Page 139 - "Xəzər"
P. 139
Belәliklә, daha iki il keçdi. Bu müddәt nazirә ünvanladığı yalançı mәktub da vardı. 139
әrzindә polkovnik Prjetslavski elә әvvәlki Araşdırmanın sonunda, nәhayәt ki, 2015
kimi Şamili alçaldaraq onun heysiyyәtinә
toxunmağa çalışırdı… pristavı dәyişirlәr. Belәliklә, Şamil bir İvan Zaxaryin. Şeyx Şamil
addımlığında olduğu ağır cinayәt әmәlindәn
O vaxt İmam özünә xas olan qәtiyyәtlә xilas olur. Çünki bütün intriqaları,
birbaş general-mayor Çiçaqova müraciәt mәrdimazarçılıqları vә tәhqirlәri yaxşı
elәyir. Çiçaqov hәmin әrәfәdә Kaluqaya anladığından, öz nanәcib düşmәni ilә
yenicә gәlәrәk quberniya hәrbi rәisi vәzifәsini dәfәlәrlә üzbәüz haqq-hesab çәkmәk
tutmuşdu. Şәhәrin bütün vәzifәli şәxslәrinin istәmişdi. Əgәr pristavın dәyişdirilmәsi
iştirakı ilә keçirilәcәk mәclisdә İmam öz barәdә xahişi yerinә yetirmәsәydi, yәqin ki,
pristavı polkovnik Prjetslavskidәn şikayәtini qan tökülәcәkdi…
qubernatora tәqdim etmәk istәyirdi.
Şamilin sonrakı hәyatı vә taleyi daha
Mәşhur әsirin arzusuna әmәl edilir. Qu- ağır oldu. Qafqazın iqlimi ilә müqayisәdә
bernator Spasskinin mәnzilindә general sәrt olan Kaluqa ab-havası İmama
Çiçaqovun, vitse-qubernator qraf bәdәnindәki on doqquz yaranın vura
Şudenberqin vә quberniya zadәganlarının bilmәdiyi ziyanı vurdu – onun sәhhәti
başçısı Şukinin iştirakı ilә keçirilәn mәclisdә pislәşmәyә başladı... Bu iqlim Şamil ailәsinin
Şamil pristav Prjetslavskinin ona etdiyi üzvü olan qadınlarda özünü daha tez büruzә
tәhqirlәr barәdә mәlumat verir vә xahiş edir vermişdi. Hamıdan әvvәl ailәnin bütün
ki, hәmin şәxsin dәyişdirilmәsi üçün tәdbirlәr qadınları arasında әn gözәli sayılan, İmamın
görsünlәr. O, sözarası “Üç imam” barәdә böyük oğlu Qazi Maqomun xanımı Karimat
yazını öz imzasıyla tәsdiq etmәk tәklifindәn vәrәmdәn dünyasını dәyişdi. Onun ardınca
imtina elәdiyini dә dilinә gәtirir. Amma vәrәm Şamilin sevimli qızı, Əbdürrәhmanın
Prjetslavskiyә verdiyi sözü tutaraq, arvadı Nәfisәti öldürdü. Belәliklә, Kaluqada
polyakların xeyrinә yazılmış petisiyan yaşadığı on il әrzindә Şamilin ailә
imzalamamasından bircә kәlmә dә demir. üzvlәrindәn, yaxın әtrafından vә
nökәrlәrindәn düz on yeddi nәfәr dünyasını
Mәclisә yığışanlar Şamili diqqәtlә dәyişdi. Yumşaq dağ havasına, sıx meşәlәrin
dinlәyirlәr vә qubernator hәrbi nazirdәn tәravәtinә öyrәnmiş Qafqaz övladları Kaluqa
pristavın dәyişdirilmәsini xahiş edir. Amma ab-havasından әziyyәt çәkirdilәr...
bu xahişin nәticәlәri Şamil üçün çox
gözlәnilmәz vә xoşagәlmәz olur. Peterburq- 1861-ci ildә Şamil Peterburqda olarkәn
dan Kaluqaya mәsәlәni araşdırmaq üçün Mәkkә ziyarәtinә getmәk xahişilә hakimiyyәt
hәrbi nazirin göndәrdiyi polkovnik Brok in- dairәlәrinә müraciәt etmişdi. O vaxt onun
triqabaz pristavı deyil, әsirlikdә olan Şamili bu xahişini hәlә yetişmәmiş hesab edәn
sorğu-suala çәkir. çinovniklәr rәdd cavabı verәrәk, mәsәlәni
İmama eyhamla anlatmışdılar. 1866-cı ildә
Şamilin xoşbәxtliyindәn quberniyanın Peterburqda şahzadә Aleksandr Aleksan-
hәrbi rәisi Çiçaqov Kaluqada olduğu droviçin tәntәnәli nigah mәrasimindә qonaq
müddәtdә hәm imamın özü, hәm onun sifәtilә iştirak edәndә Şamil bu arzusunu
ailәsi ilә artıq yaxından tanış idi, pristavın yenidәn dilә gәtirmәyә ürәk etmәmişdi.
bu şәxsiyyәt әtrafında qurduğu intriqalar Nәhayәt, 1869-cu ilin oktyabr ayında Şamili
barәdә müfәssәl mәlumatı vardı. General yaşamaq üçün iqlimi daha yumşaq vә isti
Çiçaqov polkovnik Broka Prjetslavskinin olan Kiyevә köçürürlәr. 1870-ci ilin әvvәlindә
fırıldaqlarını açmaqda kömәk göstәrir. Bu isә artıq yetmiş dörd yaşına yetişmiş İmam,
fırıldaqların arasında Şamilin guya hәrbi
әrzindә polkovnik Prjetslavski elә әvvәlki Araşdırmanın sonunda, nәhayәt ki, 2015
kimi Şamili alçaldaraq onun heysiyyәtinә
toxunmağa çalışırdı… pristavı dәyişirlәr. Belәliklә, Şamil bir İvan Zaxaryin. Şeyx Şamil
addımlığında olduğu ağır cinayәt әmәlindәn
O vaxt İmam özünә xas olan qәtiyyәtlә xilas olur. Çünki bütün intriqaları,
birbaş general-mayor Çiçaqova müraciәt mәrdimazarçılıqları vә tәhqirlәri yaxşı
elәyir. Çiçaqov hәmin әrәfәdә Kaluqaya anladığından, öz nanәcib düşmәni ilә
yenicә gәlәrәk quberniya hәrbi rәisi vәzifәsini dәfәlәrlә üzbәüz haqq-hesab çәkmәk
tutmuşdu. Şәhәrin bütün vәzifәli şәxslәrinin istәmişdi. Əgәr pristavın dәyişdirilmәsi
iştirakı ilә keçirilәcәk mәclisdә İmam öz barәdә xahişi yerinә yetirmәsәydi, yәqin ki,
pristavı polkovnik Prjetslavskidәn şikayәtini qan tökülәcәkdi…
qubernatora tәqdim etmәk istәyirdi.
Şamilin sonrakı hәyatı vә taleyi daha
Mәşhur әsirin arzusuna әmәl edilir. Qu- ağır oldu. Qafqazın iqlimi ilә müqayisәdә
bernator Spasskinin mәnzilindә general sәrt olan Kaluqa ab-havası İmama
Çiçaqovun, vitse-qubernator qraf bәdәnindәki on doqquz yaranın vura
Şudenberqin vә quberniya zadәganlarının bilmәdiyi ziyanı vurdu – onun sәhhәti
başçısı Şukinin iştirakı ilә keçirilәn mәclisdә pislәşmәyә başladı... Bu iqlim Şamil ailәsinin
Şamil pristav Prjetslavskinin ona etdiyi üzvü olan qadınlarda özünü daha tez büruzә
tәhqirlәr barәdә mәlumat verir vә xahiş edir vermişdi. Hamıdan әvvәl ailәnin bütün
ki, hәmin şәxsin dәyişdirilmәsi üçün tәdbirlәr qadınları arasında әn gözәli sayılan, İmamın
görsünlәr. O, sözarası “Üç imam” barәdә böyük oğlu Qazi Maqomun xanımı Karimat
yazını öz imzasıyla tәsdiq etmәk tәklifindәn vәrәmdәn dünyasını dәyişdi. Onun ardınca
imtina elәdiyini dә dilinә gәtirir. Amma vәrәm Şamilin sevimli qızı, Əbdürrәhmanın
Prjetslavskiyә verdiyi sözü tutaraq, arvadı Nәfisәti öldürdü. Belәliklә, Kaluqada
polyakların xeyrinә yazılmış petisiyan yaşadığı on il әrzindә Şamilin ailә
imzalamamasından bircә kәlmә dә demir. üzvlәrindәn, yaxın әtrafından vә
nökәrlәrindәn düz on yeddi nәfәr dünyasını
Mәclisә yığışanlar Şamili diqqәtlә dәyişdi. Yumşaq dağ havasına, sıx meşәlәrin
dinlәyirlәr vә qubernator hәrbi nazirdәn tәravәtinә öyrәnmiş Qafqaz övladları Kaluqa
pristavın dәyişdirilmәsini xahiş edir. Amma ab-havasından әziyyәt çәkirdilәr...
bu xahişin nәticәlәri Şamil üçün çox
gözlәnilmәz vә xoşagәlmәz olur. Peterburq- 1861-ci ildә Şamil Peterburqda olarkәn
dan Kaluqaya mәsәlәni araşdırmaq üçün Mәkkә ziyarәtinә getmәk xahişilә hakimiyyәt
hәrbi nazirin göndәrdiyi polkovnik Brok in- dairәlәrinә müraciәt etmişdi. O vaxt onun
triqabaz pristavı deyil, әsirlikdә olan Şamili bu xahişini hәlә yetişmәmiş hesab edәn
sorğu-suala çәkir. çinovniklәr rәdd cavabı verәrәk, mәsәlәni
İmama eyhamla anlatmışdılar. 1866-cı ildә
Şamilin xoşbәxtliyindәn quberniyanın Peterburqda şahzadә Aleksandr Aleksan-
hәrbi rәisi Çiçaqov Kaluqada olduğu droviçin tәntәnәli nigah mәrasimindә qonaq
müddәtdә hәm imamın özü, hәm onun sifәtilә iştirak edәndә Şamil bu arzusunu
ailәsi ilә artıq yaxından tanış idi, pristavın yenidәn dilә gәtirmәyә ürәk etmәmişdi.
bu şәxsiyyәt әtrafında qurduğu intriqalar Nәhayәt, 1869-cu ilin oktyabr ayında Şamili
barәdә müfәssәl mәlumatı vardı. General yaşamaq üçün iqlimi daha yumşaq vә isti
Çiçaqov polkovnik Broka Prjetslavskinin olan Kiyevә köçürürlәr. 1870-ci ilin әvvәlindә
fırıldaqlarını açmaqda kömәk göstәrir. Bu isә artıq yetmiş dörd yaşına yetişmiş İmam,
fırıldaqların arasında Şamilin guya hәrbi
