Page 159 - "Xəzər"
P. 159
ü haqqında təsəvvürləri dəyişkən və Yəqin, çox qalın bir kitab yaza bilərdim, 159
qeyri-sabit işarə yığınından başqa bir şey orada əsərlərimdən seçilmiş istənilən bir 2016
deyil. Tutub saxlanıla bilən qəti dəlillər səhifənin izahı verilərdi. Məsələn, izah
yoxdur. Hətta mən kitabda qəsdən təhriflərə olunardı ki, mən bu səhifəni necə nəzərdə Henri Miller. Yazıçılıq haqqında düşüncələr
və deformasiyalara yol versəm belə, son tutmuşam, sonra o, necə ərsəyə gəlib,
məqamda alacağım nəticə əks haldakı necə dəyişib, hansı əziyyətlərin hesabına
həqiqətdən o qədər də uzaq olmayacaq. baş tutub, ideyanın beyinə gəlməsindən
Yalan danışdığını gizlətmədən də kifayət ətə-qana dolmasına kimi nə qədər vaxt
qədər səmimi olmaq mümkündür. Yalan, keçib, bu yeri yazan vaxt beynimdə hansı
uydurma – həyatın canına hopub. Ruhun fikirlər qaynayıb, onda həftənin neçənci
dəhşətli sarsıntıları həqiqəti yerindən oy- günü idi, özümü necə hiss edirdim,
nada bilməyəcək. əsəblərim hansı vəziyyətdəydi, yazmağa
imkan vermirdilər və ya özüm bu işi
Hər hansı peşəkar bir üsuldan istifadə yarımçıq dayandırdım, qələm altından
edib müəyyən effektə nail olmağım heç hansı leksik formullar çıxmaq istəyirdi,
də hoqqabazlıq demək deyil, o, həyatın pozub yenidən necə yazırdım, nədə ilişib-
mənə bəxş etdiyi xaotik, sirli, əlçatmaz qalırdım, dəyişərək yenidən haradan
təcrübəsini qeyd edən seysmoqrafımın başlayırdım, sonra əməliyyatın uğursuz
titrəyişlərini dəqiq ötürür və kitab yazdığım keçdiyini gizlətməyə çalışan cərrah kimi
zaman mən bu təcrübəni yenidən – bir axırıncı tikişləri qoyurdum və qərara
az başqa cür, bəlkə də, daha qarmaqarışıq, gəlirdim ki, bu səhifəyə bir də qayıdaca-
daha sirli, daha anlaşılmaz halda yaşa- ğam, amma heç vaxt qayıtmırdım, qayıt-
yıram. Mübahisəsiz faktlar qatı adlanan sam da, artıq onun üstündən bir neçə
və həmişə yenilənən çıxış nöqtəsi mənim başqa kitab yazdığım, yaddaşımdan ta-
daxilimdə özünə möhkəm yer eləyib, nə mam yox olmuş, amma birdən yenidən
qədər çalışsam da, ondan canımı qurtara, zühur etmiş həmin o impulsa dönürdüm.
başqa bir şeyə çevirə, başqa adla kiməsə
sırıya bilmərəm. Amma bunlara baxma- Bəlkə, bir neçə səhifə haqqında da
yaraq, dünyanın görkəmi dəyişdiyi kimi, danışmaq, onları bir-biri ilə müqayisə
hər an, hər nəfəs alıb verdikcə, o da də- etmək olardı. Soyuqqanlı tənqidçi üçün
yişir. Bu isə o deməkdir ki, dünyanı təsvir o, nəyinsə təcəssümü ola bilərdi, amma
etmək üçün ikiqat görüntü yaratmalısan, mən onları, həmin o analitik tənqidçiləri
– sən hərəkəti dayandırıb, həm də onun çaşdırardım, onlara göstərərdim ki, ilk
fasiləsizliyini verməlisən. Bax həmin vaxt baxışdan rahat yazılmış kimi görünən bir
bu ikiqat fənd uydurma bir təəssürat ya- səhifə, əslində tam gərginliyin nəticəsində
radır. İncəsənətin mahiyyəti elə bu yalan- alınıb, amma digəri – labirint kimi anlaşıl-
larda, metaforik maskalar yaratmağında maz olan, çətin oxunan isə – torpaqdan
deyilmi? Sən axının ortasında lövbər atıb, qaynayan bulaq kimi axıb və mən həmin
yalançı niqabı taxmağa razılaşırsan ki, səhifəni elə bil səmt küləyinin köməyi ilə
həqiqəti izah edəsən. yazmışam. Yaxud bax bu səhifəni hələ
yataqda ikən necə düşündüyümü, əynimi
Tez-tez fikirləşirdim ki, bir kitab yazıb geyinərkən necə dəyişdiyimi, sonra masa-
bir neçə səhifənin və ya hətta bircə səhi- nın arxasına oturub yenidən necə işlədiyimi
fənin necə yaranmasının şərhini verim.
qeyri-sabit işarə yığınından başqa bir şey orada əsərlərimdən seçilmiş istənilən bir 2016
deyil. Tutub saxlanıla bilən qəti dəlillər səhifənin izahı verilərdi. Məsələn, izah
yoxdur. Hətta mən kitabda qəsdən təhriflərə olunardı ki, mən bu səhifəni necə nəzərdə Henri Miller. Yazıçılıq haqqında düşüncələr
və deformasiyalara yol versəm belə, son tutmuşam, sonra o, necə ərsəyə gəlib,
məqamda alacağım nəticə əks haldakı necə dəyişib, hansı əziyyətlərin hesabına
həqiqətdən o qədər də uzaq olmayacaq. baş tutub, ideyanın beyinə gəlməsindən
Yalan danışdığını gizlətmədən də kifayət ətə-qana dolmasına kimi nə qədər vaxt
qədər səmimi olmaq mümkündür. Yalan, keçib, bu yeri yazan vaxt beynimdə hansı
uydurma – həyatın canına hopub. Ruhun fikirlər qaynayıb, onda həftənin neçənci
dəhşətli sarsıntıları həqiqəti yerindən oy- günü idi, özümü necə hiss edirdim,
nada bilməyəcək. əsəblərim hansı vəziyyətdəydi, yazmağa
imkan vermirdilər və ya özüm bu işi
Hər hansı peşəkar bir üsuldan istifadə yarımçıq dayandırdım, qələm altından
edib müəyyən effektə nail olmağım heç hansı leksik formullar çıxmaq istəyirdi,
də hoqqabazlıq demək deyil, o, həyatın pozub yenidən necə yazırdım, nədə ilişib-
mənə bəxş etdiyi xaotik, sirli, əlçatmaz qalırdım, dəyişərək yenidən haradan
təcrübəsini qeyd edən seysmoqrafımın başlayırdım, sonra əməliyyatın uğursuz
titrəyişlərini dəqiq ötürür və kitab yazdığım keçdiyini gizlətməyə çalışan cərrah kimi
zaman mən bu təcrübəni yenidən – bir axırıncı tikişləri qoyurdum və qərara
az başqa cür, bəlkə də, daha qarmaqarışıq, gəlirdim ki, bu səhifəyə bir də qayıdaca-
daha sirli, daha anlaşılmaz halda yaşa- ğam, amma heç vaxt qayıtmırdım, qayıt-
yıram. Mübahisəsiz faktlar qatı adlanan sam da, artıq onun üstündən bir neçə
və həmişə yenilənən çıxış nöqtəsi mənim başqa kitab yazdığım, yaddaşımdan ta-
daxilimdə özünə möhkəm yer eləyib, nə mam yox olmuş, amma birdən yenidən
qədər çalışsam da, ondan canımı qurtara, zühur etmiş həmin o impulsa dönürdüm.
başqa bir şeyə çevirə, başqa adla kiməsə
sırıya bilmərəm. Amma bunlara baxma- Bəlkə, bir neçə səhifə haqqında da
yaraq, dünyanın görkəmi dəyişdiyi kimi, danışmaq, onları bir-biri ilə müqayisə
hər an, hər nəfəs alıb verdikcə, o da də- etmək olardı. Soyuqqanlı tənqidçi üçün
yişir. Bu isə o deməkdir ki, dünyanı təsvir o, nəyinsə təcəssümü ola bilərdi, amma
etmək üçün ikiqat görüntü yaratmalısan, mən onları, həmin o analitik tənqidçiləri
– sən hərəkəti dayandırıb, həm də onun çaşdırardım, onlara göstərərdim ki, ilk
fasiləsizliyini verməlisən. Bax həmin vaxt baxışdan rahat yazılmış kimi görünən bir
bu ikiqat fənd uydurma bir təəssürat ya- səhifə, əslində tam gərginliyin nəticəsində
radır. İncəsənətin mahiyyəti elə bu yalan- alınıb, amma digəri – labirint kimi anlaşıl-
larda, metaforik maskalar yaratmağında maz olan, çətin oxunan isə – torpaqdan
deyilmi? Sən axının ortasında lövbər atıb, qaynayan bulaq kimi axıb və mən həmin
yalançı niqabı taxmağa razılaşırsan ki, səhifəni elə bil səmt küləyinin köməyi ilə
həqiqəti izah edəsən. yazmışam. Yaxud bax bu səhifəni hələ
yataqda ikən necə düşündüyümü, əynimi
Tez-tez fikirləşirdim ki, bir kitab yazıb geyinərkən necə dəyişdiyimi, sonra masa-
bir neçə səhifənin və ya hətta bircə səhi- nın arxasına oturub yenidən necə işlədiyimi
fənin necə yaranmasının şərhini verim.
