Page 116 - "Xəzər"
P. 116
– Sәn tәbiәt etibarilә yaxşı adamsan, yavaş-yavaş Lozannadakı Marterey tәpәsinә
içindәki yaxşı adamla işim yoxdur. Mәn, qalxırdılar. Hamilәliliyinin son günlәriydi
özün dediyin kimi, “tәmsilçi”ni cәzalandırmaq deyә, qadın çәtinliklә yeriyirdi, az qala,
istәyirәm ki, başqalarına da görk olsun. O kişinin qolundan sallanmışdı. Onun uşaq
üç meyiti görmәk istәyirsәn? Görmәk üzünü xatırladan kәdәrli, solğun sifәti ölü
istәyirsәnmi onları? rәngindәydi, özü dә başdan-ayağa qara
– Yox, yox, Allah xatirinә, lazım deyil! – geyinmişdi. Böyründә addımlayan kişi isә
Xәstә qeyri-iradi qışqırdı. Onun soyuq tәrdәn adi kostyumdaydı; qadının әri olmadığı
islanmış köynәyi kürәyinә yapışmışdı. dәrhal gözә çarpırdı. Kişi çox qayğılı
– Qorxursan? Bu, onu göstәrir ki, sәn görünürdü, hәrdәn bәstәboy qadına sarı
dә bütün insanlar kimi ürәksiz vә qorxaqsan. әyilib nәsә deyir, sonra yenidәn fikrә gedirdi.
İnsan belә dә olmalıdır. “Ayının yanında” restoranının önündәki
Xәstә qırmanc yemiş adam kimi qıvrıldı. Köhnә gömrük meydanında ayaq saxladılar.
Sonra birdәn-birә sakitlәşdi, artıq sinәsi – Bir az da qalxaqmı? – qadın soruşdu.
körük kimi qalxıb-enmirdi. O, sağlam adamlar – Qalxaq, bacı, – kişi dedi, – amma
sayağı, gümrah sәslә dedi: әvvәlcә bir az dincәlәk.
– Əl çәk mәndәn, keşiş libasına girәn Onlar restoranın qarşısındakı skamyaya
116 iblis, yoxsa әlimdәn xata çıxar. әylәşdilәr. Qadının ürәyi lap zәif vururdu,
– İkinci dәfә çağırtdırsan, gәlmәyәcәyәm sinәsi güclә qalxıb-enirdi, nәfәs almaqda
2015 ha, – pater dedi. – Bunu yadında saxla! çәtinlik çәkirdi.
Gözünә yuxu getmәsә, mәni günahlandırma, – Yazıq qardaşım, – qadın dedi, – sәni
Korifeylәr. Vicdan әzabı bunun sәbәbi bilyardxanadakı ölülәrdir. başa düşürәm, fikrin-zikrin evdәkilәrin
Bilyardxanadadırlar, başa düşdün? yanındadır.
Pater bilyardxananın qapısını açdı, karbol – Nә isә, bacı, gәl bu barәdә
turşusunun dәhşәtli iyi otağa doldu. danışmayaq. Doğrudur, fikrim uzaqlardadır
– mәn evdә lazımam, ancaq sәn doğma
– İylә, iylә! Bu, sәninçün barıt qoxusu bacımsan, qanın qanımdan, canın
deyil, bu barәdә evә teleqram vurub canımdandır. Sәni tәk qoya bilmәrәm.
lovğalanmırlar. Teleqram vurub, nә
deyәcәksәn: “Böyük qәlәbә qazandıq, üç – Ümid edirәm ki, yeni müalicә
nәfәri öldürdük, biri dәli oldu, şükür Allaha?” üsullarının, tәmiz havanın ona kömәyi
Belә şeylәrә görә şeir yazmırlar, sәkiyә dәyәcәk, necә fikirlәşirsәn?
gül-çiçәk düzmürlәr, kilsәdә hönkürüb
ağlamırlar! Bu, qәlәbә deyil, qırğındır, başa – Ola bilәr, niyә olmasın? – qardaş
düşürsәn, qәtldir!? gümrah sәslә dedi. Ancaq bu sözlәri
deyәrkәn üzünü kәnara tutmuşdu ki, bacısı
Cәnab fon Blayxorden yatağından üzündәki ifadәni görmәsin.
sıçrayıb, özünü pәncәrәdәn çölә atdı.
Hәyәtdәki әsgәrlәrdәn biri onu havada tutdu, – Bu qış yaman nәhs gәldi. Taleyin bu
ancaq o, әsgәri dişlәmәyә çalışdı. Sonra qәdәr amansız olduğunu bilmәzdim. O, indi
onun әl-qolunu bağlayıb, mәnzil-qәrargahın diri-diri basdırılmış adama oxşayır. Tanrıya
yanındakı lazaretә, ordan da birbaşa psixi- ağır getmәsin, ölsәydi, mәnә bu qәdәr tәsir
atriya müalicәxanasına apardılar. Onun elәmәzdi.
tutmasını yalnız orada müalicә etmәk olardı.
– Ümidini üzmә, – qardaş inamsız sәslә
1871-ci ilin günәşli fevral günü idi. Cavan dedi. Yenә ev-eşiyi vә tarlaları barәdә
bir qadınla orta yaşlı kişi qol-qola verib, düşünmәyә başladı vә elә o dәqiqә özünә
acığı tutdu – onun eqoizmi bacısının dәrdini
bölüşmәyә mane olurdu.
içindәki yaxşı adamla işim yoxdur. Mәn, qalxırdılar. Hamilәliliyinin son günlәriydi
özün dediyin kimi, “tәmsilçi”ni cәzalandırmaq deyә, qadın çәtinliklә yeriyirdi, az qala,
istәyirәm ki, başqalarına da görk olsun. O kişinin qolundan sallanmışdı. Onun uşaq
üç meyiti görmәk istәyirsәn? Görmәk üzünü xatırladan kәdәrli, solğun sifәti ölü
istәyirsәnmi onları? rәngindәydi, özü dә başdan-ayağa qara
– Yox, yox, Allah xatirinә, lazım deyil! – geyinmişdi. Böyründә addımlayan kişi isә
Xәstә qeyri-iradi qışqırdı. Onun soyuq tәrdәn adi kostyumdaydı; qadının әri olmadığı
islanmış köynәyi kürәyinә yapışmışdı. dәrhal gözә çarpırdı. Kişi çox qayğılı
– Qorxursan? Bu, onu göstәrir ki, sәn görünürdü, hәrdәn bәstәboy qadına sarı
dә bütün insanlar kimi ürәksiz vә qorxaqsan. әyilib nәsә deyir, sonra yenidәn fikrә gedirdi.
İnsan belә dә olmalıdır. “Ayının yanında” restoranının önündәki
Xәstә qırmanc yemiş adam kimi qıvrıldı. Köhnә gömrük meydanında ayaq saxladılar.
Sonra birdәn-birә sakitlәşdi, artıq sinәsi – Bir az da qalxaqmı? – qadın soruşdu.
körük kimi qalxıb-enmirdi. O, sağlam adamlar – Qalxaq, bacı, – kişi dedi, – amma
sayağı, gümrah sәslә dedi: әvvәlcә bir az dincәlәk.
– Əl çәk mәndәn, keşiş libasına girәn Onlar restoranın qarşısındakı skamyaya
116 iblis, yoxsa әlimdәn xata çıxar. әylәşdilәr. Qadının ürәyi lap zәif vururdu,
– İkinci dәfә çağırtdırsan, gәlmәyәcәyәm sinәsi güclә qalxıb-enirdi, nәfәs almaqda
2015 ha, – pater dedi. – Bunu yadında saxla! çәtinlik çәkirdi.
Gözünә yuxu getmәsә, mәni günahlandırma, – Yazıq qardaşım, – qadın dedi, – sәni
Korifeylәr. Vicdan әzabı bunun sәbәbi bilyardxanadakı ölülәrdir. başa düşürәm, fikrin-zikrin evdәkilәrin
Bilyardxanadadırlar, başa düşdün? yanındadır.
Pater bilyardxananın qapısını açdı, karbol – Nә isә, bacı, gәl bu barәdә
turşusunun dәhşәtli iyi otağa doldu. danışmayaq. Doğrudur, fikrim uzaqlardadır
– mәn evdә lazımam, ancaq sәn doğma
– İylә, iylә! Bu, sәninçün barıt qoxusu bacımsan, qanın qanımdan, canın
deyil, bu barәdә evә teleqram vurub canımdandır. Sәni tәk qoya bilmәrәm.
lovğalanmırlar. Teleqram vurub, nә
deyәcәksәn: “Böyük qәlәbә qazandıq, üç – Ümid edirәm ki, yeni müalicә
nәfәri öldürdük, biri dәli oldu, şükür Allaha?” üsullarının, tәmiz havanın ona kömәyi
Belә şeylәrә görә şeir yazmırlar, sәkiyә dәyәcәk, necә fikirlәşirsәn?
gül-çiçәk düzmürlәr, kilsәdә hönkürüb
ağlamırlar! Bu, qәlәbә deyil, qırğındır, başa – Ola bilәr, niyә olmasın? – qardaş
düşürsәn, qәtldir!? gümrah sәslә dedi. Ancaq bu sözlәri
deyәrkәn üzünü kәnara tutmuşdu ki, bacısı
Cәnab fon Blayxorden yatağından üzündәki ifadәni görmәsin.
sıçrayıb, özünü pәncәrәdәn çölә atdı.
Hәyәtdәki әsgәrlәrdәn biri onu havada tutdu, – Bu qış yaman nәhs gәldi. Taleyin bu
ancaq o, әsgәri dişlәmәyә çalışdı. Sonra qәdәr amansız olduğunu bilmәzdim. O, indi
onun әl-qolunu bağlayıb, mәnzil-qәrargahın diri-diri basdırılmış adama oxşayır. Tanrıya
yanındakı lazaretә, ordan da birbaşa psixi- ağır getmәsin, ölsәydi, mәnә bu qәdәr tәsir
atriya müalicәxanasına apardılar. Onun elәmәzdi.
tutmasını yalnız orada müalicә etmәk olardı.
– Ümidini üzmә, – qardaş inamsız sәslә
1871-ci ilin günәşli fevral günü idi. Cavan dedi. Yenә ev-eşiyi vә tarlaları barәdә
bir qadınla orta yaşlı kişi qol-qola verib, düşünmәyә başladı vә elә o dәqiqә özünә
acığı tutdu – onun eqoizmi bacısının dәrdini
bölüşmәyә mane olurdu.
