Page 168 - "Xəzər"
P. 168
ki, get dilən, qabaqdan qalanları yığ atlı Krasimiriçi çulun içərisində mitro-
gətir. Hansı cəhənnəmə gedirsən get. politin otlarla müalicə edən həkiminin
Olub ki, torba dolusu gətirib masanın yanına gətirdilər. Naxoşlayıb, deyirlər,
üstünə tökmüşəm. Yemək qalıqları, qalanın tikintisində uzun zaman işləmək
çörək qırıqları, axşamdan qalma kələyini kəsib. Bütün tərini tikintidə
qarğıdalı-çovdar tikələri, srağagünkü töküb, tərsiz adamsa, elə kölgəsiz kimi
kömbələr, boyat plov, soyuq buğda bir şeydi. Bugün-sabahlıqdı, bir ayağı
sıyığı, noxudlu fəsəli, piroq tikələri, gordadı. Amma qocalığını yaxşı keçirdi;
qarabaşaq, turş kömbə, balıq tozundan eynən hamilə qadın bətnindəki dölü
bişən kömbə, qarabaşaq sıyığı, qürurla gəzdirdiyi kimi. Hayıf, hələ bir
qarğıdalı kökəsi, yarıbişmiş şirniyyat, az da yaşaya bilərdi, xalqa, şəhərə
yəhudi matsası, kiflənmiş kökələr, anım lazım idi, sağlamlığının qayğısına
günlərində mal-qaranın buynuzuna qalmadı. Nə bilmək olar, bəlkə Allah
taxılan kökə, müharibədən qalma qoğal, kömək olar, sağalar. İnşallah, mənimki
bayramdan qalan tortlar, ruletlər, suxarı, də sağalar, çiy su içib naxoşlayan
168 İstanbula göndərilən pirojnalar, prya- mənimki də...
2015 niklər, oladilər, dadsız-duzsuz çörək Elə ki, bu duzsuz söz yığını bitdi,
içi, içsiz piroq, turşumuş qarğıdalı Leandrın atası qoca Çixoriç qaladan
çörəyi, yeyilməyib artıq qalan, bağırsağa çıxdı, gecənin zülmətində sandal
yük olan yeməklər – bir sözlə, süfrədə ağacının qoxusu ətrafa yayıldı və
“bunu burdan rədd edin” deyilən hər aralıdan bayaqkı söhbətin davamı
şey sənin masanın üstünə toplanırdı eşidildi:
ki, bu işıq sabah nə olacağını hələ
dünəndən sənə xatırlatsın. Hər tikəni – Adam elə bilir ölmək asandı,
bir cür kəsmək lazımdır, bunlardan gözünü yumdu və öldü. Amma bu elə
də asan məsələ deyil. Geridə
sobanın üstündə özünçün çörək bişirib, qoyduqlarımız da, önümüzdə duranlar
Milorad Paviç. Küləyin astar üzü başının altına qoysan üç gün da bizim təsəvvür elədiyimizdən çox
dövlətlisən! Başının altında xırtıldadıqca, uzanır. Bax, məsələn, sən bilirsənmi
qulaqların qızışır, bir tikə qırdınsa, ürəklə canın arasında nə fərq var?
fürsəti əldən verirsən, partlayana kimi Biz daxili baxışımızla ürəyimizə baxan-
yeyib, ordaca yuxuya gedirsən, yuxuda da onu həmin anda necə var, elə
hıçqırırsan, çaxır görürsən. Amma yox- görürük. Ruhumuza baxanda isə o
du! Heç bir damcı da çaxır yoxdu! min il əvvəl olduğu kimi görünəcək,
Hə, bizim işlərimiz belədir. Amma bu andakı kimi yox. Bilirsən niyə, çünki
dərd bu deyil. Elə olurdu ki, boyda o ruha çatmaq və onu görmək üçün
bizdən hündür olanların ayağı dolaşıb baxışların da min il yaşı olmalıdır. Yəni
yıxılırdı. Bir az əvvəl durnalar şəhər ruh işığının kamilliyə çatıb onu
quyularını kölgələri ilə zəhərləmişdi, işıqlandıra bilməsi üçün bu qədər za-
əhaliyə xeyli ziyan dəymişdi. İki nəfər man lazımdı. Və əgər ruh deyilən şey
gətir. Hansı cəhənnəmə gedirsən get. politin otlarla müalicə edən həkiminin
Olub ki, torba dolusu gətirib masanın yanına gətirdilər. Naxoşlayıb, deyirlər,
üstünə tökmüşəm. Yemək qalıqları, qalanın tikintisində uzun zaman işləmək
çörək qırıqları, axşamdan qalma kələyini kəsib. Bütün tərini tikintidə
qarğıdalı-çovdar tikələri, srağagünkü töküb, tərsiz adamsa, elə kölgəsiz kimi
kömbələr, boyat plov, soyuq buğda bir şeydi. Bugün-sabahlıqdı, bir ayağı
sıyığı, noxudlu fəsəli, piroq tikələri, gordadı. Amma qocalığını yaxşı keçirdi;
qarabaşaq, turş kömbə, balıq tozundan eynən hamilə qadın bətnindəki dölü
bişən kömbə, qarabaşaq sıyığı, qürurla gəzdirdiyi kimi. Hayıf, hələ bir
qarğıdalı kökəsi, yarıbişmiş şirniyyat, az da yaşaya bilərdi, xalqa, şəhərə
yəhudi matsası, kiflənmiş kökələr, anım lazım idi, sağlamlığının qayğısına
günlərində mal-qaranın buynuzuna qalmadı. Nə bilmək olar, bəlkə Allah
taxılan kökə, müharibədən qalma qoğal, kömək olar, sağalar. İnşallah, mənimki
bayramdan qalan tortlar, ruletlər, suxarı, də sağalar, çiy su içib naxoşlayan
168 İstanbula göndərilən pirojnalar, prya- mənimki də...
2015 niklər, oladilər, dadsız-duzsuz çörək Elə ki, bu duzsuz söz yığını bitdi,
içi, içsiz piroq, turşumuş qarğıdalı Leandrın atası qoca Çixoriç qaladan
çörəyi, yeyilməyib artıq qalan, bağırsağa çıxdı, gecənin zülmətində sandal
yük olan yeməklər – bir sözlə, süfrədə ağacının qoxusu ətrafa yayıldı və
“bunu burdan rədd edin” deyilən hər aralıdan bayaqkı söhbətin davamı
şey sənin masanın üstünə toplanırdı eşidildi:
ki, bu işıq sabah nə olacağını hələ
dünəndən sənə xatırlatsın. Hər tikəni – Adam elə bilir ölmək asandı,
bir cür kəsmək lazımdır, bunlardan gözünü yumdu və öldü. Amma bu elə
də asan məsələ deyil. Geridə
sobanın üstündə özünçün çörək bişirib, qoyduqlarımız da, önümüzdə duranlar
Milorad Paviç. Küləyin astar üzü başının altına qoysan üç gün da bizim təsəvvür elədiyimizdən çox
dövlətlisən! Başının altında xırtıldadıqca, uzanır. Bax, məsələn, sən bilirsənmi
qulaqların qızışır, bir tikə qırdınsa, ürəklə canın arasında nə fərq var?
fürsəti əldən verirsən, partlayana kimi Biz daxili baxışımızla ürəyimizə baxan-
yeyib, ordaca yuxuya gedirsən, yuxuda da onu həmin anda necə var, elə
hıçqırırsan, çaxır görürsən. Amma yox- görürük. Ruhumuza baxanda isə o
du! Heç bir damcı da çaxır yoxdu! min il əvvəl olduğu kimi görünəcək,
Hə, bizim işlərimiz belədir. Amma bu andakı kimi yox. Bilirsən niyə, çünki
dərd bu deyil. Elə olurdu ki, boyda o ruha çatmaq və onu görmək üçün
bizdən hündür olanların ayağı dolaşıb baxışların da min il yaşı olmalıdır. Yəni
yıxılırdı. Bir az əvvəl durnalar şəhər ruh işığının kamilliyə çatıb onu
quyularını kölgələri ilə zəhərləmişdi, işıqlandıra bilməsi üçün bu qədər za-
əhaliyə xeyli ziyan dəymişdi. İki nəfər man lazımdı. Və əgər ruh deyilən şey