Page 179 - "Xəzər" 2017
P. 179
ki mum kimi yoğurub-yapmaq, bir ne- yə çağırarkən, beynində bu qədər ağırlıq 179
çə sxolastikin nüfuzu ilə təsdiqlənmiş hiss etmədiyini düşünürəm21. Bu səbəb- 2017
konklyuzoları Solonun qanunlarından, pa- dən də başlarını səliqə ilə çalmalayıb icti-
panın dekretlərindən üstün tutmaq xoş- mai disputlara gəldiklərini görəndə onlara Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
bəxtlik deyilmi? Onlar özlərini bütün Yer təəccüblənməyin, çünki belə etməsəydi-
kürəsinin senzoru hesab edir, açıq və nə- lər, beyinləri çatlayardı. Bəzən bu dərəcə-
zərdə tutulan qərarları ilə düz gəlməyən- də vəhşi və kobud bir dildə danışdıqlarına
lərin hər şeydən təcrid edilməsini tələb görə özlərini əsl ilahiyyatçı alim saydıqla-
edir, az qala orakullar kimi car çəkirlər: rını görəndə, mən də özümü gülməkdən
«Bu – qalmaqallı müddəadır. Bu – bir qə- saxlaya bilmirəm. Bu vaxt elə kəkələyirlər
dər saymazyanadır. Bu – küfr qoxuyur. ki, onları yalnız özləri kimi pəltəklər başa
Bunun səsi pis gəlir». düşə bilir, amma bunu qara camaatın qan-
madığı dərinlik adlandırmaqdan çəkinmir-
Bir sözlə, nəzakətlə müdriklik edən lər. Onlar müqəddəs elmin ləyaqətinin
bakalavrlar tərəfindən bəyənilməyə layiq qrammatikanın qanunları ilə uyuşa bilmə-
görülməyibsə, xaç suyuna çəkilmə, İncil, diyini israr edirlər. Bu ilahiyyatçıların
Paulus, Petrus, müqəddəs İeronimus və böyüklüyü, həqiqətən də, heyrətamizdir!
ya Avqustinus, lap Aristoteleslik edən Fo- «Danışanda səhv söz işlətmək olar»kimi
manın19 özü belə, insanı xristian etmək bir icazə yalnız onlara verilib, halbuki bu
iqtidarında deyil. Әgər bunu xəbər verən səlahiyyətləri bir çox çəkməçilərin haqqı
həmin aqillər olmasaydı, o zaman m a t u ilə eynidir. Kimsə onlara az qala sitayişlə
l ap u t e svə m a t u l ap u t e t , o l l a ef «bizim ustadlarımız» deyə müraciət edən-
e r v e r e vəo l l a mf e r v e r e20 kimi bir də, özlərini tanrıların yanında hiss etmə-
cüt kəlamın eyniliyini israr edənlərin xris- yə başlayırlar. Elə bilirlər, bu ayamada
tian olmadığı fikirləri necə başa düşülər- yəhudilərin tetraqramması22 ilə nəsə bir
di? Düzü, bunu çətin ki, hiss edən olub: oxşarlıq var. Ona görə də «bizim ustadı-
onlarda böyük universitet möhürlərinin ni- mız» kəlməsini sətri hərflərlə yazmağın
şanəsi olmasaydı, kim kilsəni bu qədər küfr olduğunu israr edirlər. İşdir, birdən
yanlışlar zülmətindən azad edə bilərdi? kimsə çaşıb, nəsə tərsinə, – «ustadımız
Məgər bütün bu işləri görənlər, həqiqətən bizim» – desəydi, bununla ilahiyyatçı həz-
də, ən xoşbəxt insanlar deyilmi? Üstəlik, rətlərini ağır şəkildə təhqir etmiş olardı.
cəhənnəmi bütün təfərrüatı ilə elə təsvir
edərlər ki, onların uzun müddət bu res- (davamı gələn sayda)
publikanın vətəndaşı olduqlarını fikrilə-
şərsən. Hələ öz mülahizələrinə əsasən,
yeni göy qübbələri, o cümlədən onuncu,
hamısından geniş və gözəl göy qübbəsi-
ni də düzəldərlər: çünki mömin ruhlar
üçün də gəzişməyə, yeyib-içməyə, bə-
zən isə, hətta genişlikdə top-top oynama-
ğa da yer eləmək lazımdır. İlahiyyatçıla-
rın bu qəbildən olan bir-iki min cəfəngiy-
yatdan başları o dərəcədə şişib ki, hətta
mən Yupiterin özünün belə, Pallasdan
azad olmaq ərəfəsində Vulkanusu kömə-
çə sxolastikin nüfuzu ilə təsdiqlənmiş hiss etmədiyini düşünürəm21. Bu səbəb- 2017
konklyuzoları Solonun qanunlarından, pa- dən də başlarını səliqə ilə çalmalayıb icti-
panın dekretlərindən üstün tutmaq xoş- mai disputlara gəldiklərini görəndə onlara Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
bəxtlik deyilmi? Onlar özlərini bütün Yer təəccüblənməyin, çünki belə etməsəydi-
kürəsinin senzoru hesab edir, açıq və nə- lər, beyinləri çatlayardı. Bəzən bu dərəcə-
zərdə tutulan qərarları ilə düz gəlməyən- də vəhşi və kobud bir dildə danışdıqlarına
lərin hər şeydən təcrid edilməsini tələb görə özlərini əsl ilahiyyatçı alim saydıqla-
edir, az qala orakullar kimi car çəkirlər: rını görəndə, mən də özümü gülməkdən
«Bu – qalmaqallı müddəadır. Bu – bir qə- saxlaya bilmirəm. Bu vaxt elə kəkələyirlər
dər saymazyanadır. Bu – küfr qoxuyur. ki, onları yalnız özləri kimi pəltəklər başa
Bunun səsi pis gəlir». düşə bilir, amma bunu qara camaatın qan-
madığı dərinlik adlandırmaqdan çəkinmir-
Bir sözlə, nəzakətlə müdriklik edən lər. Onlar müqəddəs elmin ləyaqətinin
bakalavrlar tərəfindən bəyənilməyə layiq qrammatikanın qanunları ilə uyuşa bilmə-
görülməyibsə, xaç suyuna çəkilmə, İncil, diyini israr edirlər. Bu ilahiyyatçıların
Paulus, Petrus, müqəddəs İeronimus və böyüklüyü, həqiqətən də, heyrətamizdir!
ya Avqustinus, lap Aristoteleslik edən Fo- «Danışanda səhv söz işlətmək olar»kimi
manın19 özü belə, insanı xristian etmək bir icazə yalnız onlara verilib, halbuki bu
iqtidarında deyil. Әgər bunu xəbər verən səlahiyyətləri bir çox çəkməçilərin haqqı
həmin aqillər olmasaydı, o zaman m a t u ilə eynidir. Kimsə onlara az qala sitayişlə
l ap u t e svə m a t u l ap u t e t , o l l a ef «bizim ustadlarımız» deyə müraciət edən-
e r v e r e vəo l l a mf e r v e r e20 kimi bir də, özlərini tanrıların yanında hiss etmə-
cüt kəlamın eyniliyini israr edənlərin xris- yə başlayırlar. Elə bilirlər, bu ayamada
tian olmadığı fikirləri necə başa düşülər- yəhudilərin tetraqramması22 ilə nəsə bir
di? Düzü, bunu çətin ki, hiss edən olub: oxşarlıq var. Ona görə də «bizim ustadı-
onlarda böyük universitet möhürlərinin ni- mız» kəlməsini sətri hərflərlə yazmağın
şanəsi olmasaydı, kim kilsəni bu qədər küfr olduğunu israr edirlər. İşdir, birdən
yanlışlar zülmətindən azad edə bilərdi? kimsə çaşıb, nəsə tərsinə, – «ustadımız
Məgər bütün bu işləri görənlər, həqiqətən bizim» – desəydi, bununla ilahiyyatçı həz-
də, ən xoşbəxt insanlar deyilmi? Üstəlik, rətlərini ağır şəkildə təhqir etmiş olardı.
cəhənnəmi bütün təfərrüatı ilə elə təsvir
edərlər ki, onların uzun müddət bu res- (davamı gələn sayda)
publikanın vətəndaşı olduqlarını fikrilə-
şərsən. Hələ öz mülahizələrinə əsasən,
yeni göy qübbələri, o cümlədən onuncu,
hamısından geniş və gözəl göy qübbəsi-
ni də düzəldərlər: çünki mömin ruhlar
üçün də gəzişməyə, yeyib-içməyə, bə-
zən isə, hətta genişlikdə top-top oynama-
ğa da yer eləmək lazımdır. İlahiyyatçıla-
rın bu qəbildən olan bir-iki min cəfəngiy-
yatdan başları o dərəcədə şişib ki, hətta
mən Yupiterin özünün belə, Pallasdan
azad olmaq ərəfəsində Vulkanusu kömə-
