Page 50 - "Xəzər"
P. 50
* * * Bir dәfә özüm dә musiqiyә qayıtdım,
amma bu cәmisi bircә dәfә oldu.
Bu hekayәti eşitdiyim vaxtdan artıq 1934-cü ildә Şevçik vәfat etdi,
xeyli günlәr ötüb. Hәmin müddәtdә tәlәbәlәri dә bütün il boyu Avropada
mәn, necә deyәrlәr, oddan-sudan maestronun xatirәsinә hәsr olunmuş
keçdim, intәhası daxilimdә heç vaxt konsertlәr verdilәr. Onda mәn yolun
bizim kvartetin qalan üç partiyasını da tәn ortasında ilişib qalmışdım, nә
öyrәnmәk arzusu oyanmadı. Mәnә elә arxada, nә dә qarşıda mәnimçün heç
gәldi ki, Manassiyanın nәql etdiyi bir işıq ucu görünmürdü. Sübh çağlarını
hekayәt çox qәlizdir. Düzü, ona xoşlamır, sәhәr yemәyi yeyilәn kafelәri
inanmırdım, necә ki, tәk sәbirin düşәr- şam edilәn restoranlardan üstün
düşmәzliyinә heç bir inamım yoxdur. tuturdum. Yuxusuzluq mәnә әziyyәt
Bununla belә, lap siz özünüz xurafatçı verirdi. Milçәyi kitabla tutur, sәhifәlәrin
deyilsiniz vә yolunuzdan keçәn qara arasında sıxıb әzirdim, sonradan
pişikdәn dә xoflanmırsınızsa, heç vaxt oxuyanda isә kitabın içindә әzilib
50 dәqiq bilmәk olmaz ki, bu qara pişiyin qurumuş neçә-neçә qurbanlığımı aşkar
özü xurafatçıdırmı… edirdim. Bununla belә, maestronun
2015 Mәn taktı ayağımla tuta-tuta musiqi ölüm xәbәrini alanda, dәrhal Praqaya
qanunlarını riyazi tora saldığıma tam yollandım, belә mәrasimlәrdә qәbul
әminliklә kvartetdә violonçelimi olunmuş rәsmi qaydaların hamısını
çalmağa davam edir vә әlavә heç yerinә yetirdim, elә ilk konsertdәcә
nәyin, mәsәlәn, dörddә üçün, yaxud çıxış edib Şevçikin adını xatırlamadığım
ritmin kökündә duran rәqәmlәrin tәlәbәlәrindәn birinin әsәrini çaldım.
mәnşәyinә qәti әhәmiyyәt vermirdim. Bu, skripka konserti idi. Skripkaçının
Aydındır ki, hәr şey әn yaxşı şәkildә hamar, öz yayının tellәri kimi qapqara
başa çatdı, mәn kütlәnn iştirakı ilә saçları vardı. Birinci hissә sakit keçdi
Milorad Paviç. Külәyin astar üzü keçәn imtahanda öz partiyamı ifa – bu cür hәzin tempdә adam lap kitabın
elәdim, bunu qurulu saatın qapağı masa üzәrindәn sürüşmәsini, hәr
çıqqıldayan kimi mexaniki şәkildә sәhifәnin ayrıca qopub düşmәsini dә
yerinә yetirdim, sonra da sağ әlimin müşahidә edә bilәr. Daha uzun vә
deyil, sol әlimin ardınca gedib daha sadә olan ikinci hissә isә şabalıd
musiqidәn hәmişәlik ayrıldım. yarpaqlarının öz kölgәlәri ilә qovuş-
Musiqinin tәzәdәn hәyatıma qayıt- masını xatırladırdı. Ölçüsüz vә kobud
dığını çox az hallarda, yalnız hәrdәn- kadensiya müşayiәtsiz qalan skripka-
bir duyurdum – dözülmәz istilәrin çıya imkan verirdi ki, maskanı atsın
düşdüyü, qutalinin әriyib ayaqqabıdan vә mәn fikirlәşirdim: әgәr belәsi iyulda
torpağa damcıladığı, bәdәnin tәrdәn ağlasa, ağısının sәsi lap avqustda da
islanmış köynәkdә tәkcә düymәlәri eşidilәr. Vә nәhayәt, başgicәllәndirici
hiss etdiyi boğanaq günlәrdә mәnә yekun hissә. O hissә ki, bunu yalnız
elә gәlirdi ki, deyәsәn, o geriyә dönür. üç müxtәlif sürәtdә yatan vә yuxuları
amma bu cәmisi bircә dәfә oldu.
Bu hekayәti eşitdiyim vaxtdan artıq 1934-cü ildә Şevçik vәfat etdi,
xeyli günlәr ötüb. Hәmin müddәtdә tәlәbәlәri dә bütün il boyu Avropada
mәn, necә deyәrlәr, oddan-sudan maestronun xatirәsinә hәsr olunmuş
keçdim, intәhası daxilimdә heç vaxt konsertlәr verdilәr. Onda mәn yolun
bizim kvartetin qalan üç partiyasını da tәn ortasında ilişib qalmışdım, nә
öyrәnmәk arzusu oyanmadı. Mәnә elә arxada, nә dә qarşıda mәnimçün heç
gәldi ki, Manassiyanın nәql etdiyi bir işıq ucu görünmürdü. Sübh çağlarını
hekayәt çox qәlizdir. Düzü, ona xoşlamır, sәhәr yemәyi yeyilәn kafelәri
inanmırdım, necә ki, tәk sәbirin düşәr- şam edilәn restoranlardan üstün
düşmәzliyinә heç bir inamım yoxdur. tuturdum. Yuxusuzluq mәnә әziyyәt
Bununla belә, lap siz özünüz xurafatçı verirdi. Milçәyi kitabla tutur, sәhifәlәrin
deyilsiniz vә yolunuzdan keçәn qara arasında sıxıb әzirdim, sonradan
pişikdәn dә xoflanmırsınızsa, heç vaxt oxuyanda isә kitabın içindә әzilib
50 dәqiq bilmәk olmaz ki, bu qara pişiyin qurumuş neçә-neçә qurbanlığımı aşkar
özü xurafatçıdırmı… edirdim. Bununla belә, maestronun
2015 Mәn taktı ayağımla tuta-tuta musiqi ölüm xәbәrini alanda, dәrhal Praqaya
qanunlarını riyazi tora saldığıma tam yollandım, belә mәrasimlәrdә qәbul
әminliklә kvartetdә violonçelimi olunmuş rәsmi qaydaların hamısını
çalmağa davam edir vә әlavә heç yerinә yetirdim, elә ilk konsertdәcә
nәyin, mәsәlәn, dörddә üçün, yaxud çıxış edib Şevçikin adını xatırlamadığım
ritmin kökündә duran rәqәmlәrin tәlәbәlәrindәn birinin әsәrini çaldım.
mәnşәyinә qәti әhәmiyyәt vermirdim. Bu, skripka konserti idi. Skripkaçının
Aydındır ki, hәr şey әn yaxşı şәkildә hamar, öz yayının tellәri kimi qapqara
başa çatdı, mәn kütlәnn iştirakı ilә saçları vardı. Birinci hissә sakit keçdi
Milorad Paviç. Külәyin astar üzü keçәn imtahanda öz partiyamı ifa – bu cür hәzin tempdә adam lap kitabın
elәdim, bunu qurulu saatın qapağı masa üzәrindәn sürüşmәsini, hәr
çıqqıldayan kimi mexaniki şәkildә sәhifәnin ayrıca qopub düşmәsini dә
yerinә yetirdim, sonra da sağ әlimin müşahidә edә bilәr. Daha uzun vә
deyil, sol әlimin ardınca gedib daha sadә olan ikinci hissә isә şabalıd
musiqidәn hәmişәlik ayrıldım. yarpaqlarının öz kölgәlәri ilә qovuş-
Musiqinin tәzәdәn hәyatıma qayıt- masını xatırladırdı. Ölçüsüz vә kobud
dığını çox az hallarda, yalnız hәrdәn- kadensiya müşayiәtsiz qalan skripka-
bir duyurdum – dözülmәz istilәrin çıya imkan verirdi ki, maskanı atsın
düşdüyü, qutalinin әriyib ayaqqabıdan vә mәn fikirlәşirdim: әgәr belәsi iyulda
torpağa damcıladığı, bәdәnin tәrdәn ağlasa, ağısının sәsi lap avqustda da
islanmış köynәkdә tәkcә düymәlәri eşidilәr. Vә nәhayәt, başgicәllәndirici
hiss etdiyi boğanaq günlәrdә mәnә yekun hissә. O hissә ki, bunu yalnız
elә gәlirdi ki, deyәsәn, o geriyә dönür. üç müxtәlif sürәtdә yatan vә yuxuları
