Page 291 - 2017-4
P. 291
rünürdü: sanki ruhi müvazinəti yenə lıqgözün eyvanındakı dəstəyə qoşulurdu. 291
qayıtmışdı. Soğanla qızarmış kartofu Fren- Salemdən başqa, ordakıların hamısı 2017
kin boşqabına qoyanda maraqlandı: qay-
ğanaq da istəyir, ya yox. müharibə veteranları idi. İki ən yaşlısı hə- Toni Morrison. evə qayıdış
lə Birinci Dünya müharibəsində, qalanları
Frenk imtina etdi, yenə qəhvə istədi. isə İkincidə vuruşmuşdu. Koreya mühari-
Gecə gözünə yuxu getməmişdi; ağır fikir- bəsindən xəbərləri vardı, amma nəyə görə
lər yaxasından əl çəkmir, beynində dola- başlandığını başa düşmür, Frenkin fikrin-
şırdı. Öz günahını, bir də öldürülmüş dost- cə, bu səbəbdən, həmin savaşı layiq ol-
larının dəbdəbəli yasında yaşadığı xəca- duğu ciddiyyətlə qarşılamırdılar. Veteran-
ləti necə gizlətmişdi? Gündüz də, gecə lar müharibələri, döyüşləri itkilərin sayına
də əzaba qatlaşmışdı ki, günahını, kore- görə dərəcələrə ayırırdılar: orada üç min,
yalı qızı unutsun. İndi günahı içində çi- səngərlərdə altmış min, başqa döyüşdə
çəkləmişdi, ondan qurtulmağa yer də yox on iki min ölmüşdü. Ölü sayı nə qədər
idi. Bircə ümid qalırdı: zaman bu yaranı çox olsa, döyüşçülər bir o qədər cəsur,
sağaldar. Hələlik isə başqa işləri ondan komandirlər bir o qədər sarsaqdı. Salem
diqqət tələb edirdi. Maninin müharibə ilə əlaqədar söz-söhbə-
ti, bir fikri-filanı olmasa da, əməlli-başlı
– Si! – Frenk onun üzünə baxdı, ba- oyunçu idi. İndi onun arvadı vaxtının, de-
xışlarının sakit, gözlərinin quru olduğunu mək olar, hamısını yataqda, ya şezlonq-
öz-özlüyündə məmnuniyyətlə qeyd elədi. da keçirməli olurdu, qoca da heç vaxt ol-
– Gizlincə getdiyimiz o yer necə oldu? madığı qədər sərbəst idi. Əlbəttə, şika-
Yadındadı? Orada atlar da vardı... yətlərinə qulaq asmalı olurdu, lakin çətin-
liklə danışdığından, özünü elə göstərə bi-
– Yadımdadı, – Si dedi. – Eşitmişəm lərdi ki, guya nə dediyini başa düşmür.
ki, kimsə oraları qumarxana üçün alıb. İkinci üstünlüyü isə indi pulların hamısı-
Gecə-gündüz oynayırmışlar. Qadınlar da nın öz ixtiyarında olması idi. Ayda bir də-
varmış. Sonra eşitdim, orada it də boğuş- fə kimsə onu Ceffriyə çatdırır, bankdakı
dururlar. hesabdan lazım olan qədər pul çıxarırdı.
Lenora bank kitabçasını göstərməyi tə-
– Bəs atlar necə oldu? Kimsə bilir? ləb edirdisə, ya özünü eşitməzliyə vurur,
– Xəbərim yoxdu. Salemdən soruş. O ya da belə cavab verirdi: “Narahat olma.
heç nə demir, amma burada baş verənlə- Hər sentin öz yerindədir”.
rin hamısından xəbərdardı.
Frenk Salemi görmək üçün Lenoragi- Demək olar, hər gün şam yeməyin-
lə getmək fikrində deyildi. Onu harada nə dən sonra Salemlə dostları dama, şah-
vaxt tapacağını dəqiq bilirdi. Qocanın qar- mat, hərdən vist1 oynamağa toplaşırdılar.
ğa kimi daimi vərdişləri vardı. Eyni saat- Balıqgözün artıq əşyalarla dolu eyvanın-
da dostunun eyvanında lövbər salır, həf- da həmişə iki masa olurdu. Sürahilərə ti-
tənin eyni günləri Ceffriyə gedirdi; yemək- lovlar söykəyirdilər, tərəvəzlə dolu zənbil-
arası qonşularda qəlyanaltı eləyirdi. Şam
yeməyindən sonra isə Andersonun – Ba-
1 Vist – kart oyunu növü
qayıtmışdı. Soğanla qızarmış kartofu Fren- Salemdən başqa, ordakıların hamısı 2017
kin boşqabına qoyanda maraqlandı: qay-
ğanaq da istəyir, ya yox. müharibə veteranları idi. İki ən yaşlısı hə- Toni Morrison. evə qayıdış
lə Birinci Dünya müharibəsində, qalanları
Frenk imtina etdi, yenə qəhvə istədi. isə İkincidə vuruşmuşdu. Koreya mühari-
Gecə gözünə yuxu getməmişdi; ağır fikir- bəsindən xəbərləri vardı, amma nəyə görə
lər yaxasından əl çəkmir, beynində dola- başlandığını başa düşmür, Frenkin fikrin-
şırdı. Öz günahını, bir də öldürülmüş dost- cə, bu səbəbdən, həmin savaşı layiq ol-
larının dəbdəbəli yasında yaşadığı xəca- duğu ciddiyyətlə qarşılamırdılar. Veteran-
ləti necə gizlətmişdi? Gündüz də, gecə lar müharibələri, döyüşləri itkilərin sayına
də əzaba qatlaşmışdı ki, günahını, kore- görə dərəcələrə ayırırdılar: orada üç min,
yalı qızı unutsun. İndi günahı içində çi- səngərlərdə altmış min, başqa döyüşdə
çəkləmişdi, ondan qurtulmağa yer də yox on iki min ölmüşdü. Ölü sayı nə qədər
idi. Bircə ümid qalırdı: zaman bu yaranı çox olsa, döyüşçülər bir o qədər cəsur,
sağaldar. Hələlik isə başqa işləri ondan komandirlər bir o qədər sarsaqdı. Salem
diqqət tələb edirdi. Maninin müharibə ilə əlaqədar söz-söhbə-
ti, bir fikri-filanı olmasa da, əməlli-başlı
– Si! – Frenk onun üzünə baxdı, ba- oyunçu idi. İndi onun arvadı vaxtının, de-
xışlarının sakit, gözlərinin quru olduğunu mək olar, hamısını yataqda, ya şezlonq-
öz-özlüyündə məmnuniyyətlə qeyd elədi. da keçirməli olurdu, qoca da heç vaxt ol-
– Gizlincə getdiyimiz o yer necə oldu? madığı qədər sərbəst idi. Əlbəttə, şika-
Yadındadı? Orada atlar da vardı... yətlərinə qulaq asmalı olurdu, lakin çətin-
liklə danışdığından, özünü elə göstərə bi-
– Yadımdadı, – Si dedi. – Eşitmişəm lərdi ki, guya nə dediyini başa düşmür.
ki, kimsə oraları qumarxana üçün alıb. İkinci üstünlüyü isə indi pulların hamısı-
Gecə-gündüz oynayırmışlar. Qadınlar da nın öz ixtiyarında olması idi. Ayda bir də-
varmış. Sonra eşitdim, orada it də boğuş- fə kimsə onu Ceffriyə çatdırır, bankdakı
dururlar. hesabdan lazım olan qədər pul çıxarırdı.
Lenora bank kitabçasını göstərməyi tə-
– Bəs atlar necə oldu? Kimsə bilir? ləb edirdisə, ya özünü eşitməzliyə vurur,
– Xəbərim yoxdu. Salemdən soruş. O ya da belə cavab verirdi: “Narahat olma.
heç nə demir, amma burada baş verənlə- Hər sentin öz yerindədir”.
rin hamısından xəbərdardı.
Frenk Salemi görmək üçün Lenoragi- Demək olar, hər gün şam yeməyin-
lə getmək fikrində deyildi. Onu harada nə dən sonra Salemlə dostları dama, şah-
vaxt tapacağını dəqiq bilirdi. Qocanın qar- mat, hərdən vist1 oynamağa toplaşırdılar.
ğa kimi daimi vərdişləri vardı. Eyni saat- Balıqgözün artıq əşyalarla dolu eyvanın-
da dostunun eyvanında lövbər salır, həf- da həmişə iki masa olurdu. Sürahilərə ti-
tənin eyni günləri Ceffriyə gedirdi; yemək- lovlar söykəyirdilər, tərəvəzlə dolu zənbil-
arası qonşularda qəlyanaltı eləyirdi. Şam
yeməyindən sonra isə Andersonun – Ba-
1 Vist – kart oyunu növü
