir. Saturnusun oğlu
