Page 166 - 2017-3

Məsələn, çalışın ki, “sülhün qaranlıq
166 mədiyi əsərdən gec-tez kütlə də bezə- sələlərini bir-birindən ayırmağı bacarsın.
cək. Yaxşı olardı ki, Hötenin şeirlərini tələsmə-
2017 Heç vaxt düşünməyin ki, poeziya sə- dən, səbirlə təhlil eləsin, misraları uzun,
Ezra Paund. Keçmişə baxış və “edilməməli bəzi şeylər” dan poeziya sənətinin peşəkar mütəxəs- əsaslansın, əgər ritmik ahəng seçilibsə,
Ritm və qafiyə
torpaqları” kimi bir ifadə işlətməyəsiniz.
Belə ifadələr obrazı korlayır. Çünki mücər- Gənc şair ən yaxşı ritm və axıcılığın
rədlə konkreti bir-birinə qarışdırır. Bu, tə- yer aldığı şeirləri bacardığı qədər çox oxu-
bii obyektin ən münasib simvol olduğunu malıdır. Yaxşı olardı ki, bu ritm və axıcılıq
müəllifin hələ dərk etməməyindən irəli gə- xarici dildə yazılmış şeirlərdə axtarılsın,
lir. çünki belə olduqda sözlərin mənası şairin
Mücərrədlikdən çəkinin. Başqalarının diqqətini şeirin ritmik quruluşundan yayın-
keyfiyyətli nəsr vasitəsi ilə dediklərini or- dırmır. (Xarici dildə oxumağı ritmi mənim-
tabab poeziya ilə deməyə çalışmayın. Elə səmək məqsədi ilə qeyd etdim, gənc şairin
bilməyin ki, yazdığınız cümlələri misra söz seçimi, əlbəttə ki, öz ana dilində ola-
formasında təqdim etməklə, tələb olunan caq.) Nümunə üçün Saksoniya əfsunları-
əzab-əziyyətdən yaxa qurtaracaqsınız, nı1, Hibridian2 xalq mahnılarını, Dantenin
yaxud həssas oxucunu aldada biləcəksi- şeirlərini, Şekspir lirikasını qeyd etmək
niz. olar, amma gənc şair bu mütaliəni bir şərt-
Peşəkar mütəxəssisin bu gün bəyən- lə aparmalıdır ki, söz seçimi və ritm mə-
nəti musiqi sənətindən daha asandır. Yə- qısa, vurğulu, vurğusuz hecalara, saitlərə
ni elə bilməyin ki, ən azı, orta səviyyəli bir və samitlərə ayırmağı bacarsın.
pianoçunun çəkdiyi əziyyətləri yaşama- Önəmli deyil ki, şeir öz ahənginə
sisini razı salan əsər yarada biləcəksiniz. müəllif bunu peşəkar mütəxəssisin zövqünü
Böyük sənətkarlardan bacardığınız oxşayacaq şəkildə etməlidir.
qədər çox təsirlənin, amma bu təsiri ya Eynən bir musiqiçi öz sənətinin xırda-
mərdliklə etiraf etməyi bacarın, ya da giz- lıqlarını, harmoniya, sintez və digər məsə-
lədin. lələri bildiyi kimi, gənc şair də assosiasiya
Bu “təsirlənmək” kəlməsini xoşladı- və alliterasiyanın, qafiyələnmənin nə ol-
ğınız şairlərin bəzəkli sözlərlə dolu olan duğunu bilməlidir. Bu məsələlərə nə qə-
lüğətini kürüyüb öz şeirlərinizə gətirmək dər lazımdırsa, vaxt sərf etməyə dəyər,
kimi başa düşməyin. Bu yaxınlarda türki- hətta bu anlayışlara şair nadir hallarda
yəli müharibə müxbiri yayımladığı xəbər- ehtiyac duysa belə.
də “göyərçin rəngli təpələr” ifadəsini işlət- Elə zənn etməyin ki, nəsrdə həddən
mişdi. Deyəsən, belə bir ifadə də var idi: artıq maraqsız olan şeyi poeziyada uğur-
“Mirvari kimi solğun”. la vermək mümkündür.
Çalışın ya, ümumiyyətlə, bəzək-düzək- Diqqəti cəlb etməyə çalışmayın, qoy
dən istifadə etməyəsiniz, ya da bunu us- bunu xırda-xuruş fəlsəfi esseləriylə başını
talıqla yerinə yetirəsiniz. qatan yazıçılar etsin. Hər addımbaşı təs-
virə can atmayın; yaddan çıxartmayın ki,
1 Saksoniya əfsunları – Müalicə məqsədi ilə ayinlərdə söylənilən və şeir formasında olan qədim anqlo-
sakson yazıları nəzərdə tutulur.
2 Hibridian – Şotlandiyanın qərb və şimal-qərbində yerləşən Hebrides adasının sakinləri