Page 93 - "Xəzər"
P. 93
n, dalğın və diqqətsiz idi – yolu düz ralın hüzurunda görürdü: general onu 93
getmir, tez-tez səkidən kənara çıxırdı; Pe- bərk danlayır, o isə başını aşağı salıb mı- 2017
terburq küləyi, adəti üzrə, hər tərəfdən, zıldanırdı: “Keçin günahımdan, zati-alilə-
bütün tinlərdən əsirdi. Akaki Akakiyeviç ri!”; nəhayət, hərdən yava-yava danışır, Nikolay Qoqol. Şinel
necə soyuqladısa, evə gələndə dili söz elə pis söyüşlər söyürdü ki, sahibə istər-
tutmurdu; boğazı əməlli-başlı şişmişdi. O, istəməz xaç çevirməli olurdu. Qarı bu ya-
dərhal yatağa uzandı – üzü danlanan şınacan belə ağır söyüşlər eşitməmişdi.
adamın müsibəti bəzən çox ağır olur! Er- Akaki Akakiyeviç “zati-aliləri” xitabından
təsi gün bərk qızdırması qalxdı. Peter- dərhal sonra söyməyə başladığı üçün qa-
burqun mübarək havasının sayəsində rı lap karıxmışdı, bilmirdi nə fikirləşsin.
xəstəliyi tezliklə şiddətləndi, belə ki, hə- Bundan sonra Akaki Akakiyeviç tamamilə
kim gəlib nəbzini ölçəndən sonra məlum rabitəsiz sözlər söyləməyə başladı, artıq
oldu ki, artıq gecdir, iş-işdən keçib. Hə- onun danışdıqlarından heç nə başa
kim yalnız təpitmə qoymaqla kifayətləndi, düşmək olmurdu; qarının güc-bəla ayırd
o da ona görə ki, xəstə, heç olmasa, etdiyi sözlərdən belə çıxırdı ki, o, hələ də
ölüm ayağında təbabətin şəfaverici kömə- şineldən danışır. Nəhayət, zavallı Akaki
yindən məhrum olmasın; ardınca bəyan Akakiyeviç canını tapşırdı. Onun nə ota-
etdi ki, xəstənin uzağı sutka yarım ömrü ğını, nə də əşyalarını möhürlədilər, çünki,
qalıb. Bundan sonra üzünü ev sahibəsinə əvvəla, varisləri yox idi, ikincisi də, ondan
tutub dedi: çox az şey qalmışdı: bir dəst qaz lələyi,
bir dəst kağız, üç cüt corab, şalvarından
– Anacan, boş yerə vaxt itirməyin, ona qopmuş iki-üç düymə və oxucuya məlum
şam ağacından tabut hazırlatdırın, çünki olan kapot. Bunlar kimə qaldı, Allah bilir:
palıd ağacından tabut onun üçün baha sözün açığı, bu məsələylə maraqlanan
olar. olmadı. Akaki Akakiyeviçin nəşini aparıb
dəfn elədilər. Peterburq Akaki Akakiye-
Akaki Akakiyeviç bu məşum sözləri viçsiz qaldı, elə bil şəhərdə bu adda adam
eşitdimi, eşitdisə, bu sözlər ona necə tə- olmamışdı. Müdafiəsiz, kimsəsiz, heç kəs
sir elədi, özünün mənhus taleyini lənətlə- üçün maraqlı olmayan bu varlıq birdən-
dimi, yaşadığı uğursuz həyata görə təəs- birə yox oldu, gözdən itdi. O, adi milçəyi
süfləndimi – bunlar məlum deyil, çünki bu sancağa taxıb mikroskop altında müşahi-
dəqiqələrdə onun bütün bədəni od tutub də etmək fürsətini qaçırmayan təbiətş-
yanır, özü isə sayıqlayırdı. Akaki Akaki- ünasın belə marağında deyildi; həyatı bo-
yeviç bir-birindən qəribə qarabasmalar yu həmkarlarının lağ etdiyi, ələ saldığı bu
görürdü: gah Petroviçə təzə şinel sifariş fağır adam, demək olar, heç nədən dünya-
verir, bu zaman ona tapşırırdı ki, oğrular- sını dəyişdi. Ömrünün sonunda şinel, bir
dan qorunmaq üçün nəsə bir şey fikirlə- ümid qığılcımı kimi, bütün həyatını rövnəq-
şib-tapsın; ona elə gəlirdi ki, çarpayının ləndirsə də, bu, çox sürmədi, dünyaya
altına oğrular girib, dəqiqəbaşı sahibəni hökm edən şahların, hökmdarların başı-
səsləyirdi ki, gəlib onları oradan çıxarsın; na gəlməyən müsibətlər bu yazığın başı-
hətta öz yatağında da oğru gizləndiyini na gəldi…
zənn edirdi; gah sahibədən soruşurdu ki,
köhnə kapot nə üçün divardan asılıb, axı
onun təzə şineli var; gah da özünü gene-
getmir, tez-tez səkidən kənara çıxırdı; Pe- bərk danlayır, o isə başını aşağı salıb mı- 2017
terburq küləyi, adəti üzrə, hər tərəfdən, zıldanırdı: “Keçin günahımdan, zati-alilə-
bütün tinlərdən əsirdi. Akaki Akakiyeviç ri!”; nəhayət, hərdən yava-yava danışır, Nikolay Qoqol. Şinel
necə soyuqladısa, evə gələndə dili söz elə pis söyüşlər söyürdü ki, sahibə istər-
tutmurdu; boğazı əməlli-başlı şişmişdi. O, istəməz xaç çevirməli olurdu. Qarı bu ya-
dərhal yatağa uzandı – üzü danlanan şınacan belə ağır söyüşlər eşitməmişdi.
adamın müsibəti bəzən çox ağır olur! Er- Akaki Akakiyeviç “zati-aliləri” xitabından
təsi gün bərk qızdırması qalxdı. Peter- dərhal sonra söyməyə başladığı üçün qa-
burqun mübarək havasının sayəsində rı lap karıxmışdı, bilmirdi nə fikirləşsin.
xəstəliyi tezliklə şiddətləndi, belə ki, hə- Bundan sonra Akaki Akakiyeviç tamamilə
kim gəlib nəbzini ölçəndən sonra məlum rabitəsiz sözlər söyləməyə başladı, artıq
oldu ki, artıq gecdir, iş-işdən keçib. Hə- onun danışdıqlarından heç nə başa
kim yalnız təpitmə qoymaqla kifayətləndi, düşmək olmurdu; qarının güc-bəla ayırd
o da ona görə ki, xəstə, heç olmasa, etdiyi sözlərdən belə çıxırdı ki, o, hələ də
ölüm ayağında təbabətin şəfaverici kömə- şineldən danışır. Nəhayət, zavallı Akaki
yindən məhrum olmasın; ardınca bəyan Akakiyeviç canını tapşırdı. Onun nə ota-
etdi ki, xəstənin uzağı sutka yarım ömrü ğını, nə də əşyalarını möhürlədilər, çünki,
qalıb. Bundan sonra üzünü ev sahibəsinə əvvəla, varisləri yox idi, ikincisi də, ondan
tutub dedi: çox az şey qalmışdı: bir dəst qaz lələyi,
bir dəst kağız, üç cüt corab, şalvarından
– Anacan, boş yerə vaxt itirməyin, ona qopmuş iki-üç düymə və oxucuya məlum
şam ağacından tabut hazırlatdırın, çünki olan kapot. Bunlar kimə qaldı, Allah bilir:
palıd ağacından tabut onun üçün baha sözün açığı, bu məsələylə maraqlanan
olar. olmadı. Akaki Akakiyeviçin nəşini aparıb
dəfn elədilər. Peterburq Akaki Akakiye-
Akaki Akakiyeviç bu məşum sözləri viçsiz qaldı, elə bil şəhərdə bu adda adam
eşitdimi, eşitdisə, bu sözlər ona necə tə- olmamışdı. Müdafiəsiz, kimsəsiz, heç kəs
sir elədi, özünün mənhus taleyini lənətlə- üçün maraqlı olmayan bu varlıq birdən-
dimi, yaşadığı uğursuz həyata görə təəs- birə yox oldu, gözdən itdi. O, adi milçəyi
süfləndimi – bunlar məlum deyil, çünki bu sancağa taxıb mikroskop altında müşahi-
dəqiqələrdə onun bütün bədəni od tutub də etmək fürsətini qaçırmayan təbiətş-
yanır, özü isə sayıqlayırdı. Akaki Akaki- ünasın belə marağında deyildi; həyatı bo-
yeviç bir-birindən qəribə qarabasmalar yu həmkarlarının lağ etdiyi, ələ saldığı bu
görürdü: gah Petroviçə təzə şinel sifariş fağır adam, demək olar, heç nədən dünya-
verir, bu zaman ona tapşırırdı ki, oğrular- sını dəyişdi. Ömrünün sonunda şinel, bir
dan qorunmaq üçün nəsə bir şey fikirlə- ümid qığılcımı kimi, bütün həyatını rövnəq-
şib-tapsın; ona elə gəlirdi ki, çarpayının ləndirsə də, bu, çox sürmədi, dünyaya
altına oğrular girib, dəqiqəbaşı sahibəni hökm edən şahların, hökmdarların başı-
səsləyirdi ki, gəlib onları oradan çıxarsın; na gəlməyən müsibətlər bu yazığın başı-
hətta öz yatağında da oğru gizləndiyini na gəldi…
zənn edirdi; gah sahibədən soruşurdu ki,
köhnə kapot nə üçün divardan asılıb, axı
onun təzə şineli var; gah da özünü gene-
