Page 111 - "Xəzər"
P. 111
r etdi, otu boş yerә tapdamasınlar, ard- mәhv elәyә bilmәdiklәrini, aclıqdan öldürür. 111
arda düzülüb, hәrәkәt etsinlәr. Bundan Palıd ağacı artıq küknarların axırına çıxmışdı, 2015
sonra leytenant bir daha dönüb, geriyә ancaq fıstıq, daşürәkli qatil kimi, onu
baxmadı. Yalnız onun arxasıyla yeriyәn qarabaqara izlәyirdi – fıstığın zәhәrli şirәsi Korifeylәr. Vicdan әzabı
әsgәr görә bilәrdi ki, leytenantın pencәyinin әrtafda hәr şeyi mәhv etmәyә qadirdir.
kürәyi tez-tez yığılıb-açılır, elә bil, bәdәni Fıstıq elә zәhәrli maddәlәr icad elәyib ki,
uçunurdu, ya da, hәr dәqiqә arxadan zәrbә tәbiәt onun qarşısında acizdir, kölgәsindә
gözlәyirdi. Meşәnin kәnarında leytenant ot da bitmir, altındakı torpaq isә qapqaradır,
adamlarına әmr etdi, sәs-küy salmadan bu- ona görә dә, gәlәcәk onundur.
rada dincәlsinlәr, özü isә meşәyә girdi. Tәk
qaldığına vә әsgәrlәrin onu görmәdiyinә Leytenant kolluqlara qılınc vura-vura,
әmin olduqdan sonra, dәrindәn nәfәs alıb, dayanıb-durmadan irәlilәyirdi, nә qәdәr palıd
baxışlarını meşәnin qalın yerinә dikdi. Qorj- pöhrәsinin hәyatına bais olduğunun, neçәsini
de-Luya aparan cığırlar buradan keçirdi. vurub şikәst elәdiyinin fәrqindә deyildi. Artıq
Kiçik ağaclar vә kolluqlar artıq kölgәdә heç nә barәdә düşünmürdü – sanki ruhunu
qalmışdı, ancaq palıd vә fıstıq ağaclarının hәvәngdәstәdә döyüb, mitilini çıxarmışdılar.
çәtirindә qüruba enәn günәşin şәfәqlәri Fikrini heç cür cәmlәyә bilmirdi. Yaddaş,
hәlә dә oynaşırdı. Leytenanta elә gәlirdi ümidlәr, hiddәt, digәr ölәzimiş hisslәr vә
ki, sanki qaranlıq gölün dibindә uzanıb, tәbiәtin sirli qüvvәlәrinin kömәyilә dünyaya
başı üzәrindәki qalın su laylarının içindәn qәnim kәsilmiş әdalәtsizliyә qarşı sonsuz
gün işığını görür; artıq bir daha suyun üzünә nifrәt – beynindә bunların hamısı bir-birinә
qalxmayacaq. Əvvәllәr onun xәstә ruhunu qarışmışdı, sanki daxilindәn qalxan atәş
oxşayan füsunkar, sıx meşәlik indi leytenanta bütün bәdәn üzvlәrini әridib, maye halına
soyuq vә yad görünürdü. Hәyatı o qәdәr salmışdı. Birdәn-birә sәksәndi vә yerә
amansız, idbar vә dağınıq idi ki, onun qeyri- mıxlanmış kimi quruyub qaldı – kәnd tәrәfdәn
iradi, sürünә-sürünә yaşamağından, sanki pәrdә-pәrdә yayılan gurultu, canavar
tәbiәtin özü dә әziyyәt çәkirdi. Burada da dәrәsinin lağımlarında daha da güclәnirdi.
yaşamaq uğrunda amansız mübarizә gedirdi; Tәbil sәslәri idi. Əvvәlcә qırıq-qırıq gәlәn –
qan tökülmәsә dә, bu mübarizә meşәdәn tra-ta-ta-tra-ta-ta! – sonra bir-birinin ardınca
kәnarda, şüurlu varlıqların arasında baş guppuldayan ağır, boğuq sәslәr… Adәtәn,
verәn qovğalardan çox da fәrqlәnmirdi. Ca- tabutun qapağını ölüyә hörmәt naminә ehti-
van palıd ağacları sıralarını sıxlaşdırıb, yatla mıxlayanda belә sәslәr çıxır. Tra-ta-
seyrәk fıstıq pöhrәlәrini boğub-öldürmәyә ta-ta-ta! Saatını çıxarıb baxdı. Yeddiyә iyirmi
çalışırdı. Bu pöhrәlәr heç vaxt böyüyüb beş dәqiqә qalırdı. On beş dәqiqә sonra...
ağac olmayacaq. Olsa-olsa, min pöhrәdәn Ürәyindәn keçdi ki, hәr şeyi öz gözlәrilә
biri gün işığına çıxacaq, irilәnib görsün… Ancaq bu, mümkün deyildi, axı
nәhәnglәşәndәn sonra isә öz növbәsindә, başını götürüb qaçmışdı! Bir dә ki, bu
başqalarına qәnim kәsilәcәk. Öz düyünlü, mәnzәrәyә baxmağa heç vaxt ürәk elәmәzdi!
çopur qollarını açıb, sanki bütün gün işığını O, ağaca dırmaşdı.
özünә götürmәk istәyәn palıd, qәddar palıd
yerin altında da başqalarına göz verib, işıq Əvvәlcә yaşıllığa qәrq olmuş, işıqlı,
vermir. Uzun köklәrini hәr tәrәfә yayıb, ürәkaçan kәnd mәnzәrәsini – kilsә qüllәsini
torpağı parçalayır, başqa bitkilәrin vә evlәrin damındakı at başı şәklindә
qidalanmasına imkan vermir, kölgәsi ilә bәzәklәri gördü. Başqa heç nә gözә
dәymirdi. Onda әlindә tutduğu saatın
saniyәölçәn әqrәbini baxışlarıyla izlәmәyә
arda düzülüb, hәrәkәt etsinlәr. Bundan Palıd ağacı artıq küknarların axırına çıxmışdı, 2015
sonra leytenant bir daha dönüb, geriyә ancaq fıstıq, daşürәkli qatil kimi, onu
baxmadı. Yalnız onun arxasıyla yeriyәn qarabaqara izlәyirdi – fıstığın zәhәrli şirәsi Korifeylәr. Vicdan әzabı
әsgәr görә bilәrdi ki, leytenantın pencәyinin әrtafda hәr şeyi mәhv etmәyә qadirdir.
kürәyi tez-tez yığılıb-açılır, elә bil, bәdәni Fıstıq elә zәhәrli maddәlәr icad elәyib ki,
uçunurdu, ya da, hәr dәqiqә arxadan zәrbә tәbiәt onun qarşısında acizdir, kölgәsindә
gözlәyirdi. Meşәnin kәnarında leytenant ot da bitmir, altındakı torpaq isә qapqaradır,
adamlarına әmr etdi, sәs-küy salmadan bu- ona görә dә, gәlәcәk onundur.
rada dincәlsinlәr, özü isә meşәyә girdi. Tәk
qaldığına vә әsgәrlәrin onu görmәdiyinә Leytenant kolluqlara qılınc vura-vura,
әmin olduqdan sonra, dәrindәn nәfәs alıb, dayanıb-durmadan irәlilәyirdi, nә qәdәr palıd
baxışlarını meşәnin qalın yerinә dikdi. Qorj- pöhrәsinin hәyatına bais olduğunun, neçәsini
de-Luya aparan cığırlar buradan keçirdi. vurub şikәst elәdiyinin fәrqindә deyildi. Artıq
Kiçik ağaclar vә kolluqlar artıq kölgәdә heç nә barәdә düşünmürdü – sanki ruhunu
qalmışdı, ancaq palıd vә fıstıq ağaclarının hәvәngdәstәdә döyüb, mitilini çıxarmışdılar.
çәtirindә qüruba enәn günәşin şәfәqlәri Fikrini heç cür cәmlәyә bilmirdi. Yaddaş,
hәlә dә oynaşırdı. Leytenanta elә gәlirdi ümidlәr, hiddәt, digәr ölәzimiş hisslәr vә
ki, sanki qaranlıq gölün dibindә uzanıb, tәbiәtin sirli qüvvәlәrinin kömәyilә dünyaya
başı üzәrindәki qalın su laylarının içindәn qәnim kәsilmiş әdalәtsizliyә qarşı sonsuz
gün işığını görür; artıq bir daha suyun üzünә nifrәt – beynindә bunların hamısı bir-birinә
qalxmayacaq. Əvvәllәr onun xәstә ruhunu qarışmışdı, sanki daxilindәn qalxan atәş
oxşayan füsunkar, sıx meşәlik indi leytenanta bütün bәdәn üzvlәrini әridib, maye halına
soyuq vә yad görünürdü. Hәyatı o qәdәr salmışdı. Birdәn-birә sәksәndi vә yerә
amansız, idbar vә dağınıq idi ki, onun qeyri- mıxlanmış kimi quruyub qaldı – kәnd tәrәfdәn
iradi, sürünә-sürünә yaşamağından, sanki pәrdә-pәrdә yayılan gurultu, canavar
tәbiәtin özü dә әziyyәt çәkirdi. Burada da dәrәsinin lağımlarında daha da güclәnirdi.
yaşamaq uğrunda amansız mübarizә gedirdi; Tәbil sәslәri idi. Əvvәlcә qırıq-qırıq gәlәn –
qan tökülmәsә dә, bu mübarizә meşәdәn tra-ta-ta-tra-ta-ta! – sonra bir-birinin ardınca
kәnarda, şüurlu varlıqların arasında baş guppuldayan ağır, boğuq sәslәr… Adәtәn,
verәn qovğalardan çox da fәrqlәnmirdi. Ca- tabutun qapağını ölüyә hörmәt naminә ehti-
van palıd ağacları sıralarını sıxlaşdırıb, yatla mıxlayanda belә sәslәr çıxır. Tra-ta-
seyrәk fıstıq pöhrәlәrini boğub-öldürmәyә ta-ta-ta! Saatını çıxarıb baxdı. Yeddiyә iyirmi
çalışırdı. Bu pöhrәlәr heç vaxt böyüyüb beş dәqiqә qalırdı. On beş dәqiqә sonra...
ağac olmayacaq. Olsa-olsa, min pöhrәdәn Ürәyindәn keçdi ki, hәr şeyi öz gözlәrilә
biri gün işığına çıxacaq, irilәnib görsün… Ancaq bu, mümkün deyildi, axı
nәhәnglәşәndәn sonra isә öz növbәsindә, başını götürüb qaçmışdı! Bir dә ki, bu
başqalarına qәnim kәsilәcәk. Öz düyünlü, mәnzәrәyә baxmağa heç vaxt ürәk elәmәzdi!
çopur qollarını açıb, sanki bütün gün işığını O, ağaca dırmaşdı.
özünә götürmәk istәyәn palıd, qәddar palıd
yerin altında da başqalarına göz verib, işıq Əvvәlcә yaşıllığa qәrq olmuş, işıqlı,
vermir. Uzun köklәrini hәr tәrәfә yayıb, ürәkaçan kәnd mәnzәrәsini – kilsә qüllәsini
torpağı parçalayır, başqa bitkilәrin vә evlәrin damındakı at başı şәklindә
qidalanmasına imkan vermir, kölgәsi ilә bәzәklәri gördü. Başqa heç nә gözә
dәymirdi. Onda әlindә tutduğu saatın
saniyәölçәn әqrәbini baxışlarıyla izlәmәyә
