Page 169 - "Xəzər"
P. 169
ursa, ölümdən nə danışasan? Amma bu dəfə Leandr bunu yunan 169
İnsanın ölümü onuncun ömür qədər, mətnini əzbərləməkçün eləmirdi. 2015
bəlkə də daha çox uzanır. Çünki ölüm Poemanı çoxdan əzbər bilirdi. O, Gero
– mürəkkəb işdir, çox, hətta insan və Leandr haqqındakı misraları son Milorad Paviç. Küləyin astar üzü
ömründən də uzun və ağır zəhmət dəfə təkrar edir, onları tikdiyi binanın
tələb edir. Sənin ölümün səndən iki pəncərə-qapılarında qoyub həmişəlik
dəfə çox yaşaya bilər... unudurdu; xəzinəni torpaq altında
gizlədən kimi.
Amma burda, söhbətin həlledici
yerində qocanın fikir axını digər axın “Bu dünya bizə aid deyil – o, belə
kimi qəfildən dəyişdi və əvvəlki kimi düşünürdü, – atalarımıza və onların
cəfəngiyyat danışmağa başladı. yaşıdlarına aiddir. Onlar bunu bilir və
özlərini yer üzünün yeganə sahibi kimi
Leandr isə, doğrudan da, sağaldı. aparırlar. Mən və mənim nəslimsə bu
Gecənin yarısı birdən burnu açıldı, şəhərə əliqılınclı soxulanların, ya da
neçə həftədən sonra bədənindən gələn xarici orduyla üzüb gedənlərin bədbəxt
yad və kəskin qoxunu hiss etdi. İydən xidmətçiləri olmuşuq. Atalarımızdan
başı çatlayırdı. Bu müddətdə gördüyü bizə qalan təkcə nökərçilik deyil, həm
yuxuların çoxu yadından çıxmışdı. Bu, də yarıyacan məhv edilmiş, yandırılmış
ona bənzəyirdi ki, Savanın sahillərinə dünya, ac-yalavac uşaqlığımızdır. Bizə
baxıb axşam buralarda dalğaların bu dünyanı yaşadanlar ondan qarşısın-
tüğyan elədiyini başa düşürsən, da baş əydiyimiz büt düzəldiblər. Bizsə
hərçənd gecənin zülmətində onları burda ona görə varıq ki, yanından
görmürsən, amma hiss eləyirsən. keçdiyimiz qapı-pəncərəyə sözlər
pıçıldayaq...”
İlk kəpənəklərlə birlikdə Leandr da
çəmənliyə çıxdı. Ona elə gəldi ki, Elə ki qala hazır olub, təpəsinə də
torpaq bir az əyilib, çayın suyu sahildən xoruz şəkilli yelqovan qoyuldu, Leandr
çox hündürə qalxıb, o özü isə möcüzə əlindəki çaxır stəkanıyla yuxarı qalxdı
nəticəsində yamacda ilişib qalıb. ki, tikiliyə xeyir-dua versin və yüksəklik-
Beləcə, qulağı uğuldayan, amma ağlı dən şəhərə baxsın. Cənub qalası elə
başında olan Leandr qalada işinə hündür idi ki, başı buludlara dirənmişdi
davam elədi. Binadakı işini az qala və ordan heç nə görmək olmazdı. Bur-
yuxudakı kimi tamamladı, yuxarı da durğun suyabənzər bir hündürlük
hissəsinə pəncərələr qoydu, çərçivələri sükunəti vardı. Bu sükutu aradabir
və qapıları yerləşdirdi. Birdən hiss itlərin hürüşü və balta səsləri pozurdu...
elədi ki, bu işləri görərkən məktəb
illərində olduğutək Gero və Leandr Yerdən nə qüllənin təpəsini, nə də
haqqında dastandan misralar söyləyir: adamlara küləyin vaxtını və istiqamətini
göstərəcək xoruzu görmək mümkün
– Nə qədər ki, sevgidən çılğınlaşmış deyildi. Leandr pərt, bir az da qorxmuş
nəzərlərini halda aşağı endi, aşağıda toplaşmış
kütlə isə əlçatmaz hündürlüyə, qalanın
Leandr qızın zərif boynundan ayıra
bilmirdi...
İnsanın ölümü onuncun ömür qədər, mətnini əzbərləməkçün eləmirdi. 2015
bəlkə də daha çox uzanır. Çünki ölüm Poemanı çoxdan əzbər bilirdi. O, Gero
– mürəkkəb işdir, çox, hətta insan və Leandr haqqındakı misraları son Milorad Paviç. Küləyin astar üzü
ömründən də uzun və ağır zəhmət dəfə təkrar edir, onları tikdiyi binanın
tələb edir. Sənin ölümün səndən iki pəncərə-qapılarında qoyub həmişəlik
dəfə çox yaşaya bilər... unudurdu; xəzinəni torpaq altında
gizlədən kimi.
Amma burda, söhbətin həlledici
yerində qocanın fikir axını digər axın “Bu dünya bizə aid deyil – o, belə
kimi qəfildən dəyişdi və əvvəlki kimi düşünürdü, – atalarımıza və onların
cəfəngiyyat danışmağa başladı. yaşıdlarına aiddir. Onlar bunu bilir və
özlərini yer üzünün yeganə sahibi kimi
Leandr isə, doğrudan da, sağaldı. aparırlar. Mən və mənim nəslimsə bu
Gecənin yarısı birdən burnu açıldı, şəhərə əliqılınclı soxulanların, ya da
neçə həftədən sonra bədənindən gələn xarici orduyla üzüb gedənlərin bədbəxt
yad və kəskin qoxunu hiss etdi. İydən xidmətçiləri olmuşuq. Atalarımızdan
başı çatlayırdı. Bu müddətdə gördüyü bizə qalan təkcə nökərçilik deyil, həm
yuxuların çoxu yadından çıxmışdı. Bu, də yarıyacan məhv edilmiş, yandırılmış
ona bənzəyirdi ki, Savanın sahillərinə dünya, ac-yalavac uşaqlığımızdır. Bizə
baxıb axşam buralarda dalğaların bu dünyanı yaşadanlar ondan qarşısın-
tüğyan elədiyini başa düşürsən, da baş əydiyimiz büt düzəldiblər. Bizsə
hərçənd gecənin zülmətində onları burda ona görə varıq ki, yanından
görmürsən, amma hiss eləyirsən. keçdiyimiz qapı-pəncərəyə sözlər
pıçıldayaq...”
İlk kəpənəklərlə birlikdə Leandr da
çəmənliyə çıxdı. Ona elə gəldi ki, Elə ki qala hazır olub, təpəsinə də
torpaq bir az əyilib, çayın suyu sahildən xoruz şəkilli yelqovan qoyuldu, Leandr
çox hündürə qalxıb, o özü isə möcüzə əlindəki çaxır stəkanıyla yuxarı qalxdı
nəticəsində yamacda ilişib qalıb. ki, tikiliyə xeyir-dua versin və yüksəklik-
Beləcə, qulağı uğuldayan, amma ağlı dən şəhərə baxsın. Cənub qalası elə
başında olan Leandr qalada işinə hündür idi ki, başı buludlara dirənmişdi
davam elədi. Binadakı işini az qala və ordan heç nə görmək olmazdı. Bur-
yuxudakı kimi tamamladı, yuxarı da durğun suyabənzər bir hündürlük
hissəsinə pəncərələr qoydu, çərçivələri sükunəti vardı. Bu sükutu aradabir
və qapıları yerləşdirdi. Birdən hiss itlərin hürüşü və balta səsləri pozurdu...
elədi ki, bu işləri görərkən məktəb
illərində olduğutək Gero və Leandr Yerdən nə qüllənin təpəsini, nə də
haqqında dastandan misralar söyləyir: adamlara küləyin vaxtını və istiqamətini
göstərəcək xoruzu görmək mümkün
– Nə qədər ki, sevgidən çılğınlaşmış deyildi. Leandr pərt, bir az da qorxmuş
nəzərlərini halda aşağı endi, aşağıda toplaşmış
kütlə isə əlçatmaz hündürlüyə, qalanın
Leandr qızın zərif boynundan ayıra
bilmirdi...
