Page 276 - "Xəzər"

Aktyorun səsi kimi danışa bilərsənmi?” Bu, həm də ak-

tyorun səs texnikası ilə bağlıdır. Çünki

Әn dəhşətli səhv ondan ibarətdir ki, aktyor xüsusi səs texnikasına, xüsusi sə-

oynadığımız hər rol üçün fərdi, adi və sə və xüsusi səs emosiyalarına malik ol-

gündəlik səsimizdən istifadə edirik. Tə- malıdır. Bu halda, aktyor fərdiliyi daha da

xəyyülün kasadlığı, rolun xarakterinə ki- fəallaşır. Mühit bütün obrazları qoynuna

fayət qədər maraq göstərməmək, bəlkə alır, onları bəsləyib ərsəyə gətirir, aktyor

də, vaxt azlığı – bütün bunlar əsl teatr texnikası isə tamamilə fərdiləşir.

haqqında təəssüratlara ciddi xələl gətirir.

Səhnədə eyni tonda, özü də yalnız da- İlham pərisi

nışmaq naminə o qədər danışırıq ki, hət-

ta səs duyumunu da itiririk, işin çoxluğu- Müəyyən rol üçün xüsusi oyun tex-

nu, müxtəlif qayğıları bəhanə gətiririk. nikasını işləyib-hazırladıqdan və obrazın

Məsələ o həddə çatıb ki, nə öz səsimizi, xarakterini canlandırmaq üçün hər şeyi

nə də tərəf-müqabilin səsini eşidirik. Ümu- üst-üstə cəmlədikdən sonra növbəti mər-

miyyətlə, “kar” olmuşuq, çox şeyi anlayı- hələni gözləmək qalır: bu mərhələ özü

276 rıq, amma hisslərin səsini duymuruq. Səh- gələcək və biz onu “ilham”, yaxud “ilham

nədə qəfildən kiminsə səsi dəyişirsə, ba- pərisi”, “ruh”, “təb” adlandırırıq. Hər şey –
2017 şa düşürük ki, bu, qeyri-adi səsdir. Hər metod, texnika, rol, müəllif, tamaşaçı –

rola uyğun səs tonu ilə danışmaq bir ak- unudulanda ilham pərisi peyda olur və

tyor kimi borcumuzdur. Әgər Kordeliya, elə həmin an möcüzə baş verir. Başqa

Ofeliya, yaxud Mariyanı öz fərdi, adi səsi- sözlərlə desək, pyes, rol varlıqdan kənar-

mizlə oynayırıqsa, teatr nöqteyi-nəzərin- da mövcud olanda ilham pərisi qapını

dən bu, heç də düzgün deyil. döyür. Bu xoş hiss hamıya tanışdır və

Bədiilik baxımından, personaja kənar- onu başqa duyğularla səhv salmaq

Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri dan baxıb səsini eşitməyi bacarmalıyıq: mümkün deyil. Bu hiss elə qüdrətli və

o necə hərəkət edir, ətrafındakı insanlar- güclüdür ki, xəyalları, ruhu qoynuna alıb

la necə davranır, onlarla hansı tonda göyün yeddinci qatına ucaldır.

ünsiyyət qurur, başqaları onunla hansı

tərzdə danışır? Kənardan baxanda hər İlhamlı oyun

şey aydın görünür: aktyorlardan hansı

düzgün danışıq tərzi və səs tonu seçmə- İlham anında düzgün mühitdən doğu-

yib, kimin səhnə davranışı qüsurludur, lub nəfəs almağa başlayan və təxəyyül

yaxud hansı aktyor emosiyalarını yetə- sayəsində ərsəyə gələn personaj getdik-

rincə çatdıra bilmir. cə yaradıcılıq fərdiliyi ilə ahəng təşkil et-

Amma xəyalımızda Cülyettanın incə məyə başlayır. Bu ahəngi duymaq bizə

səsini canlandıra bilsək, bu gözəl varlığın əvəzolunmaz zövq verir. Psixoloji və fiziki

necə və hansı tonda danışdığını eşidə- vəziyyət qovuşaraq vahid varlığa çevrilir.

cək, nəticədə onu olduğu kimi çatdıra bi- Biz məhz ilham pərisinin gəldiyi anı duy-

ləcəyik. Buna görə də ilk növbədə öz sə- maq, ondan bəhrələnib qol-qanad açmaq,

simizə müraciət etməli, necə deyərlər, öz pərvazlanmaq, yaratmaq üçün səhnəyə

səsimizdən soruşmalıyıq: “Sən Cülyetta qədəm basırıq. Bu sənəti ona görə seç-