Page 134 - 2017-4
P. 134
dəyişmək qərarına gələndə dumanlı şə- şübhəsiz, nəsə gizlənir. Əsl gücün kömə-
kildə cızılan konsepsiyaya nəzər yetirə- yilə məni narahat edən tapmacaya cəmi
rək ona müxtəlif formalar verir, nəhayət, bircə addım yaxınlaşa bildim. İntellekti-
uyğun obrazı tapır. Bundan sonra ideya mə və bədii hissiyyatıma söykənərək məq-
onun şəxsi mülkiyyətinə çevrilir və ürəyi- sədimə nə on, nə də iyirmi addım yaxın-
nə daxil olur. laşa bilməzdim. Bəlkə də, ustalıq, məha-
Əsl gücü hiss elədiyim gündən bəri rət həmin o “nəsə”nin təsvirinə çarə tapa-
ürəyimə dammışdı ki, bu duyğu yeni ide- caqdı. Hər halda, mənim vəziyyətimdə o
ologiyamın nüvəsi olacaq. Onda məni “çarə” Söz idi. Dəqiq bilirdim ki, sözün
sözlə ifadə olunmayacaq sevinc hissi mücərrəd mənası yolumu divar kimi kə-
bürümüşdü. Xüsusi zövq alacağımı sə- səcək. Axı axtarışlarım məhz bədii ifadə-
birsizliklə gözləyirdim: iradəmin gücüylə lərdən məmnun olmamaqdan başlanmış-
yeni yaranan ideyalar mənim canıma, qa- dı.
nıma keçməmişdən qabaq onlarla doyun- Sözü lənətləyərək bədii ifadə adlan-
ca oynayacaqdım. Qətiyyən tələsməyə- dıran, kökündən şübhəli fikrin üzərində
cəkdim, çalışacaqdım ki, konsepsiyanın dayana bilmərəm. Sözlərin köməyilə an-
134 təkmil forma alması mümkün qədər ya- laşılması mümkün olmayan şeyləri ifadə
vaş getsin. O forma üzərində sonsuz say- etməyə təkrar-təkrar çalışırıq. Bəzən də
2017 da eksperimentlər aparacaq və hər dəfə bizə elə gəlir ki, nəyinsə ifadəsinə nail
də məni heyran edən xalis güc hissiyyatı- oluruq. Bu, sözləri məharətlə bir-birinə
na geri dönüb doğru yolda olub-olmadı- calaq edəndə və oxucu təxəyyülünü son
ğımı yoxlayacaqdım. Özümü sümüyün dərəcə coşduranda baş verir. Təxəyyülün
ləzzətli qoxusunun sehrinə düşmüş it ki- gücü yazıçı və oxucunu cinayətin iştirak-
mi təsəvvür edirdim. İt həmin o dadlı ye- çısına çevirir. Cinayət sövdələşməsi nəti-
məyini uzun-uzadı iyləyir, zövqlü dəqiqə- cəsində bədii əsərin içərisinə orada ol-
lərin ömrünü mümkün qədər uzatmağa mayan və mövcudluğu qeyri-mümkün
çalışır. görünən hadisələr daxil olur. İnsanlar bu
Əvvəlcə boksu sınadım, sonra ken- hoqqanı “yaradıcılıq” adlandırır və onun-
do1 ilə məşğul oldum. Bu eksperimentlə- la fəxr edirlər.
yukio Misima. Günəş və polad rim barədə yenə danışacağam. Hələliksə Bir zamanlar mücərrədlik aləti olan
təkcə onu qeyd eləyim ki, endirilən yum- Söz ümumi xaosa son qoymaq üçün Lo-
ruq və ya qılınc zərbəsində xalis gücü qosun elçisi kimi bu dünyaya zühur etdi.
duymaq cəhdlərim tamamilə təbii idi. Boks Bədii ifadə isə başlanğıcda cərəyanı əks
əlcəyində də, qılıncın ucunda da əzələ- istiqamətə yönləndirməyə, yəni nitqin
lərdən şüalanan gözəgörünməz işığın var- köməyindən və sözün mücərrədləşdirmə
lığını ən təkzibolunmaz şəkildə sübut edən funksiyasından istifadə etməklə cisimləri
nəsə var. Mən insanın hiss orqanlarının və hadisələri yenidən yaratmağa çalışır-
hüdudlarından uzaqdakı mütləq mənaya dı. Mən “bədii ədəbiyyat Sözün bər-bəzəkli
çatmağa çalışırdım. Mənə elə gəlirdi ki, degenerasiyasıdı” deyəndə məhz bunu
sərhədin o tayında boşluq var və orada, nəzərdə tuturdum. Bədii ifadələr yalnız
1 Kendo – kökünü ənənəvi samuray döyüş texnikasından almış müasir qılıncoynatma növü
kildə cızılan konsepsiyaya nəzər yetirə- yilə məni narahat edən tapmacaya cəmi
rək ona müxtəlif formalar verir, nəhayət, bircə addım yaxınlaşa bildim. İntellekti-
uyğun obrazı tapır. Bundan sonra ideya mə və bədii hissiyyatıma söykənərək məq-
onun şəxsi mülkiyyətinə çevrilir və ürəyi- sədimə nə on, nə də iyirmi addım yaxın-
nə daxil olur. laşa bilməzdim. Bəlkə də, ustalıq, məha-
Əsl gücü hiss elədiyim gündən bəri rət həmin o “nəsə”nin təsvirinə çarə tapa-
ürəyimə dammışdı ki, bu duyğu yeni ide- caqdı. Hər halda, mənim vəziyyətimdə o
ologiyamın nüvəsi olacaq. Onda məni “çarə” Söz idi. Dəqiq bilirdim ki, sözün
sözlə ifadə olunmayacaq sevinc hissi mücərrəd mənası yolumu divar kimi kə-
bürümüşdü. Xüsusi zövq alacağımı sə- səcək. Axı axtarışlarım məhz bədii ifadə-
birsizliklə gözləyirdim: iradəmin gücüylə lərdən məmnun olmamaqdan başlanmış-
yeni yaranan ideyalar mənim canıma, qa- dı.
nıma keçməmişdən qabaq onlarla doyun- Sözü lənətləyərək bədii ifadə adlan-
ca oynayacaqdım. Qətiyyən tələsməyə- dıran, kökündən şübhəli fikrin üzərində
cəkdim, çalışacaqdım ki, konsepsiyanın dayana bilmərəm. Sözlərin köməyilə an-
134 təkmil forma alması mümkün qədər ya- laşılması mümkün olmayan şeyləri ifadə
vaş getsin. O forma üzərində sonsuz say- etməyə təkrar-təkrar çalışırıq. Bəzən də
2017 da eksperimentlər aparacaq və hər dəfə bizə elə gəlir ki, nəyinsə ifadəsinə nail
də məni heyran edən xalis güc hissiyyatı- oluruq. Bu, sözləri məharətlə bir-birinə
na geri dönüb doğru yolda olub-olmadı- calaq edəndə və oxucu təxəyyülünü son
ğımı yoxlayacaqdım. Özümü sümüyün dərəcə coşduranda baş verir. Təxəyyülün
ləzzətli qoxusunun sehrinə düşmüş it ki- gücü yazıçı və oxucunu cinayətin iştirak-
mi təsəvvür edirdim. İt həmin o dadlı ye- çısına çevirir. Cinayət sövdələşməsi nəti-
məyini uzun-uzadı iyləyir, zövqlü dəqiqə- cəsində bədii əsərin içərisinə orada ol-
lərin ömrünü mümkün qədər uzatmağa mayan və mövcudluğu qeyri-mümkün
çalışır. görünən hadisələr daxil olur. İnsanlar bu
Əvvəlcə boksu sınadım, sonra ken- hoqqanı “yaradıcılıq” adlandırır və onun-
do1 ilə məşğul oldum. Bu eksperimentlə- la fəxr edirlər.
yukio Misima. Günəş və polad rim barədə yenə danışacağam. Hələliksə Bir zamanlar mücərrədlik aləti olan
təkcə onu qeyd eləyim ki, endirilən yum- Söz ümumi xaosa son qoymaq üçün Lo-
ruq və ya qılınc zərbəsində xalis gücü qosun elçisi kimi bu dünyaya zühur etdi.
duymaq cəhdlərim tamamilə təbii idi. Boks Bədii ifadə isə başlanğıcda cərəyanı əks
əlcəyində də, qılıncın ucunda da əzələ- istiqamətə yönləndirməyə, yəni nitqin
lərdən şüalanan gözəgörünməz işığın var- köməyindən və sözün mücərrədləşdirmə
lığını ən təkzibolunmaz şəkildə sübut edən funksiyasından istifadə etməklə cisimləri
nəsə var. Mən insanın hiss orqanlarının və hadisələri yenidən yaratmağa çalışır-
hüdudlarından uzaqdakı mütləq mənaya dı. Mən “bədii ədəbiyyat Sözün bər-bəzəkli
çatmağa çalışırdım. Mənə elə gəlirdi ki, degenerasiyasıdı” deyəndə məhz bunu
sərhədin o tayında boşluq var və orada, nəzərdə tuturdum. Bədii ifadələr yalnız
1 Kendo – kökünü ənənəvi samuray döyüş texnikasından almış müasir qılıncoynatma növü