Page 66 - "Xəzər"
P. 66
sa qan düşməni kimi nifrət edirdi. Gecə məyə başladım. Buradan uzaqlarda hə-
həm də insanların adət etdiyi birgə həyat mişə gəzərgi həyat keçirmiş, bir şəhər-
tərzini bizdən uzaqlaşdırır: əgər heç yer- dən o birinə getmişdim, çoxlu adamlar
dən işıq gəlmirsə, insan səsi eşidilmirsə, görmüşdüm, gah işə başım qarışmış, gah
adam tənhalığın baş qaldırdığını hiss edir, da xəyallara dalmışdım; gah dərslərə get-
hamıdan, hər şeydən gen düşür, özünə miş, gah da sərxoş gecələr keçirmişdim;
qapanır. Qaçılmaz tənhalıq, tək yaşamaq, gah süd-çörəklə dolanmış, gah da kitab-
bütün ağrı-acıları, qorxuları, ölümü tək larla siqaretin ümidinə qalmışdım. Hər ay
dadmaq, bunların hamısına tək tab gətir- bir cür yaşamışdım. Ancaq indi hər şey
mək hissi adamdan əl çəkmir, onu kölgə on il, iyirmi il bundan əvvəlki kimi idi,
kimi izləyir, zəiflərin canına qorxu salır. günlər, həftələr sakit, eyni ahənglə da-
Bu hissdən, cüzi də olsa, məndə də vam edirdi. Və mən – bütün bunlara yad-
vardı, ən azı, narazılığım aşıb-daşmırdı, laşan, hər gün dəyişən, təzə nəsə görmə-
sakit gözləmə mövqeyinə də bir az yer yə adət edən bir adam – indi bu həyata
saxlayırdı. Ancaq fikirləşəndə ki, hər cür elə qaynayıb-qarışmışdım ki, deyərdin
tərifə layiq o gözəl Helene, yəqin, onun heç buralardan getməmişəm. İllərdən bə-
66 haqqında düşündüklərim hissləri bölüşmür – ri unutduğum insanlarla, olaylarla maraq-
ürəyim ağrıyırdı. Həyatın bu cavabsız mə- lanmağa başlamışdım və qəriblikdə ke-
2017 həbbətin iztirabları qoynunda məhv olub çirdiyim günlər üçün də darıxmırdım.
getməyəcəyini də bilirdim. Dumanlı şəkil- Saatlar, günlər yaz yağışı kimi səssiz-
də də olsa, təsəvvür edirdim ki, sirli-so- səmirsiz ötüb-keçir, gah da hərəsi bir rən-
raqlı həyat özündə cavan bir oğlanın isti- gə çalır, hissləri coşdurur, parlayır, özlə-
rahət günlərində düçar olduğu iztirablar- rindən sonra sehrli bir əks-səda qoyub
dan daha dərin uçurumlar gizlədir. gedirdi. Bağı sulayır, Lotte ilə mahnı oxu-
Ancaq bununla belə, coşmuş qanım yur, Fritslə atəşfəşanlıq edir, anamla baş-
sakitləşmirdi, sakit külək mənə gah nəva- qa şəhərlər haqqında söhbətləşir, atamla
Herman Hesse. Cavanlıq gözəl şeydir zişli əllər, gah da şabalıdı saçlar kimi dünyada baş verən hadisələrdən danışır,
görünürdü və bu gecə gəzintisindən nə Höteni, Yakobsonu oxuyurdum və bunla-
yorulur, nə də yuxum gəlirdi. Süd rənginə rın hamısı bir-birini əvəz edir, biri o birinə
çalan çəmənlikdən keçib çaya yaxınlaş- mane olmurdu, ancaq heç biri də əsas
dım, paltarımı çıxarıb sərin suya tullan- məsələ deyildi.
dım. Onun sərt axını məni mübarizəyə, Әvvəllər mənə elə gəlirdi ki, əsas mə-
güclü müqavimətə sövq etdi, on beş də- sələ Helene Kurts və ona vurğunluğum-
qiqə axına qarşı üzdüm, sərin su qəlbimə dur. Ancaq bu da o biriləri kimi idi, bəzi
çökmüş ruh düşkünlüyünü, qüssə-kədəri anlarda məni yerimdən oynadır, sonra da
yuyub apardı. Bir az üşüdüm, bir az da yox olub gedirdi. Qalan yalnız mənim
yoruldum, paltarlarımı tapıb elə sulu-sulu gündən-günə çiçəklənən həyat duyğula-
əynimə geyindim və evə qayıdıb yerimə rım idi, sanki üzgüçü idim, sakit suların
girəndə artıq yüngülləşmiş, sakitləşmiş- qoynunda özüm üçün üzür, heç yerə də
dim. tələsmirdim. Meşədə zığ-zığ quşu haray-
İlk günlərin gərginliyindən sonra tədri- həşir salır, qaragilələr yetişir, bağda qı-
cən doğma vətənin sakit həyatına öyrəş- zılgüllər, alışıb-yanan nəstərən çiçəkləri
həm də insanların adət etdiyi birgə həyat mişə gəzərgi həyat keçirmiş, bir şəhər-
tərzini bizdən uzaqlaşdırır: əgər heç yer- dən o birinə getmişdim, çoxlu adamlar
dən işıq gəlmirsə, insan səsi eşidilmirsə, görmüşdüm, gah işə başım qarışmış, gah
adam tənhalığın baş qaldırdığını hiss edir, da xəyallara dalmışdım; gah dərslərə get-
hamıdan, hər şeydən gen düşür, özünə miş, gah da sərxoş gecələr keçirmişdim;
qapanır. Qaçılmaz tənhalıq, tək yaşamaq, gah süd-çörəklə dolanmış, gah da kitab-
bütün ağrı-acıları, qorxuları, ölümü tək larla siqaretin ümidinə qalmışdım. Hər ay
dadmaq, bunların hamısına tək tab gətir- bir cür yaşamışdım. Ancaq indi hər şey
mək hissi adamdan əl çəkmir, onu kölgə on il, iyirmi il bundan əvvəlki kimi idi,
kimi izləyir, zəiflərin canına qorxu salır. günlər, həftələr sakit, eyni ahənglə da-
Bu hissdən, cüzi də olsa, məndə də vam edirdi. Və mən – bütün bunlara yad-
vardı, ən azı, narazılığım aşıb-daşmırdı, laşan, hər gün dəyişən, təzə nəsə görmə-
sakit gözləmə mövqeyinə də bir az yer yə adət edən bir adam – indi bu həyata
saxlayırdı. Ancaq fikirləşəndə ki, hər cür elə qaynayıb-qarışmışdım ki, deyərdin
tərifə layiq o gözəl Helene, yəqin, onun heç buralardan getməmişəm. İllərdən bə-
66 haqqında düşündüklərim hissləri bölüşmür – ri unutduğum insanlarla, olaylarla maraq-
ürəyim ağrıyırdı. Həyatın bu cavabsız mə- lanmağa başlamışdım və qəriblikdə ke-
2017 həbbətin iztirabları qoynunda məhv olub çirdiyim günlər üçün də darıxmırdım.
getməyəcəyini də bilirdim. Dumanlı şəkil- Saatlar, günlər yaz yağışı kimi səssiz-
də də olsa, təsəvvür edirdim ki, sirli-so- səmirsiz ötüb-keçir, gah da hərəsi bir rən-
raqlı həyat özündə cavan bir oğlanın isti- gə çalır, hissləri coşdurur, parlayır, özlə-
rahət günlərində düçar olduğu iztirablar- rindən sonra sehrli bir əks-səda qoyub
dan daha dərin uçurumlar gizlədir. gedirdi. Bağı sulayır, Lotte ilə mahnı oxu-
Ancaq bununla belə, coşmuş qanım yur, Fritslə atəşfəşanlıq edir, anamla baş-
sakitləşmirdi, sakit külək mənə gah nəva- qa şəhərlər haqqında söhbətləşir, atamla
Herman Hesse. Cavanlıq gözəl şeydir zişli əllər, gah da şabalıdı saçlar kimi dünyada baş verən hadisələrdən danışır,
görünürdü və bu gecə gəzintisindən nə Höteni, Yakobsonu oxuyurdum və bunla-
yorulur, nə də yuxum gəlirdi. Süd rənginə rın hamısı bir-birini əvəz edir, biri o birinə
çalan çəmənlikdən keçib çaya yaxınlaş- mane olmurdu, ancaq heç biri də əsas
dım, paltarımı çıxarıb sərin suya tullan- məsələ deyildi.
dım. Onun sərt axını məni mübarizəyə, Әvvəllər mənə elə gəlirdi ki, əsas mə-
güclü müqavimətə sövq etdi, on beş də- sələ Helene Kurts və ona vurğunluğum-
qiqə axına qarşı üzdüm, sərin su qəlbimə dur. Ancaq bu da o biriləri kimi idi, bəzi
çökmüş ruh düşkünlüyünü, qüssə-kədəri anlarda məni yerimdən oynadır, sonra da
yuyub apardı. Bir az üşüdüm, bir az da yox olub gedirdi. Qalan yalnız mənim
yoruldum, paltarlarımı tapıb elə sulu-sulu gündən-günə çiçəklənən həyat duyğula-
əynimə geyindim və evə qayıdıb yerimə rım idi, sanki üzgüçü idim, sakit suların
girəndə artıq yüngülləşmiş, sakitləşmiş- qoynunda özüm üçün üzür, heç yerə də
dim. tələsmirdim. Meşədə zığ-zığ quşu haray-
İlk günlərin gərginliyindən sonra tədri- həşir salır, qaragilələr yetişir, bağda qı-
cən doğma vətənin sakit həyatına öyrəş- zılgüllər, alışıb-yanan nəstərən çiçəkləri