Page 171 - "Xəzər" 2017
P. 171
nə qədər insanın borclu olduğu, dünya nu çıxarmalarını istəyir. Biri ögey anası- 171
əhlinin böyüklü-kiçikli necə ehtiram göstər- nın qəbri üstündə özünə əl qatır. Başqası 2017
diyi dərhal aydın olacaq. Bu, çox uzun bir azdan aclığa düçar olacaq, amma or-
vaxt alacaq deyə biz qarşımıza çıxanla- dan-burdan əlinə keçənin hamısını içəri Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
rın hər birinin həyatını nəzərdən keçirmə- ötürür. Yatmaqdan və asudə vaxtdan sa-
yib, onlardan yalnız vacib olanlarına to- vayı, xoşbəxtlik tanımayanlar da var. Öz
xunacağıq, beləliklə, yerdə qalanlar ba- işlərinə laqeyd qala-qala daima başqala-
rədə qərar çıxarmaq asan olacaq. Әgər rının işləri ilə bağlı səs-küy qaldıranlar da
onlar heç bir şəkk-şübhə olmadan, tapılır. Eləsi var, borcun içində batır, bu
bütünlüklə mənə aiddirlərsə, qara cama- gün-sabah müflis olacaq, ancaq var-dövlət
at, cılız kütlə barədə söz açmaq nəyə gə- üstündə oturduğunu zənn edir. Özünün
rəkdir? Onlar istənilən yerdə axmaqlığın səfalət içində ömür çürütməyini, varisinə
müxtəlif formalarını izhar edir, hər gün daha çox var-dövlət saxlamağı arzula-
elə yenisini düşünüb tapırlar ki, lağa qoy- yanlar da var – belələri üçün bu, ən bö-
maqdan ötrü min Demokritos gəlsə belə, yük səadətdir. Biri cüzi və qeyri-müəyyən
bəs etməz. Üstəlik, özlərinə də yeni bir gəlir qazanmaq üçün sonradan heç bir
Demokritos tapmaq lazım gələrdi. Bu pulla qaytara bilməyəcəyi həyatını dalğa-
adamcığazlar hər gün tanrılara nə qədər lara və küləklərə tapşırır, dənizlər aşır.
əyləncə, nə qədər kef bəxş edirlər, heç Digəri evində oturub asudəlikdən zövq
inanılası deyil. Səhər saatlarında başları almaqdansa, var-dövlət qazanmağın yo-
ayıq olan tanrılar mübahisəli müzakirələ- lunu müharibələrdə axtarır. Elələri də var,
ri, əhdləri dinləməyə adət ediblər. Ancaq varlanmağın ən rahat yolunu tənha qoca-
bir qədər keçdikdən sonra nektardan vu- ların qılığına girməkdə görür. Eyni şey-
rub nəsə ciddi bir iş görməkdən ötrü hə- dən ötrü varlı qoca arvadları yoldan çı-
vəsdən düşdükdə, bacardıqca göylərin xarmağa can atanlar da az deyil. Onların
yuxarı qatlarına dırmaşır, oradan aşağı hamısı fırıldaq gəlmək istədikləri həmin o
boylanaraq, insanların nə işlərdən çıxdı- adamlar tərəfindən yaxşıca ələ salınan-
ğını seyr etməyə başlayırlar. Bundan da da, bu, həmin məzhəkəyə tamaşa edən
ləzzətli tamaşa ola bilərmi?! Bəs ölümsüz tanrılar üçün gözəl bir əyləncə olur.
tanrı oyunu?! Bu nə teatr, bu nə axmaq-
lar yığnağıdır? Elə mən özüm də bəzən Hamısından axmağı və yaramazı isə
poeziya tanrıları ilə bir sırada oturmağı işlərini ən alçaq yollar və niyyətlərlə görən
xoşlayıram. Budur, birisi hansısa bir xala- tacir tayfasıdır: onlar daima yalan satır,
nın dərdindən dəli-divanə olub, sevgisinə yalandan and içir, oğurlayır, fırıldaq işlə-
zəif qarşılıq alsa da, aşiqliyinə şiddətlə dir, kələk gəlir və barmaqları qızıl üzüklər-
davam edir. Başqa birisi, qadınla onun lə dolu olduğundan özlərini hamıdan üstün
cehizinə görə evlənir. Biri doğmaca ni- hesab edirlər. Haramlıqla yığılmış var-
şanlısını fahişəliyə təhrik edir. O birisi isə dövlətlərinin cüzi bir hissəsinə sahib ol-
Arqus kimi qısqanclıqla ona göz qoyur. sunlar deyə, onlara heyran qalan, açıq
İlahi, digəri yas yerində nə qədər axmaq şəkildə «möhtərəm» adlandıran yaltaq ra-
sözlər danışır, axmaq hərəkətlər edir: mə- hib qardaşlar da uzaqda deyil. Bəzi pifa-
sələn, muzdlu aktyorlardan təziyə oyunu- qorosçuları isə başqa bir yerdə görmək
olar. Onlar üçün hər şey son dərəcə ümu-
əhlinin böyüklü-kiçikli necə ehtiram göstər- nın qəbri üstündə özünə əl qatır. Başqası 2017
diyi dərhal aydın olacaq. Bu, çox uzun bir azdan aclığa düçar olacaq, amma or-
vaxt alacaq deyə biz qarşımıza çıxanla- dan-burdan əlinə keçənin hamısını içəri Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
rın hər birinin həyatını nəzərdən keçirmə- ötürür. Yatmaqdan və asudə vaxtdan sa-
yib, onlardan yalnız vacib olanlarına to- vayı, xoşbəxtlik tanımayanlar da var. Öz
xunacağıq, beləliklə, yerdə qalanlar ba- işlərinə laqeyd qala-qala daima başqala-
rədə qərar çıxarmaq asan olacaq. Әgər rının işləri ilə bağlı səs-küy qaldıranlar da
onlar heç bir şəkk-şübhə olmadan, tapılır. Eləsi var, borcun içində batır, bu
bütünlüklə mənə aiddirlərsə, qara cama- gün-sabah müflis olacaq, ancaq var-dövlət
at, cılız kütlə barədə söz açmaq nəyə gə- üstündə oturduğunu zənn edir. Özünün
rəkdir? Onlar istənilən yerdə axmaqlığın səfalət içində ömür çürütməyini, varisinə
müxtəlif formalarını izhar edir, hər gün daha çox var-dövlət saxlamağı arzula-
elə yenisini düşünüb tapırlar ki, lağa qoy- yanlar da var – belələri üçün bu, ən bö-
maqdan ötrü min Demokritos gəlsə belə, yük səadətdir. Biri cüzi və qeyri-müəyyən
bəs etməz. Üstəlik, özlərinə də yeni bir gəlir qazanmaq üçün sonradan heç bir
Demokritos tapmaq lazım gələrdi. Bu pulla qaytara bilməyəcəyi həyatını dalğa-
adamcığazlar hər gün tanrılara nə qədər lara və küləklərə tapşırır, dənizlər aşır.
əyləncə, nə qədər kef bəxş edirlər, heç Digəri evində oturub asudəlikdən zövq
inanılası deyil. Səhər saatlarında başları almaqdansa, var-dövlət qazanmağın yo-
ayıq olan tanrılar mübahisəli müzakirələ- lunu müharibələrdə axtarır. Elələri də var,
ri, əhdləri dinləməyə adət ediblər. Ancaq varlanmağın ən rahat yolunu tənha qoca-
bir qədər keçdikdən sonra nektardan vu- ların qılığına girməkdə görür. Eyni şey-
rub nəsə ciddi bir iş görməkdən ötrü hə- dən ötrü varlı qoca arvadları yoldan çı-
vəsdən düşdükdə, bacardıqca göylərin xarmağa can atanlar da az deyil. Onların
yuxarı qatlarına dırmaşır, oradan aşağı hamısı fırıldaq gəlmək istədikləri həmin o
boylanaraq, insanların nə işlərdən çıxdı- adamlar tərəfindən yaxşıca ələ salınan-
ğını seyr etməyə başlayırlar. Bundan da da, bu, həmin məzhəkəyə tamaşa edən
ləzzətli tamaşa ola bilərmi?! Bəs ölümsüz tanrılar üçün gözəl bir əyləncə olur.
tanrı oyunu?! Bu nə teatr, bu nə axmaq-
lar yığnağıdır? Elə mən özüm də bəzən Hamısından axmağı və yaramazı isə
poeziya tanrıları ilə bir sırada oturmağı işlərini ən alçaq yollar və niyyətlərlə görən
xoşlayıram. Budur, birisi hansısa bir xala- tacir tayfasıdır: onlar daima yalan satır,
nın dərdindən dəli-divanə olub, sevgisinə yalandan and içir, oğurlayır, fırıldaq işlə-
zəif qarşılıq alsa da, aşiqliyinə şiddətlə dir, kələk gəlir və barmaqları qızıl üzüklər-
davam edir. Başqa birisi, qadınla onun lə dolu olduğundan özlərini hamıdan üstün
cehizinə görə evlənir. Biri doğmaca ni- hesab edirlər. Haramlıqla yığılmış var-
şanlısını fahişəliyə təhrik edir. O birisi isə dövlətlərinin cüzi bir hissəsinə sahib ol-
Arqus kimi qısqanclıqla ona göz qoyur. sunlar deyə, onlara heyran qalan, açıq
İlahi, digəri yas yerində nə qədər axmaq şəkildə «möhtərəm» adlandıran yaltaq ra-
sözlər danışır, axmaq hərəkətlər edir: mə- hib qardaşlar da uzaqda deyil. Bəzi pifa-
sələn, muzdlu aktyorlardan təziyə oyunu- qorosçuları isə başqa bir yerdə görmək
olar. Onlar üçün hər şey son dərəcə ümu-
