Page 155 - "Xəzər"
P. 155
Rİ MİLLER Tərcümə: Ziya fazil
YAZIÇILIQ HAQQINDA
DÜŞÜNCƏLƏR
K nut Hamsun bir dəfə sorğuya 155
cavab verərkən, vaxt öldür- 2016
mək üçün yazdığını qeyd edib.
Fikrimcə, o, hətta səmimi olsa belə, yanılır. yaddaşı kimi peyda olur, mənsə həyata Henri Miller. Yazıçılıq haqqında düşüncələr
Yazıçılıq, elə həyatın özü kimi, nəyisə daha dərindən baş vururam: həm keçmi-
dərk etmək məqsədilə çıxdığın yoldur. şə, həm gələcəyə. Bax beləcə, dərin qat-
Bu, metafizik macəradır: Kainat haqda lara vardıqca, məndə dindən və ehkam-
məhdud deyil, tam təsəvvür əldə etmək lardan da üstün olan bir inam yaranır.
üçün, gerçəkliyi dolayı yolla dərk etmək Mən öz yazıçı taleyimə get-gedə daha
vasitəsidir. Yazıçı varlığın üst və alt qatlarını etinasız oluram, ancaq insan qismətimə
birləşdirən cığıra qədəm qoyur və nəticədə daha çox güvənirəm.
özü də bu cığıra çevrilir.
Mən yazmağa çaşqınlıq və şübhələr Yazmağa təzə başlayanda, heyran
içində başlamışdım, müxtəlif ideyalar, olduğum Nitsşenin, Dostoyevskinin, Ham-
təəssüratlar, müşahidələr bataqlığında sunun, hətta Tomas Mannın üslubunu
çabalayırdım. Hətta günü bu gün də özü- cidd-cəhdlə öyrənirdim. Halbuki indi To-
mü, sözün əsl mənasında, yazıçı saymı- mas Manna adi bir peşəkar, öz işinin us-
ram. Mən, sadəcə öz həyat hekayəsini tası olan bənna, ağır yükü cidd-cəhdlə
söyləyən bir adamam və bu hekayə davam dartan at kimi, eşşək kimi baxıram. Məni
etdikcə, onun tükənməz olduğunu hiss üzən sirrin – necə yazmağın açarını tap-
eləyirəm. O, bəşəriyyətin təkamülü kimi maq üçün müxtəlif yazı tərzlərini yamsı-
sonsuzdur. Bu, öz içini çevirib üzə çıxar- lamağa çalışırdım. Bu, onunla nəticələndi
maqdır, gözəgörünməz üfüqlərdə dolaş- ki, axırda dalana dirəndim, ümidimi itir-
maq və birdən öz hekayətinin danışdı- dim. Məsələ onda idi ki, içimdəki yazıçını
ğından daha maraqlı olduğunu kəşf et- heç cür insandan ayıra bilmirdim və
məkdir. Bütün sənətlərə məxsus olan bu yaradıcılıq uğursuzluğumu taleyin uğur-
keyfiyyət ona metafizik çalar gətirir, onu suzluğu hesab edirdim. Uğursuzluq isə
zamanın, məkanın fövqünə qaldırır və ya baş vermişdi. Anlamışdım ki, mən bir
ümumi Kainat proseslərinə qoşur. İncə-
sənətin “müalicəviliyi” elə budur: məna,
məqsədsizlik, sonsuzluq.
Mən ilk addımlarımdan bilirdim ki,
məqsəd deyilən heç bir şey yoxdur. Ən
az iddia etdiyim, bütöv olanı qavramaq,
hər fraqmentdə, hər kitabda ancaq hiss
elədiklərimi çatdırmağa çalışmaqdır. Bu
duyğular mənim sərgərdan həyatımın
YAZIÇILIQ HAQQINDA
DÜŞÜNCƏLƏR
K nut Hamsun bir dəfə sorğuya 155
cavab verərkən, vaxt öldür- 2016
mək üçün yazdığını qeyd edib.
Fikrimcə, o, hətta səmimi olsa belə, yanılır. yaddaşı kimi peyda olur, mənsə həyata Henri Miller. Yazıçılıq haqqında düşüncələr
Yazıçılıq, elə həyatın özü kimi, nəyisə daha dərindən baş vururam: həm keçmi-
dərk etmək məqsədilə çıxdığın yoldur. şə, həm gələcəyə. Bax beləcə, dərin qat-
Bu, metafizik macəradır: Kainat haqda lara vardıqca, məndə dindən və ehkam-
məhdud deyil, tam təsəvvür əldə etmək lardan da üstün olan bir inam yaranır.
üçün, gerçəkliyi dolayı yolla dərk etmək Mən öz yazıçı taleyimə get-gedə daha
vasitəsidir. Yazıçı varlığın üst və alt qatlarını etinasız oluram, ancaq insan qismətimə
birləşdirən cığıra qədəm qoyur və nəticədə daha çox güvənirəm.
özü də bu cığıra çevrilir.
Mən yazmağa çaşqınlıq və şübhələr Yazmağa təzə başlayanda, heyran
içində başlamışdım, müxtəlif ideyalar, olduğum Nitsşenin, Dostoyevskinin, Ham-
təəssüratlar, müşahidələr bataqlığında sunun, hətta Tomas Mannın üslubunu
çabalayırdım. Hətta günü bu gün də özü- cidd-cəhdlə öyrənirdim. Halbuki indi To-
mü, sözün əsl mənasında, yazıçı saymı- mas Manna adi bir peşəkar, öz işinin us-
ram. Mən, sadəcə öz həyat hekayəsini tası olan bənna, ağır yükü cidd-cəhdlə
söyləyən bir adamam və bu hekayə davam dartan at kimi, eşşək kimi baxıram. Məni
etdikcə, onun tükənməz olduğunu hiss üzən sirrin – necə yazmağın açarını tap-
eləyirəm. O, bəşəriyyətin təkamülü kimi maq üçün müxtəlif yazı tərzlərini yamsı-
sonsuzdur. Bu, öz içini çevirib üzə çıxar- lamağa çalışırdım. Bu, onunla nəticələndi
maqdır, gözəgörünməz üfüqlərdə dolaş- ki, axırda dalana dirəndim, ümidimi itir-
maq və birdən öz hekayətinin danışdı- dim. Məsələ onda idi ki, içimdəki yazıçını
ğından daha maraqlı olduğunu kəşf et- heç cür insandan ayıra bilmirdim və
məkdir. Bütün sənətlərə məxsus olan bu yaradıcılıq uğursuzluğumu taleyin uğur-
keyfiyyət ona metafizik çalar gətirir, onu suzluğu hesab edirdim. Uğursuzluq isə
zamanın, məkanın fövqünə qaldırır və ya baş vermişdi. Anlamışdım ki, mən bir
ümumi Kainat proseslərinə qoşur. İncə-
sənətin “müalicəviliyi” elə budur: məna,
məqsədsizlik, sonsuzluq.
Mən ilk addımlarımdan bilirdim ki,
məqsəd deyilən heç bir şey yoxdur. Ən
az iddia etdiyim, bütöv olanı qavramaq,
hər fraqmentdə, hər kitabda ancaq hiss
elədiklərimi çatdırmağa çalışmaqdır. Bu
duyğular mənim sərgərdan həyatımın
