Page 278 - "Xəzər"

Bu anlarda mühit üfunət saçan, çirkli, fa- dənin hər qarışı, hər məsaməciyi yüngül-

hişəxananı xatırladan yeməkxanaya tam lüyü, sadəliyi və təbiiliyi ifadə edir. İnanın,

uyğundur. Gecədir və yarıqaranlıq ye- bu, tamaşaçıya xoş təsir bağışlayacaq.

məkxana şeytan yuvasını xatırladır. Әy- Amma sərbəstlik hissinin əksinə olaraq,

yaşlıq və pozğunluq mühiti fəallaşmağa rolu pyesdəki kimi ağır və gərgin tərzdə

başlayır. Havada saxta sevgi və iyrənc ifa etsək, bu, elə tamaşaçıda da ağır,

ehtiraslar dalğası dolaşır. Sərxoş kapitan dözülməz və xoşagəlməz hisslər doğura-

qızlarla əylənən dənizçilərə bildirir ki, he- caq. Belə oyun, həqiqətən də, həm ta-

yət səhər saat altıda gəmidə olmalıdır, maşaçını, həm də aktyorları “xəstə” və-

ona görə də kef məclisini tezliklə bitirmək ziyyətinə salır – əgər səhnədə iki aktyor
lazımdır...
dalaşırsa, hətta əlbəyaxa olursa, tama-
Bu sketç üçün iki mühit mövcuddur, şaçı üçün bunu seyr etmək heç də xoş
siz bunu evdə də məşq edə bilərsiniz. Bu deyil, ancaq dalaşma anında aktyorlar
mühit barədə ətraflı düşünün, təsəvvürdə sərbəstlik hissindən istifadə edirsə, yəni
canlandırın və özünüzü də həmin mühitə tamaşaçıda dalaşma təəssüratı oyada bi-
daxil edin. Sonra sketçdə irəliləyib ye- lirsə, bax bu, əsl sənətdir.
278 məkxanadakı xəyali personajlarla söhbət
Nümunə üçün Mikelancelonun “Moi-
qurmağa çalışın.
sey” əsərinə müraciət edək. Baxın, bədə-
2017

Sərbəstlik hissi nin hər nöqtəsi, yanaqlar, burun, saçlar,
geyim necə də ağır görünür, lakin eyni

Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri Hər bir sənətkar özündə dörd keyfiy- zamanda yüngüllük və sadəlik təəssüratı
yəti inkişaf etdirməlidir. Rolun böyük və oyadır. Yəni bu əsərə başqa bucaqdan
kiçikliyindən, mürəkkəbliyindən və məziy- baxın, sənətkar ağır görünən hər şeyi ne-
yətlərindən asılı olmayaraq, bu dörd key- cə də heyrətamiz sərbəstlik hissi ilə çat-
fiyyət aktyorun istedad və bacarığını üzə dırıb.
çıxarmalıdır. Gəlin bunu sərbəstlik hissi
adlandıraq, çünki o, özündə daha dərin Başqa nümunə: fəhlələr ağır fiziki zəh-
ifadə edilmiş sadəlik və təbiilik hisslərini mət tələb edən işlə məşğuldurlar. Onlar
birləşdirir. Yəni əsər nə qədər mürəkkəb, ağır alətlərdən istifadə edəndə sərbəstlik
dramatik və çətin görünsə də, hətta rolun hissindən yararlanmalıdırlar. Әgər sər-
öhdəsindən gələ biləcəyimizə əmin ol- bəstlik və ritm hissi yoxdursa, onlar işin
masaq da, səhnədə sadəlik və təbiilik öhdəsindən gələ bilməzlər. Təbii instinkt
özü məcbur edir ki, bu adamlar sərbəstlik

hissini itirməməliyik. Məhz bu təqdirdə hissini “işə” salsınlar. Beləliklə, bu, birinci

heyrətamiz və bənzərsiz oyun, aktyor us- keyfiyyətdir və sərbəstlik hissindən ya-

talığı nümayiş etdirərək rolun bütün daxili rarlanmaq hamımızın xeyrinə olacaq.

aləmini, psixoloji məqamlarını açıb göstə- Sərbəstlik aktyora səhnədə xoşbəxt-

rə bilərik. lik gətirir, oyunu izləyən tamaşaçıya isə

Fikrimi daha geniş izah etməyə çalı- üçqat məmnunluq bəxş edir. Bu, fəlsəfə

şım. Təsəvvür edin ki, pyesdə çox ağır, deyil, sadəcə təbiilik və sərbəstlik hissi-

faciəli bir səhnə var və biz bu epizodu dir. Әgər əhvali-ruhiyyəmiz yaxşıdırsa,

böyük sərbəstlik hissi ilə oynayırıq. Bə- sadəliyiniz sərbəstlik doğuracaq, yox, ov-