Page 154 - 2017-4

min oğlanda da belə olub, lazımi sözləri sinə bir daş qoyur. Əgər qəhrəmanlıq fizi-

axtarır və tapmırmış. O, nə xəcalət çəkir, ki anlayışdırsa, o, müəyyən klassik nümu-

nə qorxu hiss edir, amma əsl həqiqətin nəyə riayət edərək (eynən Makedoniyalı

xüsusiyyəti belədi – həmişə Sözləri dola- İsgəndər Axillesə baxıb özünü formalaş-

şığa salır. Mütləqlə görüşün intizarı, təy- dırdığı kimi) özündən vaz keçməyi tələb

yarəçini ölümdən ayıran rəngsiz məsafə edir. Buna görə də qəhrəmanın sözləri

geridə qalmışdı, indi sözlərlə oynayaraq dahinin sözlərindən fərqli, cəsarətli, am-
hər anı hesablamağa artıq vaxt yox idi. ma bayağı, yəni mövcud düsturlardan se-
Gənc adam məhvə doğru gedir, amma çilməlidi. Yalnız halda o, əsl bədənin səsi
yaşamaq həvəsi xloroform kimi onun ira- olacaq.
Bax, beləcə, muzey vitrinlərində cə-
dəsini laxladıb, ölümlə artıq barışmış ru-
hunu bir anlığa donub-qalmağa məcbur sarətli sözün iki növünü aşkar elədim.
edib. Bu zaman adi sözlər nəvazişli pişik Sonun lap yaxınlaşdığına əmin olan ruh
kimi cəldliklə pilotun geniş sinəsinə tulla- ölümü məhz bu sözlərlə qarşılayır.
İlk əsərlərimə baxsaq, görərik ki, on-
nıb, naməlum qətiyyətli əl də onları geri
larda qətiyyən ölümə yaxınlıq, fəlakətin
154 itələyib. yəqinliyi elementi yoxdu. Onları qorxaq-
2017 Çox müxtəsər və sadə yazılan digər lıq zəhərləmiş, sənət murdarlamışdı. Mən
sözlərdən daha gözəl istifadə edirdim,
məktubların müəllifləri də mərd, cəsarətli nəinki təyyarəçi-kamikadzelər. Əvəzində
ifadə tərzinə üstünlük veriblər. Vətənpər- ruhum Söz üzərində tamamilə sərbəst,
vərlikdən, düşmənə nifrətdən yazıblar. Ya- hətta özbaşına hökm sürürdü. Amma gənc
zıblar ki, həyat da, ölüm də eyni şeydi. O müəllifin bütün özbaşınalıqlarına baxma-
sətirlərdə narahatlıqlarını büruzə vermə- yaraq, onun əsərlərində sonluğun bir fakt
məyə və seçilmiş qəhrəmanlıq şüarı ilə

vəhdətdə olmağa çalışdıqları hiss olunur. kimi etirafı zəif idi. O səhifələri yenidən
Əlbəttə, bu acı ifadələr də sözlərdən oxuduqca bu, mənə tamamilə aydın olur.
ibarətdi. Həm də heç kəsin əli çatmaya- İndi tez-tez daha çox bir şey haqqında
caq yüksəkliklərə qaldırılan o xüsusi, gözəl düşünürəm. Əminəm ki, mənim vəziyyə-
sözlərdən. Bəli, nə zamansa belə sözləri- tim heç də istisna deyil. Yəqin ki, həyatın-
miz vardı, amma onları itirdik. Onlardan da əvvəlcə acgöz söz qarışqaları yaran-
yukio Misima. Günəş və polad gözəllik üçün istifadə eləmədik, onlar in- mış başqa insanlar da var. Bədən isə ar-
sanın fövqəlbəşər işlər görməsi, öz hə- tıq dəlik-deşik edilmiş və yeyilmiş halda
yatı hesabına ruhunu xəyali yüksəkliyə bir qədər gec ortaya çıxıb. Bilirəm ki, fərq-
qaldırması üçün zəruri idi.
li, nadir adam olduğumu inkar etməklə
İradə gücünə yazılan bu sözlər insa- özüm özümə zidd gedirəm, həyat təcrü-

nın öz “mən”indən rədd cavabı tələb elə- bəmin unikallığını təkidlə bildirməyə çalı-

yirdi. Bu sözlərin adi psixologiya ilə lap şıram. Düşünmək olardı ki, bədənimi for-

əvvəldən cüzi əlaqəsi belə yox idi. Onla- malaşdıran inkişaf yolu məni bu yanlışa

rın mənasında gizlənən qeyri-müəyyən- yönəldib. Müharibə illərində bədənim fi-

lik, şüar-sözlər doğrudan-doğruya valeh- nalı hiss eləyir, ruhum isə onun yaxınlaş-

edici şölə saçırdı: simasız, möhtəşəm dığını anlayırdı. Bu məsələdə təyyarəçi-

sözlər fərdiliyi tam istisna edirdi; hər kəs kamikadzelərə bənzəyirdim. Özümü müha-

öz hünəriylə kollektiv monumentin bünövrə- ribədə ölən o oğlanlarla (mənəvi cəhət-