Page 164 - 2017-3
P. 164
EZRA PAUND İngilis dilindən tərcümə:
Təvəkkül Zeynallı
Keçmişə baxış və
“edilməməli bəzi şeylər”
(ixtisarla)
Poeziyada yaranmış yeniliklər haq-
qında son zamanlar bir sıra yazılar orta-
ya çıxıb. Ümid edirəm ki, keçmişə qısa
bir nəzər yetirməklə etdiyim qeydlərdə
təkrarçılığa yol verdiyim üçün məni ba-
ğışlayarsınız.
1912-ci ilin yazında (bəlkə də, yayın
əvvəlləri idi) mən, H.D.1 və Riçard Aldinq-
164 ton2 aşağıda qeyd edəcəyim üç əsas prin- Lakin bu məktəbin nümayəndələri öz ya-
radıcılıqlarında hansı dəyərlərə əsaslan-
2017 siplə bağlı razılığa gəldik:
1. Subyektiv və ya obyektiv olmağına salar da, yuxarıda qeyd etdiyimiz ikinci
baxmayaraq, “məsələ”ni birbaşa həll elə- prinsiplə bağlı heç zaman ortaq fikrə gələ
bilməmişlər. Nəticədə isə, əvvəlki şeir
mək.
2. Məqsədə yaramayan əlavə bircə vəznlərindəki kimi verlibrdə4 də artıq sözlər-
kəlmə də işlətməmək. Yəni sözə qənaət. lə yüklənən uzun və cansıxıcı nümunələr
Ezra Paund. Keçmişə baxış və “edilməməli bəzi şeylər” 3. Şeiri metronom3 səsinin yox, musi- çoxalmışdır. Belə demək mümkünsə, sər-
qi melodiyasının ritminə əsasən yazmaq. bəst şeir özü ilə birgə qüsurlarını da gə-
Bəzi məsələlərdə fikirlərimiz və zövqlə- tirmişdir. Söz seçimi və dildən istifadə tər-
rimiz üst-üstə düşməsə də, bu üç prinsip- zi sələflərimizin əsərlərindəki kimi bərbad
lə bağlı razılığa gəldikdən sonra düşündük vəziyyətə düşmüşdür. Sözləri necə gəldi
ki, ən azı, fransızlar kimi bizim də öz po- öz şeirlərinə dolduran bəzi verlibr şairləri
eziya məktəbimizi yaratmaq haqqımız var. əvvəlkilərdən fərqli olaraq, bu səhvi ritm
Qeyd edək ki, Harold Monronun redak- və qafiyə xatirinə etdiklərini də bəhanə
torluğu ilə nəşr edilən poeziya jurnalının gətirə bilməzlər. Bu şairlərin yazdıqların-
1911-ci il avqust sayında cənab Flintin da axıcılığın nə dərəcədə gözlənilib-gözlə-
fransız ədəbiyyatında meydana çıxmış nilməməsi isə oxucunun qərar verəcəyi
həmin ədəbi cərəyanlar haqqında bir ya- bir məsələdir. Şəxsən mən belə şairlərin
yaradıcılığında bəzən saxta Svinborn üslu-
zısı çap olunmuşdu. buna bənzəyən çeynənmiş və şablon rit-
Bu poeziya məktəbi yarandığı gündən mə rast gəlirəm. Hərdən də görürəm ki,
bəri özünə çoxsaylı izləyicilər toplayıb.
1 H.D. – Amerikalı şairə Hilda Dulitl (1886–1961) nəzərdə tutulur. O öz şeirlərini “H.D.” imzası ilə çap etdirirdi.
2 Riçard Aldinqton (1892–1962) – ingilis yazıçısı və şairi
3 Metronom – musiqidə sabit bir ritm əldə etmək üçün müəyyən fasilələrlə səs çıxaran alət
4 Verlibr – Bu söz (vers libre) fransızcadan hərfi tərcümədə sərbəst şeir mənasını verir. Verlibr termini bizim
öz ədəbiyyatımızda sərbəst şeir adlandırdığımız terminin qarşılığıdır.
Təvəkkül Zeynallı
Keçmişə baxış və
“edilməməli bəzi şeylər”
(ixtisarla)
Poeziyada yaranmış yeniliklər haq-
qında son zamanlar bir sıra yazılar orta-
ya çıxıb. Ümid edirəm ki, keçmişə qısa
bir nəzər yetirməklə etdiyim qeydlərdə
təkrarçılığa yol verdiyim üçün məni ba-
ğışlayarsınız.
1912-ci ilin yazında (bəlkə də, yayın
əvvəlləri idi) mən, H.D.1 və Riçard Aldinq-
164 ton2 aşağıda qeyd edəcəyim üç əsas prin- Lakin bu məktəbin nümayəndələri öz ya-
radıcılıqlarında hansı dəyərlərə əsaslan-
2017 siplə bağlı razılığa gəldik:
1. Subyektiv və ya obyektiv olmağına salar da, yuxarıda qeyd etdiyimiz ikinci
baxmayaraq, “məsələ”ni birbaşa həll elə- prinsiplə bağlı heç zaman ortaq fikrə gələ
bilməmişlər. Nəticədə isə, əvvəlki şeir
mək.
2. Məqsədə yaramayan əlavə bircə vəznlərindəki kimi verlibrdə4 də artıq sözlər-
kəlmə də işlətməmək. Yəni sözə qənaət. lə yüklənən uzun və cansıxıcı nümunələr
Ezra Paund. Keçmişə baxış və “edilməməli bəzi şeylər” 3. Şeiri metronom3 səsinin yox, musi- çoxalmışdır. Belə demək mümkünsə, sər-
qi melodiyasının ritminə əsasən yazmaq. bəst şeir özü ilə birgə qüsurlarını da gə-
Bəzi məsələlərdə fikirlərimiz və zövqlə- tirmişdir. Söz seçimi və dildən istifadə tər-
rimiz üst-üstə düşməsə də, bu üç prinsip- zi sələflərimizin əsərlərindəki kimi bərbad
lə bağlı razılığa gəldikdən sonra düşündük vəziyyətə düşmüşdür. Sözləri necə gəldi
ki, ən azı, fransızlar kimi bizim də öz po- öz şeirlərinə dolduran bəzi verlibr şairləri
eziya məktəbimizi yaratmaq haqqımız var. əvvəlkilərdən fərqli olaraq, bu səhvi ritm
Qeyd edək ki, Harold Monronun redak- və qafiyə xatirinə etdiklərini də bəhanə
torluğu ilə nəşr edilən poeziya jurnalının gətirə bilməzlər. Bu şairlərin yazdıqların-
1911-ci il avqust sayında cənab Flintin da axıcılığın nə dərəcədə gözlənilib-gözlə-
fransız ədəbiyyatında meydana çıxmış nilməməsi isə oxucunun qərar verəcəyi
həmin ədəbi cərəyanlar haqqında bir ya- bir məsələdir. Şəxsən mən belə şairlərin
yaradıcılığında bəzən saxta Svinborn üslu-
zısı çap olunmuşdu. buna bənzəyən çeynənmiş və şablon rit-
Bu poeziya məktəbi yarandığı gündən mə rast gəlirəm. Hərdən də görürəm ki,
bəri özünə çoxsaylı izləyicilər toplayıb.
1 H.D. – Amerikalı şairə Hilda Dulitl (1886–1961) nəzərdə tutulur. O öz şeirlərini “H.D.” imzası ilə çap etdirirdi.
2 Riçard Aldinqton (1892–1962) – ingilis yazıçısı və şairi
3 Metronom – musiqidə sabit bir ritm əldə etmək üçün müəyyən fasilələrlə səs çıxaran alət
4 Verlibr – Bu söz (vers libre) fransızcadan hərfi tərcümədə sərbəst şeir mənasını verir. Verlibr termini bizim
öz ədəbiyyatımızda sərbəst şeir adlandırdığımız terminin qarşılığıdır.
