Page 138 - "Xəzər"

Mәktub iki dildә yazılmışdı: әrәb vә rus belә bir vәd almışdı ki, bugünkü xahişi

dillәrindә. Ərәb dilindә Şamil üçün, rus barәdә heç kәsә bircә kәlmә dә söylәmәsin.

dilindә isә imperator hәzrәtlәri üçün. Şamil Bax onların arasındakı narazılığın, qarşılıqlı

polkovnikin zәhlәtökәnliyindәn tәngә gәlsә nifrәt vә kinin әsas sәbәbi bu olub. Hәmin

dә, mәktubun әrәbcә mәtnini oxuyur. vaxtdan etibarәn polkovnik, Şamili özündәn

Mәktubda tәxminәn bunlar yazılmışdı: “… çıxarmağa çalışırdı. Şamil vә ailәsinin daxili

Dörd il qabaq rus çarı ilә yarım әsrdәn artıq işlәrinә qarışır, ailә üzvlәrini bir-birindәn vә

müharibә etmiş Qafqaz dağlıları üzәrindә xidmәtçilәrdәn küsdürür, İmamın hәr bir

qәlәbәni hökmdara qadir İlahi bәxş etmişdi. addımına ciddi göz qoymaqla onu tәhqir

Tәbiәtindәki insansevәrlik hökmdarın hәmin edirdi. Bundan savayı, onun barәsindә bütün

müharibәnin ziyanlarını, dağlıların axıtdığı Kaluqaya elә şayiәlәr yayırdı ki, nәticәdә,

qanları unutmağına sәbәb olmuş, İmamın şәhәrin hörmәtli şәxslәri İmamı ziyarәt

özü isә bağışlanaraq, ondan sonsuz etmәk fikrindәn vaz keçirdilәr. Sonra
mәrhәmәt görmüşdü. İndi dә buna bәnzәr polkovnik Prjetslavski hәrbi nazirә mәlumatlar
hadisә baş verir. Əlahәzrәtin yenilmәz ünvanlayırdı ki, guya Şamil imperatordan
ordusu üsyan etmiş polyakları yerindә oturt- çox narazıdır, daima deyinir, ayrılmış
du, müharibә başa çatdı. Amma dörd il tәqaüdün az olmasından şikayәtlәnәrәk,
138 qabaq dağıstanlıların vә digәr dağlı әvvәlki hakimiyyәtini özünә qaytarmaq
qәbilәlәrinin imperatordan gördüklәri barәdә düşünür. Amma әslindә Şamil
2015 mәrhәmәti, mәğlub edilmiş polyaklar Kaluqada Suxotinin mülkündә әla bir
görmürlәr. Onlar çox ağır cәzalara mәruz mәnzildә qalır, ildә on beş min rubl vәsait
qalır, qәtlә yetirilir, sürgün edilir, әmlakı alırdı.
әlindәn alınaraq hәbsxanaya salınırlar. Vә
ağsaqqal Şamil bütün bunlardan xәbәr Onsuz da ağır olan hәyatının bu cür

tutduğuna görә Əlahәzrәt hökmdara müraciәt xırda tәhqirlәr vә xoşagәlmәz hadisәlәrlә
elәyәrәk 1859-cu ildә onun özünә, ailәsinә zәhәrlәnmәsindәn bezәn Şamil, qubernator
vә onunla çiyin-çiyinә vuruşanların hamısına Lerxedәn pristavının dәyişdirilmәsini xahiş

göstәrilmiş münasibәtin Polşa xalqına da edir. Tezliklә, Moskvadan Kaluqaya Sem-

göstәrilmәsini iltimas edir…” yonov soyadlı bir kapitanın yavәri gәlir.

General Şamilin dediklәrinә görә, polyak Semyonov polkovnik Prjetslavskinin әvәzinә

polkovnik özünün bәdbәxt qardaşlarını İmama pristav tәyin olunmuşdu. Yavәr

müdafiә etmәyә çalışırdı. Amma mәlum kapitanın polkovnikә ünvanlanmış mәktu-

İvan Zaxaryin. Şeyx Şamil oldu ki, polkovnik son dәrәcә ağıllı vә bunu da gәtirmişdi. Mәktubda deyilirdi: “Mәn
ehtiyatlı Şamilin xasiyyәtinә kifayәt qәdәr sizin yerinizә tәyin olunmuşam. Xahiş edirәm,
bәlәd deyilmiş. İmam öz pristavının әşyalarımın qәbul olunmasını tәşkil edәsiniz”
dediklәrini nәzakәtlә, hövsәlә ilә dinlәyib vә s. Lakin bir müddәt sonra mәlum olur ki,
mәktubu oxudu vә sonra da onu polkovnik Prjetslavski yenә dә öz yerindә
imzalamamış geri qaytararaq qәtiyyәtlә qalıb…
dedi:
Çox güman polkovnik öz vәzifәsini qo-
– Cәnab polkovnik, xahiş edirәm, mәni rumaq üçün nәsә bir fırıldaq işlәtmişdi.
bir dә bu qәbil müraciәtlәrlә narahat Şamil şübhәlәnirdi ki, polkovnik onun
etmәyәsiniz. Mәn bu cür mәktublarla

hökmdarı narahat elәyә bilmәrәm. adından hәrbi nazirliyә mәktub yollayaraq,

Polkovnik Prjetslavski hәmin an Şamildәn vәzifәdә qalmasını xahiş edib. Bu şübhәlәr

narazı qaldığını tamamilә gizlәdәrәk ondan sonralar sübuta yetdi…