Page 115 - "Xəzər"
P. 115
mlarıyla rastlaşmışıq; belələri öz şəxsi qaldı. Xarici səfər arzusunda olan bu 115
rifahları üçün çox yaxşı fürsət seçir, nəsə cavan oğlan (onda 21 yaşı vardı) şəhərə 2016
bir şey baş verəndə isə, yorğan altında “sanki çoxdan bələd olduğu və tez-tez
gizlənirlər. Bu baxımdan Qoqola qatı praq- görməyə vərdiş etdiyi qədim bir kəndə O.F.Yerışev, A.M.Sprints. Taleyə çevrilən yaşantılar
matik və xəsis demək olmaz. O, kilsədə girirmiş kimi daxil oldu”. O, ay yarımdan
“yoxsullara” ianə verir (düzdü, onun sonra tamamilə sakit bir tərzdə Peterburqa
sağlamlığı üçün dua etmək şərtilə), özü qayıtdı. Ola bilsin ki, bu səfər, həyəcanlı
maddi çətinlik çəksə də, “universitetin yaşantılar, hallüsinasiya və ya sərsəm
kasıb tələbələrinə” pul ayırırdı. Anasının ideyalarıyla bağlı xəstə halının diqtəsiylə
və bacısının xeyirinə ona düşən miras baş tutmuşdu. Sonrakı dönəmlərdə
payından imtina etmişdi. Şəxsi xüsusiyyət- yerdəyişmələr, səfərlər, “yad diyarlarda”
lərinin belə rəngarəngliyi bir tərəfdən yaşantılar Qoqolun həyatında vərdiş
dahiyanə ədəbi əsərlər yaratmağı bacaran, olunmuş bir hadisəyə çevrilir. Onun
digər tərəfdən isə ruhi dilxorçuluğa meyilli Rusiyadan köçməkləri, baş götürüb bir
olan Qoqolun xarakterini əhatə edirdi. ölkədən başqa birinə getməyi qaçqınlığı
Xarakterindəki bütün bu sadalanan xatırladır. Bu bəlkə də, elə xəstəliyin
xüsusiyyətlər zaman ötdükcə şiddətlənirdi. əlindən qaçqın düşmək idi. O, heç vaxt
ailə qurmayacaq, şəxsi evə malik olma-
Yazıçının ömrünün gənclik illərində yacaqdı. Belə hallar adətən həyatda
baş vermiş bir (psixioloji) hadisəyə xüsusi uğursuzluğa məruz qalanları və psixi
diqqət yetirmək lazımdır. Gimnaziyanı xəstəlikləri olanları müşayiət edir.
bitirdikdən sonra, cəmiyyətə xeyir verən
nüfuzlu bir iş tapmaq sevdasıyla Peter- Gənc yaşlarından yazıçıda yaradıcı-
burqa gələn Qoqol, pulunun az olmasına lığının yüksəliş dövrləri, zəiflik və məyusluq
baxmayaraq, qəfil çıxıb xaricə getmişdi. halları bir-birini əvəz edirdi. Әhatəsində
Onun həyat və yaradıcılığını tədqiq olanlar onun davranışlarında, insanlarla
edənlərin bəziləri bu səfəri ilk ədəbi uğur- ünsiyyətində tez-tez, ya da bəzən anla-
suzluğundan irəli gələn yaşantılarla əla- şılmayan dəyişikliklər görürdülər. Qoqolun
qələndirməyə çalışırdılar. xarakterində və davranışındakı bu cür
dəyişikliklər müasirlərinin ona münasi-
Özü isə belə yazırdı: “Neyləsəm də, bətlərində olan ziddiyyətləri səciyyələn-
iradəmə zidd olan bu həvəsə qarşı çıxa dirirdi. Elə insanlar vardı ki, ömrünün so-
bilmədim, Peterburqa gəlməyimdən heç nuna kimi hər şeyi bu yazıçıya bağışlayır
beş ay keçməmiş, gözümü açanda artıq və onu ilahiləşdirirdi, amma zəhləsi ge-
özümü gəmidə gördüm, bu anlaşılmaz dənlər də az deyildi, onlar yazıçını “ifşa
hissi boğmağa gücüm çatmadı”. etməyə” cəhd edir, xarakterindəki neqativ
tərəfləri cürbəcür yollarla qabardırdılar.
Bu hadisədə söhbət ağrılı şəkildə mey-
dana gələn, fərdin normal psixi fəaliyyətinə Qoqol ona dünya şöhrəti gətirmiş bütün
yad olan, mənasız görünsə də mütləq əsərlərini təxminən 34 yaşına qədər –
yerinə yetirilməsi tələb edilən impulsiv 1843-cü ilə kimi yazmışdı. O, ədəbiyyata
həvəsdən gedir. Qoqol bu həvəsinin “Dikanka yaxınlığında xutor axşamları”yla
ardınca düşərək gəmiyə minib Almaniyaya gəlmiş, tezliklə “Mirqorod”la, sonra isə
gəldi. O, gözəl şəhərlərin birində – Lübekdə “Peterburq povestləri”ylə (“Nevsk prospek-
olsa da, ətrafda olan hər şeyə etinasız
rifahları üçün çox yaxşı fürsət seçir, nəsə cavan oğlan (onda 21 yaşı vardı) şəhərə 2016
bir şey baş verəndə isə, yorğan altında “sanki çoxdan bələd olduğu və tez-tez
gizlənirlər. Bu baxımdan Qoqola qatı praq- görməyə vərdiş etdiyi qədim bir kəndə O.F.Yerışev, A.M.Sprints. Taleyə çevrilən yaşantılar
matik və xəsis demək olmaz. O, kilsədə girirmiş kimi daxil oldu”. O, ay yarımdan
“yoxsullara” ianə verir (düzdü, onun sonra tamamilə sakit bir tərzdə Peterburqa
sağlamlığı üçün dua etmək şərtilə), özü qayıtdı. Ola bilsin ki, bu səfər, həyəcanlı
maddi çətinlik çəksə də, “universitetin yaşantılar, hallüsinasiya və ya sərsəm
kasıb tələbələrinə” pul ayırırdı. Anasının ideyalarıyla bağlı xəstə halının diqtəsiylə
və bacısının xeyirinə ona düşən miras baş tutmuşdu. Sonrakı dönəmlərdə
payından imtina etmişdi. Şəxsi xüsusiyyət- yerdəyişmələr, səfərlər, “yad diyarlarda”
lərinin belə rəngarəngliyi bir tərəfdən yaşantılar Qoqolun həyatında vərdiş
dahiyanə ədəbi əsərlər yaratmağı bacaran, olunmuş bir hadisəyə çevrilir. Onun
digər tərəfdən isə ruhi dilxorçuluğa meyilli Rusiyadan köçməkləri, baş götürüb bir
olan Qoqolun xarakterini əhatə edirdi. ölkədən başqa birinə getməyi qaçqınlığı
Xarakterindəki bütün bu sadalanan xatırladır. Bu bəlkə də, elə xəstəliyin
xüsusiyyətlər zaman ötdükcə şiddətlənirdi. əlindən qaçqın düşmək idi. O, heç vaxt
ailə qurmayacaq, şəxsi evə malik olma-
Yazıçının ömrünün gənclik illərində yacaqdı. Belə hallar adətən həyatda
baş vermiş bir (psixioloji) hadisəyə xüsusi uğursuzluğa məruz qalanları və psixi
diqqət yetirmək lazımdır. Gimnaziyanı xəstəlikləri olanları müşayiət edir.
bitirdikdən sonra, cəmiyyətə xeyir verən
nüfuzlu bir iş tapmaq sevdasıyla Peter- Gənc yaşlarından yazıçıda yaradıcı-
burqa gələn Qoqol, pulunun az olmasına lığının yüksəliş dövrləri, zəiflik və məyusluq
baxmayaraq, qəfil çıxıb xaricə getmişdi. halları bir-birini əvəz edirdi. Әhatəsində
Onun həyat və yaradıcılığını tədqiq olanlar onun davranışlarında, insanlarla
edənlərin bəziləri bu səfəri ilk ədəbi uğur- ünsiyyətində tez-tez, ya da bəzən anla-
suzluğundan irəli gələn yaşantılarla əla- şılmayan dəyişikliklər görürdülər. Qoqolun
qələndirməyə çalışırdılar. xarakterində və davranışındakı bu cür
dəyişikliklər müasirlərinin ona münasi-
Özü isə belə yazırdı: “Neyləsəm də, bətlərində olan ziddiyyətləri səciyyələn-
iradəmə zidd olan bu həvəsə qarşı çıxa dirirdi. Elə insanlar vardı ki, ömrünün so-
bilmədim, Peterburqa gəlməyimdən heç nuna kimi hər şeyi bu yazıçıya bağışlayır
beş ay keçməmiş, gözümü açanda artıq və onu ilahiləşdirirdi, amma zəhləsi ge-
özümü gəmidə gördüm, bu anlaşılmaz dənlər də az deyildi, onlar yazıçını “ifşa
hissi boğmağa gücüm çatmadı”. etməyə” cəhd edir, xarakterindəki neqativ
tərəfləri cürbəcür yollarla qabardırdılar.
Bu hadisədə söhbət ağrılı şəkildə mey-
dana gələn, fərdin normal psixi fəaliyyətinə Qoqol ona dünya şöhrəti gətirmiş bütün
yad olan, mənasız görünsə də mütləq əsərlərini təxminən 34 yaşına qədər –
yerinə yetirilməsi tələb edilən impulsiv 1843-cü ilə kimi yazmışdı. O, ədəbiyyata
həvəsdən gedir. Qoqol bu həvəsinin “Dikanka yaxınlığında xutor axşamları”yla
ardınca düşərək gəmiyə minib Almaniyaya gəlmiş, tezliklə “Mirqorod”la, sonra isə
gəldi. O, gözəl şəhərlərin birində – Lübekdə “Peterburq povestləri”ylə (“Nevsk prospek-
olsa da, ətrafda olan hər şeyə etinasız
