Page 182 - 2017-3
P. 182
– Nə işdi ki? Artıq onu dinləmirdim, yavaş-yavaş
Bayaqdan bəri ikrah hissi məni tərk silkələnib bihuşdarımı üstümdən atır, ayı-
eləməmişdi. Tələm-tələsik tumanı necə lırdım. Maraqlıdı ki, sekuritat sözünü eşi-
çıxartmışdımsa, tərsinə çevrilmişdi və in- dəndə ağlımda ən sarsaq, ən dağınıq
di corablarımı şalvarımın balaqlarından mənzərələr (məsələn, “Bukur Obore” pi-
çıxarırdım: vəsi almaq üçün yüz nəfər uzun növbəyə
– Birbaşa mətləbə keçirəm, – dedi. dayanıb, həddən artıq əsəbi bir adam
Amma birbaşa mətləbə keçmək əvəzinə, hiddətlənərək növbəsiz keçməyə çalışan
o, siqaretini pəncərə altlığının üzərinə qo- “qaraçılara” bağırır. Onda yaşlı bir kişi
yub, yazılı dəftər vərəqindən külqabı hörmət-izzətlə: “Sekuristdi, tanıyıram onu,
düzəltməyə başladı. Düzəldib qurtardı, – deyir, – hər şey onun əlindədi, indi qay-
siqaret tamam sönməyə imkan tapma- da-qanun yaradacaq”) bir-birinə qarışdı.
mış həmin “külqabı”ya basdı. Qonşularımın çoxu sekurist idi, mən ba-
– Mənə sekuritatla əməkdaşlıq təklif laca olanda onların uşaqları ilə oynayar-
eləyiblər.1 dım. O vaxtın lətifələri də vardı: “Uşaqlar,
Beynim bir az ləng işləyir, fikrim çox toplaşmayın, ananızın məsləhətlərini də
182 vaxt hardasa uzaqlarda dolaşır. Yəni hə- “lazımsız adamlara” danışmayın, seku-
mişə ən vacib anı əldən buraxıram. Hə- ristlər qarışqa kimi qaynaşır”. Sekuristlər
2017 yatımın ən ciddi anlarını məhz belə (san- və sekuritat nə idi axı? Bir də ki, niyə mə-
ki bunun mənə dəxli yoxdu, bütün bunlar nim bəxtimə o lətifədəki kimi sekurist xa-
başqasının başına gəlir, əhəmiyyətsiz şey- nımın (lap təzə başlayan olsun) köməyilə
lərdi) yaşamışam. Bu dəfə də belə oldu. “kişi olmaq” düşmüşdü.
Eşitdiklərim mənə çatmadı, formal olaraq Bu addımı atmaqla düz hərəkət elədi-
(elə bil İrina mənə öz yuxusunu danışır- yini mənə (daha doğrusu, özünə) sübut
dı) soruşdum: etməyə çalışan İrinanın sözünü kəsmə-
– Nə cavab verdin? dim, qız özünə bəraət qazandıran bu cə-
İrina ehtiyatla da olsa, meydan oxu- fəng nitqi onu dinləmədiyimi anlayana-
yurmuş kimi, ilk dəfə düz gözümün içinə dək davam elədi. Sifətini güclə sezirdim.
baxdı: Mənzilin kağız kimi nazik divarlarından
Mirça Kerteresku. Hekayələr – Hə dedim. hər şey (unitazdan suyun axması, televi-
Sonra uzun-uzadı izah elədi, güzgünün zorun səsi, musiqi) eşidilirdi.
qarşısında məşq eləyirmiş kimi, xeyli (ömür Nitqini bitirib, yeni siqaret yandırdı, di-
boyu zavallı əyalət müəllimi olaraq qal- nib-danışmadan çəkib qurtardı. Sonra eh-
maqdansa, qədir-qiymətinin bilindiyi yerə tirasla yanımda uzandı, ara vermədən
getmək yaxşıdı... gənclər və ziyalılar ha- məni tumarladı, hər şeyi bir də təkrar elə-
disələrin gedişatını içəridən dəyişəcək- mək istədi. Mən o anın “dramatizmini”,
lər... onun xarici ölkələrə səyahət eləmək onun nə qədər ağılsız olduğunu, öz (elə-
imkanı olacaq... kitabxanalara giriş imka- cə də özgələrinin) həyatını məhv eləyə-
nı əldə eləyəcək... müəyyən işlər görmək cəyini, əgər bu addımı atarsa, bir də onu
üçün öz mövqeyindən yararlanacaq... və görmək belə istəməyəcəyimi hiss eləmə-
s.) danışdı. dən əllərini kəskin tərzdə geri itələdim.
1 Sekuritat – Çauşesku dövründə Rumıniyanın dövlət təhlükəsizlik orqanı
Bayaqdan bəri ikrah hissi məni tərk silkələnib bihuşdarımı üstümdən atır, ayı-
eləməmişdi. Tələm-tələsik tumanı necə lırdım. Maraqlıdı ki, sekuritat sözünü eşi-
çıxartmışdımsa, tərsinə çevrilmişdi və in- dəndə ağlımda ən sarsaq, ən dağınıq
di corablarımı şalvarımın balaqlarından mənzərələr (məsələn, “Bukur Obore” pi-
çıxarırdım: vəsi almaq üçün yüz nəfər uzun növbəyə
– Birbaşa mətləbə keçirəm, – dedi. dayanıb, həddən artıq əsəbi bir adam
Amma birbaşa mətləbə keçmək əvəzinə, hiddətlənərək növbəsiz keçməyə çalışan
o, siqaretini pəncərə altlığının üzərinə qo- “qaraçılara” bağırır. Onda yaşlı bir kişi
yub, yazılı dəftər vərəqindən külqabı hörmət-izzətlə: “Sekuristdi, tanıyıram onu,
düzəltməyə başladı. Düzəldib qurtardı, – deyir, – hər şey onun əlindədi, indi qay-
siqaret tamam sönməyə imkan tapma- da-qanun yaradacaq”) bir-birinə qarışdı.
mış həmin “külqabı”ya basdı. Qonşularımın çoxu sekurist idi, mən ba-
– Mənə sekuritatla əməkdaşlıq təklif laca olanda onların uşaqları ilə oynayar-
eləyiblər.1 dım. O vaxtın lətifələri də vardı: “Uşaqlar,
Beynim bir az ləng işləyir, fikrim çox toplaşmayın, ananızın məsləhətlərini də
182 vaxt hardasa uzaqlarda dolaşır. Yəni hə- “lazımsız adamlara” danışmayın, seku-
mişə ən vacib anı əldən buraxıram. Hə- ristlər qarışqa kimi qaynaşır”. Sekuristlər
2017 yatımın ən ciddi anlarını məhz belə (san- və sekuritat nə idi axı? Bir də ki, niyə mə-
ki bunun mənə dəxli yoxdu, bütün bunlar nim bəxtimə o lətifədəki kimi sekurist xa-
başqasının başına gəlir, əhəmiyyətsiz şey- nımın (lap təzə başlayan olsun) köməyilə
lərdi) yaşamışam. Bu dəfə də belə oldu. “kişi olmaq” düşmüşdü.
Eşitdiklərim mənə çatmadı, formal olaraq Bu addımı atmaqla düz hərəkət elədi-
(elə bil İrina mənə öz yuxusunu danışır- yini mənə (daha doğrusu, özünə) sübut
dı) soruşdum: etməyə çalışan İrinanın sözünü kəsmə-
– Nə cavab verdin? dim, qız özünə bəraət qazandıran bu cə-
İrina ehtiyatla da olsa, meydan oxu- fəng nitqi onu dinləmədiyimi anlayana-
yurmuş kimi, ilk dəfə düz gözümün içinə dək davam elədi. Sifətini güclə sezirdim.
baxdı: Mənzilin kağız kimi nazik divarlarından
Mirça Kerteresku. Hekayələr – Hə dedim. hər şey (unitazdan suyun axması, televi-
Sonra uzun-uzadı izah elədi, güzgünün zorun səsi, musiqi) eşidilirdi.
qarşısında məşq eləyirmiş kimi, xeyli (ömür Nitqini bitirib, yeni siqaret yandırdı, di-
boyu zavallı əyalət müəllimi olaraq qal- nib-danışmadan çəkib qurtardı. Sonra eh-
maqdansa, qədir-qiymətinin bilindiyi yerə tirasla yanımda uzandı, ara vermədən
getmək yaxşıdı... gənclər və ziyalılar ha- məni tumarladı, hər şeyi bir də təkrar elə-
disələrin gedişatını içəridən dəyişəcək- mək istədi. Mən o anın “dramatizmini”,
lər... onun xarici ölkələrə səyahət eləmək onun nə qədər ağılsız olduğunu, öz (elə-
imkanı olacaq... kitabxanalara giriş imka- cə də özgələrinin) həyatını məhv eləyə-
nı əldə eləyəcək... müəyyən işlər görmək cəyini, əgər bu addımı atarsa, bir də onu
üçün öz mövqeyindən yararlanacaq... və görmək belə istəməyəcəyimi hiss eləmə-
s.) danışdı. dən əllərini kəskin tərzdə geri itələdim.
1 Sekuritat – Çauşesku dövründə Rumıniyanın dövlət təhlükəsizlik orqanı