Page 112 - "Xəzər"
P. 112
O.F.YERIŞEV, A.M.SPRİNTS Tərcümə: Zahid Sarıtorpaq
TALEYӘ ÇEVRİLӘN
YAŞANTILAR
“Bu, dözülməz xəstəlikdir. Məni qu-
rudur...”
N.V.Qoqol
N ikolay Vasilyeviç Qoqolun adı
rus dahiləri sırasında, haqlı
olaraq A.S.Puşkindən sonra
ikincidir və onun bizim mədəniyyətimiz olur, onları həyatımız boyu dönə-dönə
üçün hansı əhəmiyyət daşıdığı haqda çox oxuyur və onunla qürur duymaqdan usan-
danışmağa ehtiyac yoxdur. F.M.Dos- mırıq. Amma bu dahi yazıçının bioqra-
112 toyevskinin “Bədbəxt insanlar”ını oxuyan fiyasıyla tanışlıq bir sıra suallar da doğurur.
2016 N.A.Nekrasov və V.Q.Belinski: “Yeni Qoqol Bu suallara isə səlahiyyətli mütəxəssislərə,
peyda olub!” deyərək, boş yerə haray xüsusilə də psixiatrlara müraciət etmədən,
salmamışdılar. Bu, həqiqətən də çox dəqiq cavab tapmaq mümkün deyil.
yüksək bir tərif idi. Sonralar belə yüksək Məlumdu ki, Qoqolun sağlığında, 1840-
O.F.Yerışev, A.M.Sprints. Taleyə çevrilən yaşantılar qiymətə heç kim layiq görülmədi. N.V.Qoqol cı ilin ikinci yarısında çoxları: “Nəsə onun
və M.E.Saltıkov-Şedrin böyük rus satirikləri başı xarab olub...” – deyirdilər. Elə həmin
idilər və bugünə qədər həmin adı qoruyub V.Q.Belinski ona yazırdı: “Siz xəstəsiz və
saxlayırlar. Bununla yanaşı Qoqolun “kiçik müalicə olmağa tələsməyiniz lazımdı...”
insan”dan bəhs edən “Şinel”i ədəbiy- O, Qoqolun son əsərlərindən birini – “Dost-
yatımızda ilk ən kəskin faciələrdən biridi. larla yazışmadan seçmə yerlər”i nəzərdə
Qoqola sonsuza qədər heyran olmaq tuturdu. Həqiqətən də onun atdığı addımlar
mümkündür və bu zaman onun ünvanına və xüsusilə də qısa ömrünün sonlarında
söylənmiş ən yüksək tərifli sözlər heç də (o, 43 il ömür sürmüşdü) yazdığı bir sıra
şişirdilmiş hesab edilməyəcək. V.Q.Belinski əsərlərin məzmunu, yumşaq desək,
yazırdı: “Həqiqətən rus poeziyası Puşkinlə təəccüb doğurur. Çoxları, o cümlədən də,
başladığı kimi, rus roman və povesti də psixiatrlar böyük yazıçının həyatını
Qoqolla başlayıb... Qoqol ədəbiyyatımıza araşdırıb analiz etmişdilər və əksəriyyəti
yeni amillər gətirdi, çoxlu sayda təqlidçilər bu nəticəyə gəlmişdi ki, Qoqol psixi xəstə
yetişdirdi, cəmiyyəti həqiqi romanın olub, ömrünün bütün yöndəmsiz, mənasız
məzmununa yönəltdi və onun nə olduğunu anlarının səbəbi məhz bundan irəli gəlib.
başa saldı; Rus ədəbiyyatının yeni dövrü Bütün bu araşdırmalara rəğmən, biz Qo-
Qoqolla başlayır...” qolun şəxsi həyatı, vərdişləri, yaxınlarına
Bir sözlə Qoqolun böyüklüyü və münasibəti barədə kifayət qədər çox bilirik,
dahiliyinə heç kim şübhə edə bilməz. ona görə də həyatda atdığı bir çox
Uşaq çağlarımızdan onun əsərləriylə tanış addımları analiz etməyə, onları başa
TALEYӘ ÇEVRİLӘN
YAŞANTILAR
“Bu, dözülməz xəstəlikdir. Məni qu-
rudur...”
N.V.Qoqol
N ikolay Vasilyeviç Qoqolun adı
rus dahiləri sırasında, haqlı
olaraq A.S.Puşkindən sonra
ikincidir və onun bizim mədəniyyətimiz olur, onları həyatımız boyu dönə-dönə
üçün hansı əhəmiyyət daşıdığı haqda çox oxuyur və onunla qürur duymaqdan usan-
danışmağa ehtiyac yoxdur. F.M.Dos- mırıq. Amma bu dahi yazıçının bioqra-
112 toyevskinin “Bədbəxt insanlar”ını oxuyan fiyasıyla tanışlıq bir sıra suallar da doğurur.
2016 N.A.Nekrasov və V.Q.Belinski: “Yeni Qoqol Bu suallara isə səlahiyyətli mütəxəssislərə,
peyda olub!” deyərək, boş yerə haray xüsusilə də psixiatrlara müraciət etmədən,
salmamışdılar. Bu, həqiqətən də çox dəqiq cavab tapmaq mümkün deyil.
yüksək bir tərif idi. Sonralar belə yüksək Məlumdu ki, Qoqolun sağlığında, 1840-
O.F.Yerışev, A.M.Sprints. Taleyə çevrilən yaşantılar qiymətə heç kim layiq görülmədi. N.V.Qoqol cı ilin ikinci yarısında çoxları: “Nəsə onun
və M.E.Saltıkov-Şedrin böyük rus satirikləri başı xarab olub...” – deyirdilər. Elə həmin
idilər və bugünə qədər həmin adı qoruyub V.Q.Belinski ona yazırdı: “Siz xəstəsiz və
saxlayırlar. Bununla yanaşı Qoqolun “kiçik müalicə olmağa tələsməyiniz lazımdı...”
insan”dan bəhs edən “Şinel”i ədəbiy- O, Qoqolun son əsərlərindən birini – “Dost-
yatımızda ilk ən kəskin faciələrdən biridi. larla yazışmadan seçmə yerlər”i nəzərdə
Qoqola sonsuza qədər heyran olmaq tuturdu. Həqiqətən də onun atdığı addımlar
mümkündür və bu zaman onun ünvanına və xüsusilə də qısa ömrünün sonlarında
söylənmiş ən yüksək tərifli sözlər heç də (o, 43 il ömür sürmüşdü) yazdığı bir sıra
şişirdilmiş hesab edilməyəcək. V.Q.Belinski əsərlərin məzmunu, yumşaq desək,
yazırdı: “Həqiqətən rus poeziyası Puşkinlə təəccüb doğurur. Çoxları, o cümlədən də,
başladığı kimi, rus roman və povesti də psixiatrlar böyük yazıçının həyatını
Qoqolla başlayıb... Qoqol ədəbiyyatımıza araşdırıb analiz etmişdilər və əksəriyyəti
yeni amillər gətirdi, çoxlu sayda təqlidçilər bu nəticəyə gəlmişdi ki, Qoqol psixi xəstə
yetişdirdi, cəmiyyəti həqiqi romanın olub, ömrünün bütün yöndəmsiz, mənasız
məzmununa yönəltdi və onun nə olduğunu anlarının səbəbi məhz bundan irəli gəlib.
başa saldı; Rus ədəbiyyatının yeni dövrü Bütün bu araşdırmalara rəğmən, biz Qo-
Qoqolla başlayır...” qolun şəxsi həyatı, vərdişləri, yaxınlarına
Bir sözlə Qoqolun böyüklüyü və münasibəti barədə kifayət qədər çox bilirik,
dahiliyinə heç kim şübhə edə bilməz. ona görə də həyatda atdığı bir çox
Uşaq çağlarımızdan onun əsərləriylə tanış addımları analiz etməyə, onları başa
