Page 37 - "Xəzər"
P. 37
– Kaş sən o Peterburqdan qayıtma- üzrxahlıq etdi, ancaq vəziyyətin gərginliyini 37
yaydın, Şərif bəy, biz də fəxr edəydik ki, görüb, Bakı xanlığını yenicə Rusiya taxtına 2016
orada ruslara nökərçilik edən bir həmşə- çıxmış Aleksandr “özünün daimi ali
rimiz var! himayəsinə götürsün” xahişi ilə Şərif bəyi Elçin. Baş
Peterburqa göndərdi. Peterburqda Şərif
Rusca da, firəngcə də sərbəst danışan, bəyi vitse-kansler Kurakin2 qəbul etdi və
mənzilində bu dillərdə bir yığın kitabları Kurakin Bakı xanlığının himayədarlığa
olan Dilmanc Şərif bəy İstanbul Darülfü- qəbul edildiyi barədə “Ali fərman”ı da,
nununda təhsil alandan sonra Avropaya Hüseynqulu xana yazdığı məktubda im-
getmiş, Firəngistandan tutmuş bütün peratorun əmrini də Şərif bəy vasitəsilə
Avropanı dolaşmış, oradan Sankt-Peter- ona çatdırdı. Əlahəzrət Aleksandr əmr
burqa gəlmiş və bir müddət orada da təh- edirdi ki, Bakı xanı qonşu xanlarla sülh
sil aldıqdan sonra Bakıya qayıtmışdı. Beş və mehribanlıq münasibəti yaratsın,
il bundan qabaq – hələ sərdarlıq Knor- Azərbaycan xanları bir-birləri ilə ittifaq
rinqdə1 idi – nökərlər Bakıya gəlmiş rus bağlasınlar və bir-birləri ilə mehriban
tacirlərini soyub, var-dövlətlərini əllərindən dolansınlar.
almışdılar və rusların Tehrandakı konsulu
Vaksenberq xüsusi olaraq Bakıya gəlib, Şərif bəy o məktubu oxuya-oxuya im-
Hüseynqulu xanla uzun-uzadı danışıqlar peratorun əmrini tərcümə edəndə diqqətlə
aparmışdı ki, tacirlərin malları özlərinə ona qulaq asan Hüseynqulu xan:
qaytarılsın. Düzdür, o mallardan xanın
özünə də az çatmamışdı – bu heç – an- – Şərif bəy, – dedi – o əmri düz
caq nökər mal qaytarar? tərcümə etmirsən…
Konsul Vaksenberqin danışıqlarından Şərif bəy təəccüblə:
bir şey çıxmadı və Hüseynqulu xan onu – Xan həzrətləri, əmin ola bilərsiniz
yağlı vədlərlə və şəxsi hədiyyələrlə – züm- ki, məktub necə yazılıb, olduğu kimi də
rüd və yaqutla naxışlanmış tənbəki torbası, tərcümə edirəm – dedi.
yüz girvənkə duz və on dənə də qızıl Hüseynqulu xan gülümsədi:
abbası – Tehrana yola saldı, ancaq o – Nə olsun ki, o cürə yazılıb? İstəkləri
hədiyyələri məmnuniyyətlə qəbul edən, də o cürdür? Əksinə!.. Bir-birinizə qənim
hətta bəxşiş qızılları bir-bir dişi ilə yoxlayan kəsilin, biz də sizi bir-bir dənləyək!.. Onun
konsul Vaksenberq Bakıdan çıxan kimi istəyi budur, yazdığı deyil, Şərif bəy! Başa
aləmi bir-birinə qatdı və onun təhriki ilə düşdün?
Xəzərdəki rus donanmasının kapitanı … Və o ağır məşvərətdə nəsillikcə qə-
Moçakov “Gizlər” gəmisi ilə limana girib dim və tanınmış Bakı bəylərindən olan
Bakını topa tutdu, rus tacirlərinin də malları
qaytarıldı və Hüseynqulu xan bu xatadan Şərif bəy Mahmud bəyə bozardı:
tamam qurtarmaq üçün, Şərif bəyi Tiflisə, – Mən nə nökərəm, nə də sənin kimi
general Knorrinqin hüzuruna göndərib
cahiləm, Mahmud bəy!
Mahmud bəy, elə bil qulaqlarına inan-
madı və qəzəbli bir heyrətlə:
1Knorrinq – aлман мяншяли рус щярби хадими, эенерал-лейтенант, барон Карл фон Кнорринг кнйаз Сисиановдан яввял
Гафгаз ордусунун Баш команданы иди.
2Kurakin – Кнйаз Куракин А.Б., рус дювлят хадими вя дипломаты. Даш-гашы чох севдийиня эюря, она “брилyантлар кнйазы”
ляqяби гоймушдулар.
yaydın, Şərif bəy, biz də fəxr edəydik ki, görüb, Bakı xanlığını yenicə Rusiya taxtına 2016
orada ruslara nökərçilik edən bir həmşə- çıxmış Aleksandr “özünün daimi ali
rimiz var! himayəsinə götürsün” xahişi ilə Şərif bəyi Elçin. Baş
Peterburqa göndərdi. Peterburqda Şərif
Rusca da, firəngcə də sərbəst danışan, bəyi vitse-kansler Kurakin2 qəbul etdi və
mənzilində bu dillərdə bir yığın kitabları Kurakin Bakı xanlığının himayədarlığa
olan Dilmanc Şərif bəy İstanbul Darülfü- qəbul edildiyi barədə “Ali fərman”ı da,
nununda təhsil alandan sonra Avropaya Hüseynqulu xana yazdığı məktubda im-
getmiş, Firəngistandan tutmuş bütün peratorun əmrini də Şərif bəy vasitəsilə
Avropanı dolaşmış, oradan Sankt-Peter- ona çatdırdı. Əlahəzrət Aleksandr əmr
burqa gəlmiş və bir müddət orada da təh- edirdi ki, Bakı xanı qonşu xanlarla sülh
sil aldıqdan sonra Bakıya qayıtmışdı. Beş və mehribanlıq münasibəti yaratsın,
il bundan qabaq – hələ sərdarlıq Knor- Azərbaycan xanları bir-birləri ilə ittifaq
rinqdə1 idi – nökərlər Bakıya gəlmiş rus bağlasınlar və bir-birləri ilə mehriban
tacirlərini soyub, var-dövlətlərini əllərindən dolansınlar.
almışdılar və rusların Tehrandakı konsulu
Vaksenberq xüsusi olaraq Bakıya gəlib, Şərif bəy o məktubu oxuya-oxuya im-
Hüseynqulu xanla uzun-uzadı danışıqlar peratorun əmrini tərcümə edəndə diqqətlə
aparmışdı ki, tacirlərin malları özlərinə ona qulaq asan Hüseynqulu xan:
qaytarılsın. Düzdür, o mallardan xanın
özünə də az çatmamışdı – bu heç – an- – Şərif bəy, – dedi – o əmri düz
caq nökər mal qaytarar? tərcümə etmirsən…
Konsul Vaksenberqin danışıqlarından Şərif bəy təəccüblə:
bir şey çıxmadı və Hüseynqulu xan onu – Xan həzrətləri, əmin ola bilərsiniz
yağlı vədlərlə və şəxsi hədiyyələrlə – züm- ki, məktub necə yazılıb, olduğu kimi də
rüd və yaqutla naxışlanmış tənbəki torbası, tərcümə edirəm – dedi.
yüz girvənkə duz və on dənə də qızıl Hüseynqulu xan gülümsədi:
abbası – Tehrana yola saldı, ancaq o – Nə olsun ki, o cürə yazılıb? İstəkləri
hədiyyələri məmnuniyyətlə qəbul edən, də o cürdür? Əksinə!.. Bir-birinizə qənim
hətta bəxşiş qızılları bir-bir dişi ilə yoxlayan kəsilin, biz də sizi bir-bir dənləyək!.. Onun
konsul Vaksenberq Bakıdan çıxan kimi istəyi budur, yazdığı deyil, Şərif bəy! Başa
aləmi bir-birinə qatdı və onun təhriki ilə düşdün?
Xəzərdəki rus donanmasının kapitanı … Və o ağır məşvərətdə nəsillikcə qə-
Moçakov “Gizlər” gəmisi ilə limana girib dim və tanınmış Bakı bəylərindən olan
Bakını topa tutdu, rus tacirlərinin də malları
qaytarıldı və Hüseynqulu xan bu xatadan Şərif bəy Mahmud bəyə bozardı:
tamam qurtarmaq üçün, Şərif bəyi Tiflisə, – Mən nə nökərəm, nə də sənin kimi
general Knorrinqin hüzuruna göndərib
cahiləm, Mahmud bəy!
Mahmud bəy, elə bil qulaqlarına inan-
madı və qəzəbli bir heyrətlə:
1Knorrinq – aлман мяншяли рус щярби хадими, эенерал-лейтенант, барон Карл фон Кнорринг кнйаз Сисиановдан яввял
Гафгаз ордусунун Баш команданы иди.
2Kurakin – Кнйаз Куракин А.Б., рус дювлят хадими вя дипломаты. Даш-гашы чох севдийиня эюря, она “брилyантлар кнйазы”
ляqяби гоймушдулар.
