Page 54 - 2017-3

qitədən gələn centlmenlərin, adətən, isti- xoşlamadıqlarından müsyö Düpendən

rahət eləyəndə geydiyi dəbə uyğun pal- uzaq dururdular; bu hətta mühitin ümumi

tar vardı. Bizdə qonaq olduğu müddətdə ab-havasından duyulurdu və qarşıdakı

cidd-cəhdlə özünü elə aparırdı ki, elə bil danışıqların necə nəticələnəcəyinin tək

Darlinqton-holla yalnız bir məqsədlə gəl- müsyö Düpendən asılı olduğu hissini

mişdi: dincəlsin, tanışları ilə oturub-dur- gücləndirirdi.

sun. Mister Kardinalın doğru qeyd etdiyi Konfrans öz işinə 1923-cü il mart ayı-

kimi, müsyö Düpen heç də yaxşı ovqatda nın son həftəsində, yağışlı bir gündə, sə-

gəlməmişdi. Vaxtından bir neçə gün tez hər tezdən başladı; iştirakçıların çoxu

ayaq basdığı ingilis torpağında onu nəyin “qeyri-rəsmi” statusuna uyğun seçildiyin-

əsəbiləşdirdiyini düz-əməlli xatırlamıram; dən, onun keçirildiyi yer belə tədbirlər

çox şeylər olmuşdu, ancaq ən başlıcası – üçün elə də münasib deyildi. Demək la-

Londonda gəzərkən ayaqqabı ayağını zımdır ki, bu qeyri-rəsmilik oyunundan,

sürtmüşdü, indi də qorxurdu ki, yaraya məncə, artıq mənasızlıq hiss olunmağa

infeksiya düşər. Onun kamerdinerini miss başlamışdı. Xanımlar üçün nəzərdə tutu-

Kentonun üstünə yolladım, ancaq bu, lan qonaq otağında qara pencəkdə ciddi

54 müsyö Düpeni heç də qane etməmişdi, görkəmli bu qədər centlmeni görmək ada-

hər iki-üç saatdan bir məni adi lakey kimi ma qəribə gəlirdi; çox vaxt bir divanda
2017 çağırtdırıb tələb eləyirdi:
üç, ya dörd nəfər oturmalı olurdu; ancaq

– Eşikağası, yenə bint! iştirakçılardan bəzisi bunun adi kübar qə-

Mister Luislə görüşəndən sonra, de- buluna oxşamasına elə cidd-cəhdlə səy

yəsən, əhvalı nisbətən düzəldi. Amerikalı göstərirdilər ki, hətta dizlərinin üstünə qə-

senatorla köhnə dost kimi görüşdülər və zet-jurnal qoyurdular.

günün sonuna qədər ayrılmayıb gülüb- Həmin səhər işimlə bağlı tez-tez qo-

danışıb, keçmişdə olanları xatırladılar. naq otağına girib-çıxmalı olduğumdan baş

Hiss olunurdu ki, mister Luisin müsyö verənləri əvvəldən axıra qədər izləyə bil-

Kazuo İsiquro. O günlərdən qalanlar Düpenə daim qəyyumluq etməsi məlum mədim. Ancaq lord Darlinqtonun konfran-

mülahizələrə görə bu vacib centlmenlə sı açıb, qonaqları salamladığını, bundan

hələ müzakirələrə qədər şəxsi əlaqələr sonra Versal müqaviləsinin bəzi müddə-

yaratmağa can atan lord Darlinqtonda alarının əxlaqi cəhətdən yumşaldılması-

ciddi narahatlıq yaradır. Zati-alilərinin iki- nın vacibliyini təkidlə vurğuladığını, Al-

likdə danışmaq üçün müsyö Düpeni bir maniyada şəxsən şahidi olduğu iztirab-

neçə dəfə kənara çəkməyə cəhd göstər- lardan söz açdığını xatırlayıram. Әlbəttə,

diyinin şahidi oldum, ancaq üzündən tə- zati-alilərindən buna oxşar sözləri əvvəl-

bəssüm əskik olmayan mister Luis dər- lər də tez-tez eşitmişdim, ancaq bu təntə-

hal peyda olub, nəsə buna oxşar bir söz nəli iclasda elə səmimi, elə inamla danı-

deyirdi: “Üzr istəyirəm, cənablar, ancaq şırdı ki, ilk dəfə eşidirəmmiş kimi, onun

heç cür başa düşmürəm ki...” – və zati- sözləri məni həyəcanlandırdı. Sonra ser

aliləri mister Luisin repertuarından növbəti Devid Kardinal çıxış etdi; böyük hissəsini

məzəli əhvalatlardan birinə qulaq asmalı eşidə bilmədiyim bu çıxış, əsasən, məsə-

olurdu. Ancaq mister Luisi hesaba alma- lənin texniki tərəfinə həsr olunduğundan

saq, başqa qonaqlar qorxudan, ya onu etiraf etməliyəm ki, mənim anlayışım xa-