Page 157 - "Xəzər"
P. 157
Zərif etinasızlıq halı – eqosentrik həyat- çünki sözlər özlərinin nəsə olduqları haqda 157
dan doğan məntiqi nəticədir. Cəmiyyətdə illüziya yaradır. Sözlər ayrılıqda mövcud 2016
mövcudolma problemini mən hissiyyatımı deyil, bu vəziyyətdə onlar ancaq alimləri –
itirməklə həll elədim; əsl problem başqaları etimoloqları, filoloqları və digərlərini Henri Miller. Yazıçılıq haqqında düşüncələr
ilə yanaşı yaşamağı öyrənməkdə və ya maraqlandıra bilər. Dildən ayrılmış sözlər
öz ölkəsinin çiçəklənməsinə çalışmaqda quru qoz qabıqlarıdır, onlarda sirr tapmaq
deyil, əsl problem – öz təyinatını anla- mümkün deyil.
maqda və öz həyatını kainatın düzənli
ritmi ilə eyni ahəngdə yaşamaqdadır. İnsan öz üslubu ilə, özü üçün yaratdığı
Özündə kainat və ruh kimi məfhumlarla dillə tanınır. Ürəyi təmiz olan üçün dün-
həyəcansız düşünmək qabiliyyəti yarat- yadakı hər şey – buna əminəm – hətta
maq, “mənəvi” olanı qavramaq bacarığına ən mübhəm yazılar da şəffaf aydınlığa
yiyələnmək, eyni zamanda, hər hansı bir malikdir. Belə adam hər şeydə bir sirr
şərhdən, müddəadan, sübutdan, öhdəlik- görür, amma bu sirr müəmmadan xalidir,
dən qaçmaqdadır. Cənnət – hər yerdədir, təbiidir, məntiqlidir və öz mahiyyəti ilə
bütün yollar ora aparır, sadəcə bu yolla məqbuldur. Anlamaq heç də sirrin üstünü
daha uzağa getmək lazımdır. Amma geri açmaqda deyil, onu qəbul etməkdə,
qayıdandan sonra qabağa getmək, yaxud həyatdan ləzzət almaqda, onun sayəsində
yana, yuxarı, sonra isə aşağı enməklə yaşamaqdadır. İstərdim ki, sözlərim azad
hədəfə çatmaq mümkündür. Heç bir inkişaf olsun, dünyanın özü kimi, əvvəlcədən
yoxdur; olan – dairə içindəki spiralvari ağla gəlməyən en və uzunluq dairələrinə
əbədi hərəkət və yerdəyişmədir. Hər bir düşərək, iqlim zolaqlarına girərək, heç
insanın öz təyinatı var, o, bizi hara aparıb kimin hesablaya bilməyəcəyi ölçülərlə
çıxartsa da, yeganə əlacımız onu qeyd- toqquşaraq üzdüyü kimi üzsünlər. Bu
şərtsiz qəbul etməkdir. idealı həyata keçirməkdə qabiliyyətimin
olmadığını bəri başdan etiraf edirəm.
Gələcəkdə hansı kitabları yazacağımı, Amma bu, heç də qanımı qaraltmır. Han-
növbəti kitabımın necə olacağını təsəvvür sısa yüksək bir mənada dünyanın özü
edə bilmirəm. Düşündüklərimi, planlarımı uğursuzluqdan ibarətdir, o, natamamlığın
ən etibarsız stimullar yönləndirir: yolüstü ən tamamlanmış obrazıdır, uğursuzluğun
nəsə qaralayıram, uydururam, təhrif dərkidir. Bunu dərk edəndən sonra uğur-
edirəm, qondarıram, boş yerdən yaradı- suzluq daha hiss olunmur. Yaradıcı, yəni
ram, şişirdirəm, izləri itirirəm, kəsib-doğ- sənətkar dünyanın ilkinə bənzəyir, əbədi
rayıram – hamısı da əhvalımdan asılıdır. Mütləq, Vahid, Hər Şeydir və özünü ancaq
Yeganə tabe olduğum öz instinktlərim, öz natamamlığı ilə ifadə edir. Bu – həyatın
intuisiyamdır. Əvvəldən heç nə bilmirəm. məğzidir, onun diriliyinin şəhadətidir. Son
Çox vaxt özümün də anlamadığım şeyləri həqiqətə yaxınlaşmaq – fikrimcə, yazıçının
təsvir edirəm – bilirəm ki, onlar vaxtı ali məqsədi budur, – mübarizədən imtina
çatanda aydınlaşacaq, hansısa məna etdiyin, öz iradəni buxovlaya bildiyin qədər
kəsb edəcək. Mən yazan insana, yəni mümkündür. Dahi yazıçı – həyatın, deməli,
özümə, yazıçıya inanıram. Hətta onları natamamın mücəssəməsidir. O, öz işini
ən kamil usta düzsə belə, sözlərə yox, əziyyət çəkmədən görür, əməyinin nöq-
dilə inanıram. Dil sözdən daha üstündür, sansız olduğu təəssüratını yaradır və
dan doğan məntiqi nəticədir. Cəmiyyətdə illüziya yaradır. Sözlər ayrılıqda mövcud 2016
mövcudolma problemini mən hissiyyatımı deyil, bu vəziyyətdə onlar ancaq alimləri –
itirməklə həll elədim; əsl problem başqaları etimoloqları, filoloqları və digərlərini Henri Miller. Yazıçılıq haqqında düşüncələr
ilə yanaşı yaşamağı öyrənməkdə və ya maraqlandıra bilər. Dildən ayrılmış sözlər
öz ölkəsinin çiçəklənməsinə çalışmaqda quru qoz qabıqlarıdır, onlarda sirr tapmaq
deyil, əsl problem – öz təyinatını anla- mümkün deyil.
maqda və öz həyatını kainatın düzənli
ritmi ilə eyni ahəngdə yaşamaqdadır. İnsan öz üslubu ilə, özü üçün yaratdığı
Özündə kainat və ruh kimi məfhumlarla dillə tanınır. Ürəyi təmiz olan üçün dün-
həyəcansız düşünmək qabiliyyəti yarat- yadakı hər şey – buna əminəm – hətta
maq, “mənəvi” olanı qavramaq bacarığına ən mübhəm yazılar da şəffaf aydınlığa
yiyələnmək, eyni zamanda, hər hansı bir malikdir. Belə adam hər şeydə bir sirr
şərhdən, müddəadan, sübutdan, öhdəlik- görür, amma bu sirr müəmmadan xalidir,
dən qaçmaqdadır. Cənnət – hər yerdədir, təbiidir, məntiqlidir və öz mahiyyəti ilə
bütün yollar ora aparır, sadəcə bu yolla məqbuldur. Anlamaq heç də sirrin üstünü
daha uzağa getmək lazımdır. Amma geri açmaqda deyil, onu qəbul etməkdə,
qayıdandan sonra qabağa getmək, yaxud həyatdan ləzzət almaqda, onun sayəsində
yana, yuxarı, sonra isə aşağı enməklə yaşamaqdadır. İstərdim ki, sözlərim azad
hədəfə çatmaq mümkündür. Heç bir inkişaf olsun, dünyanın özü kimi, əvvəlcədən
yoxdur; olan – dairə içindəki spiralvari ağla gəlməyən en və uzunluq dairələrinə
əbədi hərəkət və yerdəyişmədir. Hər bir düşərək, iqlim zolaqlarına girərək, heç
insanın öz təyinatı var, o, bizi hara aparıb kimin hesablaya bilməyəcəyi ölçülərlə
çıxartsa da, yeganə əlacımız onu qeyd- toqquşaraq üzdüyü kimi üzsünlər. Bu
şərtsiz qəbul etməkdir. idealı həyata keçirməkdə qabiliyyətimin
olmadığını bəri başdan etiraf edirəm.
Gələcəkdə hansı kitabları yazacağımı, Amma bu, heç də qanımı qaraltmır. Han-
növbəti kitabımın necə olacağını təsəvvür sısa yüksək bir mənada dünyanın özü
edə bilmirəm. Düşündüklərimi, planlarımı uğursuzluqdan ibarətdir, o, natamamlığın
ən etibarsız stimullar yönləndirir: yolüstü ən tamamlanmış obrazıdır, uğursuzluğun
nəsə qaralayıram, uydururam, təhrif dərkidir. Bunu dərk edəndən sonra uğur-
edirəm, qondarıram, boş yerdən yaradı- suzluq daha hiss olunmur. Yaradıcı, yəni
ram, şişirdirəm, izləri itirirəm, kəsib-doğ- sənətkar dünyanın ilkinə bənzəyir, əbədi
rayıram – hamısı da əhvalımdan asılıdır. Mütləq, Vahid, Hər Şeydir və özünü ancaq
Yeganə tabe olduğum öz instinktlərim, öz natamamlığı ilə ifadə edir. Bu – həyatın
intuisiyamdır. Əvvəldən heç nə bilmirəm. məğzidir, onun diriliyinin şəhadətidir. Son
Çox vaxt özümün də anlamadığım şeyləri həqiqətə yaxınlaşmaq – fikrimcə, yazıçının
təsvir edirəm – bilirəm ki, onlar vaxtı ali məqsədi budur, – mübarizədən imtina
çatanda aydınlaşacaq, hansısa məna etdiyin, öz iradəni buxovlaya bildiyin qədər
kəsb edəcək. Mən yazan insana, yəni mümkündür. Dahi yazıçı – həyatın, deməli,
özümə, yazıçıya inanıram. Hətta onları natamamın mücəssəməsidir. O, öz işini
ən kamil usta düzsə belə, sözlərə yox, əziyyət çəkmədən görür, əməyinin nöq-
dilə inanıram. Dil sözdən daha üstündür, sansız olduğu təəssüratını yaradır və
